كتاب الحدود في الأصول
كتاب الحدود في الأصول، نوشته ابووليد سليمان بن خلف باجى اندلسى (متوفى 474ق)، با تحقيق نزيه حماد، رساله‌اى مختصر پيرامون تعريف اصطلاحات و واژگان مربوط به علم اصول است كه به زبان عربى و در سال 631ق، نوشته شده است[۱]
| کتاب الحدود فی الاصول | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | باجی، سلیمان بن خلف (نويسنده) حماد، نزیه (محقق) |
| عنوان‌های دیگر | کتاب الحدود فی الاصول |
| ناشر | دار الآفاق العربية |
| مکان نشر | قاهره - مصر |
| سال نشر | 1420 ق |
| چاپ | 1 |
| شابک | 977-5797-47-9 |
| موضوع | اصول فقه حدود (اصول فقه) |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 165 /ب2ح3 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ساختار
كتاب با مقدمه محقق آغاز شده است. نويسنده در ابتدا، به تعريف «حد» و «علم ضرورى و نظرى» پرداخته و سپس ساير اصطلاحات كتاب را توضيح داده است كه برخى از آن‌ها عبارتند از: اعتقاد، جهل، شك، ظن، انقطاع، امر، بيان، تأثير، تأويل، ترجيح، تواتر، جايز، ظن، ظلم و...
گزارش محتوا
در مقدمه محقق، ابتدا زندگى‌نامه مفصلى از مؤلف ارائه گرديده و سپس، ضمن توضيحات مختصرى پيرامون كتاب و نسخ موجود از آن، به كتبى كه در زمينه حدود نوشته شده، اشاره شده است، مانند: «التعريفات» شريف جرجانى، «الكليات» ابوالبقاء كفوى و «كشاف اصطلاحات الفنون» تهانوى[۲]
نوشتن كتاب در مورد فنون معروف و علوم مختلف و توضيح الفاظ و اصطلاحات متداول در آن علوم، همواره شيوه و روش علما بوده است و اثر حاضر نيز از جمله آن‌ها مى‌باشد.
نويسنده در اين كتاب، به جمع‌آورى الفاظ متداول و اصطلاحات مربوط به علم اصول و توضيح و تشريح آن‌ها پرداخته است. وى در اين امر، در برخى موارد، به‌مناسبت مقام و موضوع مورد بحث، گاهى به توضيحات مختصر و كوتاه اكتفا نموده و در پاره‌اى موارد، به‌تفصيل سخن گفته است[۳]
در برخى موارد، نويسنده تعريف و توضيح خاصى را براى اصطلاحات مذكور از طرف برخى از شيوخ يا معاصرين خويش ذكر مى‌كند، اما به آن اكتفا نكرده و به‌خاطر خلل و كاستى‌هاى آن تعريف، اعتراضات و اشكالات وارد بر آن را مطرح نموده و سپس تعريف بهتر، كامل‌تر و رساترى را ارائه كرده است[۴]
روى‌هم‌رفته مى‌توان گفت اين اثر، كتابى ارزشمند و پربها است كه حتى علماى علم اصول و نويسندگان كتب اصولى از آن بى‌نياز نيستند[۵]
وضعيت كتاب
فهرست منابع مورد استفاده محقق، به‌همراه فهرست حدود و اصطلاحات مذكور در كتاب، به ترتيب حروف ابجدى، در انتهاى كتاب آمده است.
در پاورقى‌ها، علاوه بر ذكر منابع[۶]، به توضيح برخى از كلمات و عبارات متن پرداخته شده است[۷]
پانويس
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.