ابن اشعث، محمد بن محمد
ولادت
ابوعلى، محمد بن محمد بن اشعث كوفى از راويان شيعه در قرن چهارم هجرى مىباشد.
محمد در كوفه، شهر شيعيان و علاقهمندان به خاندان حضرت علی عليهالسلام و شهر راويان بزرگ شيعه، به دنيا آمد.
او از همان كودكى با عشق به على و خاندان على و اهلبيت رسول الله صلىاللّهعليهوآلهوسلم بزرگ شد و چيزى نگذشت كه خود نيز از راويان علوم محمد و آل محمد گرديد.
سفر به مصر
محمد به مصر سفر كرد و در محله سقيفه جواد ساكن شد. مصر در آن دوران تغيير و تحولات عظيمى را به خود مىديد. فاطميين و طرفداران فرزندان فاطمه زهرا سلاماللهعليها و اهلبيت رسول خدا صلى الله عليه و آله قدرت را در دست گرفته بودند و مردم به راحتى به خاندان رسول خدا ابراز علاقه مىكردند.
محمد نيز در آنجا رحل اقامت گزيد و در درس موسى بن اسماعيل بن موسى بن جعفر عليهماالسلام شركت مىكرد و از محضر آن بزرگوار بهرههاى فراوان گرفت.
روايت کتاب
در همانجا بود كه او تصميم گرفت تا کتاب «الجعفريات» را روايت كند كه بيشتر روايات آن را از طريق موسى بن اسماعيل از اجداد طاهرينش روايت مىكند.
اين کتاب بعدها به عنوان يكى از اصول روايى چهارصد گانه و معتبر شيعه به شمار آمد و روايات آن مورد توجه علما و فقهاى شيعه قرار گرفت.
سخنان بزرگان
علامه حلى در کتاب خلاصه و نجاشى در کتاب رجال خود درباره او مىگويند: «محمد بن محمد بن اشعث اهل كوفه و شخصيتى مورد اطمينان و شيعه مىباشد. وى به مصر رفته و در آنجا زندگى مىكرد.»
صاحب رياض العلما دربارۀ او مىگويد: «ابوعلى، محمد بن اشعث كندى كوفى از قدماى اصحاب و از راويان شيعه است و کتاب رواية الأبناء عن الآباء من آل الرسول صلى الله عليه و آله و سلم را روايت مىكند.» ظاهراً اين کتاب همان کتاب الجعفريات باشد.
سخن علماى اهل تسنن
ابن عدى درباره او مىگويد: «من در مصر از او روايت مىنوشتم. شدت تشيعش موجب گشت تا کتابى را براى ما بيرون بياورد كه شامل هزار حديث بود و ادعا مىكرد كه آنها را از موسى بن اسماعيل بن موسى بن جعفر روايت مىكند و آنها هم از پدران خود روايت كردهاند...»
اساتيد
وى علاوه بر موسى بن اسماعيل بن موسى بن جعفر عليهماالسلام از محضر شخصيتهاى ديگرى نيز بهره برده، مانند: مؤمل بن وهاب، على بن زيد فرايضى، هارون بن سعيد ايلى، ابويحيى محمد بن بريد مقرى، محمد بن خلف بن عمر، محمد بن عوير ايلى، اسماعيل بن اسحاق بن سهل اموى و موسى بن ابراهيم بن موسى بن جعفر عليهماالسلام.
شاگردان
شخصيتهاى فراوانى از او بهره بردهاند از جمله: ابومحمد سهل بن احمد بن عبدالله بن سهل ديباجى، ابوالفضل شيبانى، ابوالحسن على بن جعفر بن حماد، عبدالله بن مفضل بن محمد بن هلال، ابراهيم بن محمد بن محمد بن عبدالله قرشى، ابومحمد عبدالله بن محمد بن عبدالله بن عثمان معروف به ابن السقاء، ابوالحسن محمد بن داود بن سليمان كاتب و...
تأليفات
وى غير از کتاب جعفريات بنابر نقل نجاشى کتاب ديگرى نيز در احكام حج دارد كه به دست ما نرسيده است. تنها اثر موجود از او کتاب «الجعفريات» است كه در اين برنامه آن را مشاهده مىنماييد.