لاهوتی، حسن
ولادت
«حسن لاهوتى»، در سال 1323ش، در شهر سبزوار به دنيا آمد.
تحصیلات
تحصيلات ابتدائى و متوسطه را كه به پايان برد، براى دريافت ليسانس زبان انگليسى، وارد دانشكده ادبيات دانشگاه مشهد شد. با همه مشغله درس و كار ادارى، نه از ادب فارسى گسست و نه از موسيقى ايرانى. او از نوجوانى به اين دو، دل‌بسته بود.
لاهوتى، براى تأمين معاش از همان سال اول دانشكده، در بخش اخبار اداره راديو مشهد به كار پرداخت و بعد از كسب دانشنامه ليسانس و اتمام دوره سربازى به استخدام رسمى سازمان راديو - تلويزيون ملى آن زمان درآمد و بازهم در همان قسمت اخبار، سرگرم كار شد.
وى تازه ازدواج كرده بود كه وسايل سفر آمريكا فراهم آمد و براى ادامه تحصيل راهى آن ديار شد. او از دانشگاه ايالتى ميشيگان، دانشنامه فوق ليسانس گرفت و بعد از انقلاب به مشهد بازگشت، اما سازمان صدا و سيماى جمهورى اسلامى، او را در مهرماه 1359، بازنشسته كرد؛ ناچار، يكى دو سال، كارهاى آزاد از كارخانه‌دارى گرفته تا ساختمان‌سازى را آزمود، ولى هيچ‌يك را مطابق ميل و طبع هنرمند خود نيافت.
لاهوتى، از آبان سال 1363، با عنوان مترجم، به خدمت بنياد تازه‌تأسيس پژوهش‌هاى اسلامى آستان قدس رضوى درآمد. ممارست او در ادب فارسى، احاطه بر زبان انگليسى و هم‌جوارى‌اش با استاد سيد جلال‌الدين آشتيانى، از وى محقق و مترجمى كم‌مانند به وجود آورد. لاهوتى، كتاب‌هاى گران‌سنگى چون «شكوه شمس» پروفسور شيمل و «شرح مثنوى» اثر نيكلسون را در كنار پير و مراد و هم‌خانه خود، استاد آشتيانى ترجمه كرد.
وى مدتى مدرس دانشگاه پيام نور بود و بعد از آن عضو هيئت علمى گروه انگليسى دانشگاه آزاد مشهد شد. او در اين دانشگاه، گاهى متن و گاهى دستور زبان انگليسى درس مى‌داد، اما بيش از همه، به تدريس و ترجمه مشغول بود كه در واقع فن خاص او به شمار مى‌رفت.
لاهوتى با گروه زبان دانشگاه خيام نيز همكارى داشت، اما از آنان نيز گريخت و به خلوت پرنغمه و ترانه‌ى ساز دلنشين خويش و به آغوش پرصفاى كتاب‌هاى كتابخانه خود پناه برد.
آثار
آثار استاد حسن لاهوتى به ترتيب سال انتشار:
- خدمات مسلمانان به جغرافيا (1367)؛
- جنبش اسلامى و گرايش‌هاى قومى در مستعمره هند (1367)؛
- شكوه شمس، سيرى در افكار و آثار مولانا، از خانم آنه مارى شيمل (1369)؛
- مسلمانان هند بريتانيا (1374)؛
- شرح مثنوى معنوى مولوى، مشهور به شرح نيكلسون بر مثنوى، شش جلد، برنده جايزه كتاب سال دوره چهاردهم (1374)؛
- جغرافيا در قرن بيست و يكم (1382)؛
- جانِ جان، منتخباتى از ديوان شمس، مثنوى تصحيح نيكلسون و مقابله مجدد با نسخه معروف قونيه؛
- محمد رسول خدا، اثر شيمل؛
و...