ابن ابی‌یعلی
ابن ابى يَعلى، ابوالحسين محمد بن محمد بن حسين بن محمد بن خلف بن فرّاء (451-526ق؛ 1059/-1131م)، محدّث، اصولى، مورّخ، قاضى و فقيه حنبلى بغدادى است.
| نام | ابن ابی یعلی، محمد بن ابی یعلی |
|---|---|
| نام‌های دیگر | ابن ال‍ف‍راء، اب‍وال‍ح‍س‍ی‍ن محمد
ابن ال‍ف‍راء، م‍ح‍م‍دب‍ن ابی یعلی ابن ال‍ف‍راء، محمد بن محمد ابن فراء، محمد بن محمد |
| نام پدر | ابويعلى محمد |
| متولد | 451ق |
| محل تولد | بغداد |
| رحلت | 526 ق یا 1131 م |
| اساتید | ابوجعفر محمد بن مسلمه، عبدالصمد بن مأمون، خطيب بغدادى، ابوالحسين بن مهتدى، ابومظفر هنّاد نسفى |
| برخی آثار | طبقات الحنابلة |
| کد مؤلف | AUTHORCODE494AUTHORCODE |
ابن عساكر و يافعى در بسيارى از موارد او را ابن الفرّاء ناميده‌اند. كلمه فَراء به معناى پوستيندوز است و ظاهراً چنانكه سمعانى اشاره كرده، نياكان وى پوستيندوز يا پوستين‌فروش بوده‌اند.
تولد
وى در بغداد متولد شد و مقدمات علوم را در زادگاه خويش فراگرفت.
اساتید
به نوشته صفدى در نوجوانى از پدر خويش ابويعلى محمد (د 458ق)، نياى مادريش جابر بن ياسين، ابوجعفر محمد بن مسلمه، عبدالصمد بن مأمون، خطيب بغدادى، ابوالحسين بن مهتدى، ابومظفر هنّاد نسفى و ديگران حديث شنيد. قرائت را در بعضى روايات آن نزد ابوبكر خياط فراگرفت و فقه را نزد شريف ابوجعفر آموخت و ابومحمد جوهرى به وى اجازه روايت داد. بسيارى نيز از وى حديث شنيده و از او روايت كرده‌اند كه از جمله آنان ابوالقاسم على بن حسن بن عساكر (د 571ق)، ابوطاهر احمد ابن محمد سِلَفى اصفهانى (د 576ق)، عبدالله بن احمد بن خشاب بغدادى (د 567ق) و جمعى ديگر را مى‌توان نام برد. ابن عساكر در تاريخ خود از او بسيار روايت كرده است. سمعانى مى‌گويد: ابن ابى يعلى در سال‌هاى آخر عمر خود به من اجازه روايت داد. ابوموسى مدنى و ابن كليب نيز با اجازه از وى روايت كرده‌اند.
مهارت فراء
او در علم فقه و مناظره چيره دست بود و در مذهب احمد بن حنبل فتوا مى‌داد. در مذهب خود سختگير و متعصب و با اشاعره سخت مخالف بود و بر ضد آنان مجادله مى‌كرده و آن‌ها را حقير مى‌شمرد. ذهبى او را متدين و ثقه دانسته است. او شاگردان بسيارى تربيت كرد و بسيارى نزد وى قرائت آموختند كه عبدالمغيث حربى از جمله آنان است.
وفات
ابن ابى يعلى كه به گفته برخى مال بسيارى در منزل خود داشت، در شب دهم محرم الحرام به دست عده‌اى از خادمان خود كه براى دستبرد به منزل وى، واقع در باب المراتب بغداد رفته بودند، كشته شد و جنازه او در كنار آرامگاه پدرش در مقبره باب حرب به خاک سپرده شد.
آثار
- طبقات الحنابلة؛
- المسائل التى حلف عليها الامام احمد بن حنبل الشيبانى و روى عنه ذلك؛
- کتاب الاعتقاد[۱].
پانویس
- ↑ رفیعی، علی، ج2، ص700
منابع مقاله
رفیعی، علی، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1374