إعراب القراءات الشواذ
إعراب القراءات الشواذ اثر ابوالبقاء عكبرى (متوفى 616ق)، توضيح و بررسى قرائت‌هاى شاذ آيات و كلمات قرآن كريم مى‌باشد كه با تحقيق عبدالحميد سيد محمد عبدالحميد به زبان عربى منتشر شده است.
| إعراب القراءات الشواذ | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | عکبری، عبدالله بن حسین (نويسنده) عبدالحمید، عبدالحمید محمد (محقق) |
| ناشر | المکتبة الأزهرية للتراث |
| مکان نشر | قاهره - مصر |
| سال نشر | 1424 ق یا 2003 م |
| چاپ | 1 |
| شابک | 977-315-069-0 |
| موضوع | قرآن - اعراب - وجوه
قرآن - قرائت قرائتهای شاذ |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | BP 77/3 /ع8الف7 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
نويسنده کتاب ديگرى به نام «التبيان في إعراب القرآن» داشته كه در آن، به قرائات معروف ده‌گانه پرداخته است و اثر حاضر را در پاسخ به كسانى نوشته است كه از وى، درخواست نوشتن کتابى پيرامون قرائات شاذ نموده‌اند.[۱]
ساختار
کتاب با دو مقدمه از محقق و نويسنده آغاز و مطالب، بر اساس ترتيب سوره‌هاى قرآن كريم، از سوره حمد تا ناس، در دو جلد، تنظيم شده است.
نويسنده در اين کتاب، ضمن اشاره كوچكى به قرائت معروف، قرائت‌هاى شاذ و موارد اختلافى را بيان نموده و به بررسى آنها پرداخته است.
گزارش محتوا
در مقدمه محقق، ابتدا توضيح مختصرى پيرامون موضوع کتاب و انگيزه نگارش آن ارائه شده و سپس زندگى، آثار و عصر عكبرى مورد بررسى قرار گرفته است.[۲]
در مقدمه مختصر و كوتاه نويسنده، به انگيزه نگارش کتاب، اشاره شده است.[۳]
مطالب جلد نخست، با بررسى اعراب «الرحمن الرحيم» آغاز شده كه در قرائت شاذ، با فتحه قرائت گرديده و نويسنده ضمن جايز شمردن آن نزد اهل لغت عربى بنا بر مدح، آن را بنا بر تسميه نيز جايز دانسته است.[۴]
در ادامه اين جلد، بقيه سوره‌هاى قرآن كريم تا سوره كهف آمده و از سوره مريم تا سوره ناس، در جلد دوم، جاى گرفته است.
از جمله ويژگى‌هاى کتاب، آن است كه نويسنده، علاوه بر ذكر اعراب كلمات و وجه آن، به خوبى به تجزيه و تركيب كلمات و نقش تركيبى آن در جمله و علت اعراب پرداخته و وجوه مختلف را عنوان و سپس بررسى كرده است، به عنوان مثال، در سوره حمد، «الحمد لله» در قراءت شاذ، به فتح دال قرائت شده و نويسنده در مورد آن، دو وجه ذكر كرد است:
- مصدر بودن از «احمدوا الحمدَ» كه به «لله» تخصيص پيدا كرده است.
- مفعول‌به بودن به اين صورت كه: «لازموا الحمدَ» يا «أخلصوا الحمدَ».[۵]
نويسنده همچنين به اين نكته اشاره نموده است كه اين كلمه به دليل تبعيت حرف دال از لام الفعل، به كسر دال نيز قرائت گرديده است.[۶]
وضعيت کتاب
فهرست سوره‌هاى بررسى شده در هر جلد، در انتهاى همان جلد و فهرست مهم‌ترين منابع مورد استفاده نويسنده و محقق، در انتهاى جلد دوم آمده است.
در پاورقى‌ها علاوه بر اشاره به منابع.[۷]و ارجاع به ساير منابع.[۸]، توضيح برخى كلمات و عبارات متن.[۹]ذكر شده است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.