القاموس المبين في إصطلاحات الأصوليين

القاموس المبين في اصطلاحات الأصوليين تألیف دكتر محمود حامد عثمان از اساتيد اصول فقه دانشگاه الازهر مصر است. وى اثر حاضر را به شيوه اهل سنت نگاشته و به طور مختصر در ايضاح اصطلاحات اصولى كوشيده است.

القاموس المبین في إصطلاحات الأصولیین
پدیدآوران	عثمان، محمود حامد (نويسنده)
ناشر	دار الزاحم
مکان نشر	ریاض - عربستان
سال نشر	1423 ق
چاپ	1
موضوع	اصول فقه - اصطلاح‏‌ها و تعبیرها
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏‎‏BP‎‏ ‎‏147‎‏/‎‏2‎‏ ‎‏/‎‏ع‎‏2‎‏ق‎‏2‎‏
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

ساختار

اصطلاحات اصولى بر اساس حروف هجاء تنظيم و برخى از اصطلاحات مورد شرح و تفسير واقع شده است. از آنجا كه هدف اصلى مؤلف حصر و بيان اصطلاحات اصولى است لذا به ترجمه اعلام و تحقيق درباره مسائل فقهى نپرداخته است.

گزارش محتوا

كتاب مشتمل بر سه بخش است:

1. نويسنده در مقدمه بيان مى‌كند كه علم اصول از لحاظ نفع اعظم علوم و از لحاظ قدر و شأن اجلّ آنها محسوب مى‌شود و به سبب قواعد آن، نصوص شرعيه به صورت صحيح قابل فهم خواهد بود و اين علم مصاحب عقل و شرع با هم است.تحصيل اين علم متوقف بر فهم سائر علوم است و علوم مختلف مانند تفسير، حديث و لغت به عنوان علوم پايه‌اى براى علم اصول ذكر شده‌اند. در علم تفسير آشنايى فى‌الجمله با تفسير آيات الاحكام كافى است يعنى حدّاقل به اين مقدار كه با مراجعه به كتب تفسيرى بتواند از تفسير آيه موردنظر آگاه شود؛ البته غزالى علوم مورد نياز را هشت علم مى‌شمارد.

   مؤلف بعد از تبيين مقدمات لازم تصريح مى‌كند كه شناخت اصطلاحات اصولى يكى از امورات مهم براى محققان علوم شرعى است؛ البته در اين مورد كتابهايى هم به رشته تحرير درآمده است كه مهمترين آنها كتاب الحدود في الاصول است كه توسط حافظ ابى الوليد اندلسى تألیف شده است. متأسفانه اين كتاب با وجود اهميت و ارزشى كه دارد در برگيرنده تمام اصطلاحات نيست. لذا نويسنده با مراجعه به مصادر و منابع مختلف درصدد تدوين كتابى برآمده كه تمامى اصطلاحات اصول را دربرگيرد.

2. بحثى پيرامون ضرورت اصطلاحات و اهميت آن: تهانوى درباره اهميت اصطلاح مى‌گويد: بيشترين چيزى كه در تحصيل علوم باعث مراجعه به اساتيد فن است ناشى از اشتباه گرفتن اصطلاحات است از اين‌رو اگر كسى معناى اصطلاح را خوب نفهمد در آن علم دچار سردرگمى خواهد شد و دكتر حسن شافعى مى‌گويد: در واقع اصطلاحِ فنّى، ابزار اساسى از ادوات بحث علمى است و بدين وسيله شخصيّت و به اعتبارى حقيقت هر علمى منكشف مى‌شود و دكتر عبدالله شاذلى تصريح مى‌كند كه اصطلاح براى هر عملى مانند موضوع آن علم ضرورى است و خوض در هر علمى از علوم بدون تعريف مسائل و مناهج و مصطلحات و غايت آن ميسور نخواهد شد.
3. معجم فقه: كه اصل كتاب را تشكيل مى‌دهد و در مجموع 435 واژه را در بردارد.== وضعيت كتاب ==

در انتهاى اثر اهم مراجع كتاب آمده است. مؤلف در اين معجم به يكصد و بيست و پنج كتاب منبع و اساسى مراجعه كرده و معجم خود را بر اساس آنها تدوين كرده است.فهرست اصطلاحات كتاب در انتهاى اثر آمده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن كتاب