عين العبرة في غبن العترة
عين العبرة في غبن العترة نوشته سيد ابوالفضائل، احمد بن طاووس حلى، متوفاى 673 هجرى در موضوع آيات وارده در فضائل اهل‌بيت عليهم‌السلام و ردّ مخالفين مى‌باشد.
| عين العبرة في غبن العترة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن‌طاووس، احمد بن موسی (نويسنده) |
| ناشر | دار الشهاب |
| مکان نشر | قم - ایران |
| چاپ | 1 |
| موضوع | اسلام - تاریخ - از آغاز تا 41ق.
امویان خلفای راشدین علی بن ابی‌طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - اثبات خلافت علی بن ابی‌طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - فضایل |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 37/4 /الف2ع9 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
هدف كتاب
كتاب «عين العبرة»، بنا به شهادت «روضات الجنات»، كتابى است در نوع خود كم نظير و فوائد بزرگى در آن نهفته است.موضوع اصلى كتاب به گونه‌اى طراحى شده كه اگر كسى تزلزلى در اعتقادات خود نسبت به اولويت اميرالمؤمنين علی عليه‌السلام و اولاد طاهرين او داشته باشد، با يك بار مطالعۀ اين كتاب شريف، نه تنها اعتقادى راسخ نسبت به افضليت حضرت علی عليه‌السلام پيدا خواهد نمود، بلكه به درجۀ سقوط و رذالت طيف مقابل آن حضرت نيز پى خواهد برد.
انتساب
سيد احمد اين كتاب را در اوج خفقان و مظلوميت تشيع براى دفاع از حريم تشيع به رشتۀ تحرير در آورد.شاهد گوياى اين ادعا آن است كه اين عالم جليل القدر شيعه كه در خاندانى با فضيلت و مورد احترام عامۀ مردم زندگى مى‌كرد به خاطر تقيه، كتاب را به خود نسبت نداده و در تمام كتاب نامى از خود نبرده است.
سيد كه نمى‌خواست شناخته شود در ابتداى كتاب مى‌گويد: «قال عبداللّه بن اسماعيل الكاتب سامحه الله: الحمد لله...»
البته در انتساب اين كتاب شريف به مؤلف هيچ شبهه‌اى وجود ندارد، چرا كه بزرگانى همچون شهيد اول و شهيد ثانى و محدث نورى عليهم الرحمة در حاشيۀ نسخه‌هاى كتاب صحت انتساب را تأييد نموده‌اند و در توجيه اين نوع نام بردنِ مؤلف از خود، كلماتى دارند.
خلاصۀ كلام آنان اين است كه: عبدالله يعنى بندۀ خدا و تمام انسان‌ها عبدخدا هستند و مقصود از اسماعيل نيز، اسماعيل ذبيح، فرزند حضرت ابراهيم است كه همۀ سادات به او منتسب هستند و بدين ترتيب هيچ مشكلى در اين گونه نام نهادن نيست.
نظير اين كار را برادر بزرگوار او، على بن طاووس عليه الرحمة: در كتاب طرائف انجام داده است و اين اشتراك نيز نشان از شدت خفقان عصر آل طاووس دارد.
مآخذ كتاب
ابن طاووس در مقدمه كتاب مى‌فرمايد:
«يكى از بزرگان از علماى گذشته آنچه از فضائل اميرالمؤمنين علی عليه‌السلام در آيات قرآن بدست آورده بود جمع نموده و كتابى تأليف نمود.من نيز، بر آن شدم تا علاوه بر آن مطالب، آيات ديگر و روايات ذيل آنها را جمع آورى نمايم تا بدين وسيله فضل و برترى سادات بر غيرشان بر همگان روشن گردد.»
مؤلف خود را مقيد مى‌داند تنها از كسانى روايت نقل كند كه نزد فريقين (شيعه و سنى) مورد اتهام نباشند.
ايشان اساس كار خود را بر كتاب «كشف البيان» ابواسحاق ثعلبى و «الوسيط في تفسير القرآن» واحدى قرار داده است و بجز مواردى اندك، روايات را از همين دو كتاب نقل كرده است.
روش مؤلف
روش ابن طاووس بدين صورت است كه ابتدا آيۀ قرآن را ذكر مى‌نمايد، سپس روايت ذيل آيه را به نقل از مأخذ آن نقل مى‌كند.در بسيارى از موارد نيز، پس از نقل روايت، توضيحى ذكر كرده و در آن معنا و وجه استدلال به آيه و روايت را بيان مى‌نمايد.در تمام اين موارد، مطلب را با «قال عبدالله بن اسماعيل...»آغاز كرده است.
سيد بيشترين حجم كتاب را اختصاص به آياتى داده كه رد مخالفين را عهده دار است و با اثبات عدم صلاحيت ديگران براى خلافت، اولويت و تعيّن ائمه عليهم‌السلام براى امر خطير خلافت روشن و مبرهن مى‌گردد.
ترتيب كتاب
تنها نظم خاصى كه در سراسر كتاب شريف عين العبرة به چشم مى‌خورد همان ذكر آيات، سپس روايات و به دنبال آن بيان مصنف است اما كتاب تبويب نشده است.
از جهت ترتيب آيات نيز، ترتيب قرآن رعايت نشده است.
البته در پايان كتاب فهرست مطالب به صورت كامل آمده، كه اين كمك بزرگى به مطالعه كنندۀ آن براى يافتن مطلب مورد نظر مى‌كند.
چاپ
چاپ موجود در برنامه، از انتشارات دار الشهاب قم است و مقدمه‌اى در 17 صفحه پيرامون مؤلف و كتاب در ابتداى آن آمده كه نويسندۀ آن ذكر نشده است.