معجم المطبوعات النجفية

معجم المطبوعات النجفية، تألیف محمدهادى امينى، مشتمل بر كتب چاپ‌شده عربى از زمان آغاز چاپ تا سال 1385ق است.

معجم المطبوعات النجفیة
پدیدآوران	امینی، محمد هادی (نويسنده)
عنوان‌های دیگر	منذ دخول الطباعه الی النجف حتی الآن
ناشر	مطبعة الآداب
مکان نشر	نجف اشرف - عراق
سال نشر	1385 ق یا 1966 م
چاپ	1
موضوع	کتاب‏های چاپی عربی - عراق - نجف - کتاب‎شناسی
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏Z‎‏3036‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏8‎‏م‎‏6
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

ساختار

كتاب، مشتمل بر مقدمه عبدالحميد علوچى و مقدمه مؤلف و متن كتاب است. عبدالحميد علوچى به بررسى تاريخ چاپ كتب عربى در عراق پرداخته است. مؤلف نيز به مطالعه تاريخچه چاپ از آغاز تا ورود صنعت چاپ در نجف پرداخته كه همراه با تصاويرى است. در متن معجم نيز به ترتيب حروف الفبا 1799 اثر و در مستدرك 15 اثر معرفى شده است.

نويسنده، انگيزه نگارش كتاب را چنين بيان مى‌كند: «هنگامى كه از نگارش و چاپ كتابم، «معجم رجال الفكر و الأدب في النجف خلال ألف عام» فارغ شدم، در همان سال، والد بزرگوارم بسيار اشتياق نشان داد كه دو معجم ديگر مرتبط با تاريخ نجف نوشته شود: 1. معجم المؤلفات النجفية؛ 2. معجم المطبوعات النجفية».

گزارش محتوا

نويسنده، اولين كتاب عربى را كه در اروپا چاپ شده، كتاب مزامير داود مى‌داند كه در جنوا در سال 1516م، به چاپ رسيده استپس از آن، تورات عربى ترجمه سعيد الفيومى در 1551م، انجيل در 1591م و قانون ابن سينا در 1593م، به چاپ رسيده است

نويسنده سپس به تاسيس صنعت چاپ در نجف اشرف پرداخته است. اين صنعت، انگيزش جديدى براى حركت فكرى در عالم بود كه به عراق نيز سرايت كرد و در بغداد تعدادى چاپ‌خانه بزرگ ايجاد شد و نياز به آن در نجف اشرف بيشتر بود كه در ادامه به اهميت اين جايگاه مى‌پردازد. ذكر نام 17 چاپ‌خانه نجف با توضيح مختصرى در اين بخش از مقدمه، خواننده را از اوضاع و احوال چاپ كتاب در آن مقطع زمانى مطلع مى‌كند. مطبعة حبل المتين، المطبعة العلوية و المطبعة الحيدرية از جمله آن چاپ‌خانه‌هاست

نويسنده، تعيين اولين كتابى كه در اولين چاپ‌خانه نجف به زيور چاپ آراسته شده است را كار مشكلى مى‌داند، اما قديمى‌ترين نوشته‌اى كه قديمى‌ترين تاريخ را دارد، مجله‌اى فارسى است كه تحت عنوان «الغرى» در سال 1327ق، در نجف منتشر شد و از شماره دوم به بعد چاپ نشد، ولى كتبى كه پس از اين تاريخ منتشر شده است، فراوان است

روش نويسنده در نگارش معجم آن است كه درباره هر كتابى اين مطالب را ذكر مى‌كند:

1. اسم كامل كتاب؛
2. اسم مؤلف همان گونه كه بر روى جلد كتاب آمده با حذف القاب؛
3. سال ولادت مؤلف به تاريخ هجرى قمرى و ميلادى، اگر معروف بوده است؛
4. سال وفات مؤلف به تاريخ‌هاى مذكور، اگر وفات يافته باشد؛
5. چاپ‌خانه‌اى كه كتاب در آن چاپ شده است؛
6. سالى كه كتاب در آن چاپ شده است؛
7. تعداد جلدهاى كتاب، اگر از چند جلد تشكيل شده است؛
8. عدد صفحات كتاب، اگر يك جلد باشد؛
9. تعداد چاپ‌هاى كتاب؛
10. ذكر مقدمه، اگر در اول كتاب، مقدمه‌اى به قلم كسى جز مؤلف كتاب باشد.

براى رعايت اختصار، رموزى در كتاب به كار رفته است كه از آن جمله است:

مط: المطبعة؛

ح: الحجم؛

ف: فارسى؛

ص: صفحه؛

ط: طبعة.

نويسنده، در آخر، اعتراف مى‌كند كه آنچه در اين معجم گرد آورده، كامل نيست و به‌يقين كتب چاپ‌شده نجفى ديگرى وجود دارد كه موفق به مشاهده آنها نشده است. نويسنده دليل اين امر را اين مى‌داند كه چاپ‌خانه‌ها در زمان وى نسخه‌اى از نشريات خود را براى تاريخ نگه نمى‌دارند و بسيارى از آنها از نشريات خود چيزى نمى‌دانند

وضعيت كتاب

فهرست مطالب، در انتهاى كتاب آمده است. كتاب، فاقد پاورقى است.

منابع مقاله

مقدمه و متن كتاب.