خصائص النبي صلی‌الله‌علیه‌و‌سلم
خصائص النبي صلی‌الله‌علیه‌و‌سلم اثر عمر بن على بن احمد، معروف به ابن ملقن، كتابى است به زبان عربى درباره ويژگى‌ها و صفات پيامبر(ص) كه در اواخر قرن هشتم هجرى، نوشته شده است.
| خصایص النبی صلی‌الله‌علیه‌و‌سلم | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | احمد، یوسف (محقق) ابن‌ملقن، عمر بن علی (نويسنده) |
| ناشر | دار الکتب العلمية، منشورات محمد علي بيضون |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 2008 م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | محمد(ص)، پیامبر اسلام، 53 قبل از هجرت - 11ق. - فضایل |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 22/6 /الف2خ6 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ساختار
كتاب مشتمل بر مقدمه‌اى به قلم محقق، سيد يوسف احمد، مقدمه مؤلف و چهار نوع مى‌باشد.
تاكنون آثار متعددى درباره ويژگى‌هاى پيامبر(ص) به نگارش درآمده كه اين كتاب از آن جمله است. مؤلف در اين كتاب برخى خصيصه‌هاى آن حضرت را معرفى كرده و آنها را به چهار نوع: واجبات، محرمات، مباحات و فضائل تقسيم كرده و ذيل هر يك از اين انواع، خصائص فراوانى را از كتاب و سنت نقل نموده است.
اغلب رواياتى كه در اين كتاب بدان‌ها استناد شده، در كتب صحاح سته و غيره موجود است.
گزارش محتوا
مؤلف در بيان نوع اول از ويژگى‌هاى پيامبر؛ يعنى خصائص واجب حضرت، مى‌نويسد:
حكمت و فلسفه اختصاص يافتن پيامبر(ص) بدين نوع از ويژگى‌ها، افزايش درجات ايشان مى‌باشد. به همين مناسبت، مؤلف در اين قسمت درباره برترى اداى فريضه بر نافله مطالبى را بيان مى‌كند.
مؤلف اين قسم از ويژگى‌هاى حضرت را به دو بخش تقسيم كرده است:
بخش اول: ويژگى‌هاى مرتبط با امر نكاح
بخش دوم: ويژگى‌هاى مرتبط با موضوعات ديگر غير از نكاح
وى در ابتدا به بخش دوم پرداخته و در اين بخش، سيزده مساله را مطرح مى‌كند كه از آن جمله است: صلاة ضحى، اضحى و وتر، تهجد، مسواك و....
اما در بخش نخست، به ويژگى‌هاى متعلق به نكاح پرداخته شده است.
نوع دوم از ويژگى‌هاى حضرت، ويژگى‌هايى است كه بر پيامبر(ص) پرهيز از آنها واجب بوده است. اين نوع از ويژگى‌ها هم به دو بخش ويژگى‌هاى مربوط به نكاح و ساير ويژگى‌ها تقسيم مى‌شود.
مؤلف در بخش اول، نُه مساله را مطرح كرده و در بخش دوم كه به ويژگى‌هاى مرتبط با نكاح مى‌پردازد، پنج مساله رابيان مى‌دارد.
نوع سوم، ويژگى‌هايى است كه براى حضرت مباح بوده و از باب توسعه و تخفيف بر حضرت بديشان اختصاص داده شده است. اين ويژگى‌ها نيز در دو بخش بيان شده است. در بخش نخست هفده مساله و در بخش دوم، شانزده مساله را بيان گرديده است.
نوع چهارم به ويژگى‌هايى كه در واقع جزو فضائل و كرامات حضرت است اختصاص يافته است. اين نوع نيز به دو بخش ويژگى‌هاى مربوط به نكاح و ويژگى‌هاى مرتبط با موضوعات ديگر اختصاص داده شده است.
در پايان كتاب هم مؤلف برخى ويژگى‌هاى حضرت را در قالب فائده نقل مى‌كند كه از چهار نوع پيش‌گفته خارج است.
وضعيت كتاب
فهرست مطالب در انتهاى كتاب آمده است. در پاورقى‌ها، علاوه بر ذكر منابع، نص رواياتى كه در متن به آنها اشاره شده، ذكر گرديده است.
منابع مقاله
- مقدمه و متن كتاب.
- ديانت، ابوالحسن، دائرةالمعارف بزرگ اسلامى، ج4، ص 690-691.