حبیبی، عبدالحی
عبدالحى حبيبى، از خاورشناسان مشهور افغانى و متخصص در زبان و ادبيات فارسى و تاريخ سياسى و ادبى افغانى مى‌باشد كه در روز پنج‌شنبه هفدهم ربيع‌الثانى 1328ق، مطابق با 1910م، در باميزايى از توابع قندهار (افغانستان) پا به عرصه وجود نهاده است.
| نام | حبیبی، عبدالحی |
|---|---|
| نامهای دیگر | حبیبی اف‍غ‍ان‍ی، عبدالحی
حبیبی ق‍ن‍ده‍اری، عبدالحی عبدالحی حبیبی ق‍ن‍ده‍اری |
| نام پدر | |
| متولد | 1289 ش |
| محل تولد | |
| رحلت | 1363 ش |
| اساتید | |
| برخی آثار | زین الاخبار |
| کد مؤلف | AUTHORCODE03571AUTHORCODE |
خاندان
وى فرزند ملا عبدالحق آخوندزاده و از دودمان عالم معروف، مولوى حبيب‌الله مشهور به محقق قندهارى مى‌باشد.
کسب علم و دانش
تحصيلات دوره ابتدايى را در مساجد قندهار گذراند. در پانزده سالگى در يكى از مكتب‌هاى ابتدايى همان شهر با سمت معلمى به تدريس مشغول شده و ضمناً صرف و نحو عربى، رياضى، هيئت، فقه و اصول فقه و منطق مير، مبادى بلاغت، عروض و قافيه را از عموزاده خود، «مرحوم عبدالواسع شهيد» فراگرفته است. استاد ديگرش، «علامه مولوى ابوالوفاى قندهارى» بوده كه در هند جنوبى در مدرسه نظاميه دكن مقام استادى فقه و قرائت قرآن را دارا بوده است. وى در ترجمه احوال خود نوشته است: «ادبيات و علم قرائت را از ايشان فراگرفتم... ضمناً علوم جغرافيا، طبیعیات و حساب مكاتب جديد را هم مطالعه مى‌كردم و سراج مكاتب جديد را هم مى‌خواندم. سرانجام از مطالعه مجله كاوه، ايرانشهر و ارمغان و الهلال مصر بهره‌ها بردم. در سال 1307ش، معاون مديريت جريده «طلوع افغان قندهار» گرديدم و در 1310ش، به مديريت آن برگزيده شدم و تا 1319 جريده مزبور را به زبان‌هاى فارسى و پشتو انتشار مى‌دادم. در همين مواقع زبان‌هاى انگليسى و اردو را فراگرفتم و به مطالعه كتب مربوطه به اين دو زبان پرداختم. روش تحقيق تاريخى را از «كمبريدج هيستورى آواينديا» و نوشته‌هاى فضلاى مصر و هندى امثال جرجى زيدان و شبلى نعمان و سيد سليمان ندوى و مقالات جريده كاوه برلين و آثار گران‌بهاى علامه ميرزا محمدخان قزوينى رحمةالله‌عليه آموختم و مطالعات خود را در رشته‌هاى ذيل ادامه دادم: تاريخ ادبيات فارسى و پشتو و اردو، تاريخ و زبان‌شناسى و كتاب‌شناسى، به‌خصوص مربوط به خراسان قديم و افغانستان كنونى و هند و فلات ايران و شناسايى مشاهير همين سرزمين‌ها و مطالعه در جغرافياى تاريخى آن، از جمله اشتغالات علمى و ادبى من بوده است. اكنون كه به مرحله پنجاه و پنجمين سال زندگى رسيده‌ام، در كابل به مطالعه و امور علمى مشغولم و عضو انجمن تاريخ مى‌باشم».
مناصب علمی و فرهنگی
او مناصب علمى و فرهنگى زيادى را عهده‌دار بوده است كه از جمله آنهاست:
- رئيس فرهنگستان (آكادمى) افغان (پشتو تولنه) در كابل از 1319 تا 1320ش؛
- مشاور وزارت معارف در كابل از 1320 تا 1323ش؛
- رئيس نخستين دانشكده ادبيات در پوهنتون (دانشگاه) كابل؛
- رئيس فرهنگستان افغان و استاد تاريخ ادبيات پشتو از 1323 تا 1325ش؛
- رئيس اداره معارف قندهار از 1325 تا 1326ش؛
- داراى نشان درجه‌ى دوم معارف از پادشاه افغانستان.
تأليفات
آثار متعددى در زمينه ادبيات و غيره از ايشان به چاپ رسيده است.
وى ده‌ها مقاله و كتاب به رشته تحرير درآورده است كه نام تعدادى از آنها عبارت است از:
- ادبيات جهان (فارسى)؛
- غزنه (مثنوى فارسى)؛
- تاريخ ادبيات پشتو؛
- تاريخ افغانستان در عصر تيموريان هند (فارسى)؛
- جوانمردان و عياران (فارسى)؛
- اشعار و ديوان تيمورشاه افغان (فارسى)؛
- زرنج و احوال تاريخى آن (فارسى)؛
- تاريخ افغانستان بعد از اسلام (تاريخ به زبان فارسى)؛
- تاريخ سياسى افغانستان در دو جلد (فارسى)؛
- روابط ادبى وادى سند با افغانستان؛
- جغرافياى تاريخى افغانستان؛
- تصحيح و ترتيب صد ميدان خواجه عبدالله انصارى هروى؛
- نوشتن مقالات متعدد تاريخى و اجتماعى و سياسى و ادبى (در حدود پانصد مقاله به زبان فارسى و پشتو در جرايد و مجلات مختلف).
وابسته‌ها
طبقات ناصری / نوع اثر: کتاب / نقش: تصحیح و مقابله