شوارد الإعراب
شوارد الإعراب، اثر محمود صافی، دربردارنده توضیح و تشریح اعراب پارهای از کلمات و ترکیباتی است که از نظر اعرابی نادر و غریبند؛ اعم از آنچه در اشعار و اقوال عرب است و آنچه در قرآن کریم وجود دارد.
| شوارد الإعراب | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | صافي، محمود (نويسنده) |
| ناشر | دار الفکر |
| مکان نشر | سوريه - دمشق |
| چاپ | 1 |
| شابک | 1-57547-362-3 |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
نویسنده از آنجا که در خلال سالها تدریس زبان عربی، به برخی از کلمات و ترکیبات که از نظر اعراب، غریبند و نمیتوان آنها را بهروشنی به یک قاعده نحوی مدون در کتب درسی بازگرداند، یا آنکه در اعراب آنها بر تأویل و تخریج حسب معنی مقصود در نص اعتماد میشود، برخورد کرده است، چنین صلاح دیده که این کتاب را برای توضیح و تشریح پارهای از آن کلمات و ترکیبات که از نظر اعرابی دشوارند، به رشته تحریر درآورد [۱].
ساختار
کتاب با دو مقدمه از نورالدین شمسی پاشا و نویسنده آغاز و مطالب، حاوی صد مسئله نحوی و اعراب صدوشصت بیت از اشعار عرب و همچنین آیات قرآنی و اقوال مأثوره میباشد.
گزارش محتوا
در مقدمه شمسی پاشا، علاوه بر بیان اهمیت و جایگاه علم نحو، به امتیازات کتاب حاضر، اشاره گردیده است [۲].
در مقدمه نویسنده، ضمن بیان انگیزه تألیف، به روش کار نویسنده و امتیازات کتاب، اشاره شده است [۳].
نویسنده سعی کرده است تا الفاظی را که اعراب آنها نادر و دشوار است، در ضمن آیات قرآنی، احادیث شریف، ابیات شعرای قدیم، جملات نثری و... توضیح دهد؛ تا ضمن نشان دادن تعبیر فصیح و صحیح در خلال این شواهد، اعراب آنها روشنتر شود؛ زیرا اعراب اینگونه کلمات در ضمن شواهد، بهتر از هنگامی که الفاظ مزبور، مجرد از شواهد آورده شوند، نمایان میگردد [۴].
وی ابحاث و مسائل کتاب را بر اساس ترتیب هجائی و حروف اصلی کلمات تنظیم نموده است تا دسترسی به آنها آسان گردیده و خواننده بهراحتی بتواند شواهد مورد نظر خود را یافته و از آن بهرهبرداری نماید؛ بنابراین برای پیدا کردن فلان مسئله اعرابی، کافی است که کلمه مورد نظر به اصل اشتقاقیاش برگردانده شود و با توجه به حرف اول آن اصل، در میان حروف الفبا به جستجوی آن پرداخته شود؛ مثلا «ليت شعري» در حرف «شین» دنبال میشود [۵].
اگر در مورد اعراب کلمهای اقوال متفاوتی وجود داشته، تلاش نویسنده بر آن بوده که به اوضح و افضل آراء اخذ نموده و آن را نقل نماید و به آرای دیگر در پاورقی اشاره کرده و بسیاری از اوقات، خواننده را به مصدر اصلی که آن رای را از آن نقل نموده، ارجاع داده است.
وضعیت کتاب
فهرست مطالب در ابتدا و فهرست ابیات شعری برحسب قوافی و منابع مورد استفاده نویسنده در انتهای کتاب آمده است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.