الائمة الإثناعشر
الائمة الإثناعشر تألیف محمد بن علی ابن طولون
| الائمة الإثنا عشر | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن طولون، محمد بن علی (نويسنده) منجد، صلاحالدین (محقق) |
| عنوان‌های دیگر | الشذرات الذهبیه فی تراجم الائمه الاثنی‌عشر عند الامامیه |
| ناشر | الشريف الرضي |
| مکان نشر | قم - ایران |
| چاپ | 1 |
| موضوع | ائمه اثناعشر - احادیث ائمه اثناعشر - سرگذشت‌نامه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 36/5 /الف26 ش4 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
نام كتاب چنان كه مؤلف در مقدمه كتاب می‌نويسد «الشذرات الذهبية في تراجم الائمة الاثنى‌عشر عند الامامية» است و موضوع آن مختصرى از شرح حال ائمه دوازده گانه شيعه است.
انگيزه تأليف
انگيزه ابن طولون براى نگارش اين اثر محبت وى به اهل‌بيت بوده است. اين در حالى است كه وى در مقدمه كتاب بر صحابه به ويژه خلفاى نخست درود مى فرستد. سپس شعر عالم شافعى مذهب، ابوالفضل يحيى بن سلامه حصكفى (م. 551)، را كه در موضوع دوازده امام سروده را در پنج صفحه مى آورد. در اين شعر ضمن تجليل و تكريم فراوان از ائمه(ع) در برخى ابيات آن بر اين تاكيد مى‌كند كه اظهار ارادت به خاندان پيامبر، هرگز به معناى پذيرش يا موافقت با معتقدات مذهب شيعه نيست.
روش تأليف
ابن طولون در ارائه اطلاعات براى هر امام ساختار يكسانى را رعايت كرده است. ابتدا توضيحاتى درباره نام، كنيه، زمان ولادت و وفات و كسانى كه از وى روايت كرده‌اند ارائه مى دهد، سپس به فضائل امام می‌پردازد و در پايان فرزندان امام را بر مى شمرد. ابن طولون می‌نويسد كه شرح حال ائمه را بر اساس پدر و پسر مرتب كرده و پشت سر هم آورده است. هر چند درباره شيعيان تبريز آن روزگار می‌نويسد كه ائمه را بر اساس افضليت مقدم و يا موخر می‌كنند. اما اين كه ترتيب ايشان چگونه بوده و كدام امام مقدم بر ديگرى مى شده را ننوشته است. ابن طولون در ادامه سروده خويش درباره ائمه را آورده و در پايان كتاب چندين روايت متصل خويش را كه به ائمه منتهى مى شود را نقل كرده است.
منابع مقاله
وى براى تدوين اين كتاب از منابعى همچون طبقات ابن سعد، تاريخ بغداد خطيب بغدادى، تاريخ مدينه دمشق ابن عساكر، تهذيب الأسماء و اللغات نووي، مروج الذهب مسعودي، معارف ابن قتيبة، ربيع الأبرار زمخشري، كامل مبرد، تاريخ ميّافارقين ابن الأزرق و کتاب‌هاى ديگر مانند صحيح مسلم، بخاري و ترمذى بهره برده است.
اين كتاب در ميان نويسندگان بعدى اعم از شيعه يا سنى شهرت و رواج چندانى نداشته و مورد مراجعه آنان قرار نگرفته است.
الائمة الاثنی‌عشر، شمس‌الدين محمد بن طولون (م. 953)، تحقيق صلاح‌الدين المنجد، قم،
منشورات: الرضى، بى تا.