تحبير التيسير في القراءات العشر
تحبير التيسير في القراءات العشر تألیف ابوالخير محمد بن محمد بن الجَزرى و با تحقیق دكتر احمد محمد مُفلح القُضاة، پيرامون علم تجويد نوشته شده است.
| تحبیر التیسیر فی القراءات العشر | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | قضاه، احمد محمد (محقق) جزری، محمد بن محمد (نويسنده) |
| عنوان‌های دیگر | التیسر فی القراءات السبع |
| ناشر | دار الفرقان |
| مکان نشر | عمان - |
| سال نشر | 1421 ق |
| چاپ | 1 |
| موضوع | قرآن - قرائت |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 75/56 /الف2ت3 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
مؤلف كتاب بنا بر آنچه كه در مقدمۀ آن ذكر نموده، مطالب را با توجه به كتاب معروف التيسير، عثمان بن سعيد دانى نوشته و در حقيقت، تكميل كننده و در برخى از موارد تهذيب و تصحيح آن مى‌باشد.وى مباحث را در يك مقدمه و نوزده باب ذكر نموده كه خلاصۀ مباحث آن به قرار زير مى‌باشد:
مقدمه:در اين مقدمه سبب تألیف كتاب بيان شده است كه در اين رابطه توضيح مى‌دهد كه با توجه به دو كتاب التيسير دانى و قصيدۀ معروف شاطبى در تجويد، و از آنجا كه اين دو كتاب اشكالات و نواقصى در آنها وجود داشته، لذا اقدام به تألیف كتاب التحبير نموده است.
باب اول:در اين باب شرح مختصرى از زندگى عمرو بن سعيد دانى را آورده است
باب دوم:در اين باب سلسله اسناد مربوط به اتصال قرائت خود(و راويان مربوط به آن) به عمرو بن سعيد دانى را ذكر كرده است
باب سوم:اين باب يكى از مهمترين مباحث كتاب است كه در آن به معرفى قاريان هفت‌گانه پرداخته، شرح مختصرى از زندگى آنها همراه با نام كسانى كه از آنها قرائت را نقل نموده، آورده است
باب چهارم و پنجم:در اين دو باب رجال قاريان معروف همراه با سلسله راويانى كه از آنها نقل كرده‌اند آورده شده است
باب ششم:در اين باب پيرامون استعاذه سخن گفته، با ذكر آيه و روايتى از پيامبر(ص) دربارۀ اهميت و نحوۀ اداى آن سخن گفته است
باب هفتم:اين باب مربوط است به جايگاه بسم الله الرحمن الرحيم در سوره‌هاى قرآن، كه در كدام يك از سوره‌ها بسم الله وجود ندارد كه در اين زمينه اقوال مختلفى را ذكر كرده است
باب هشتم:در اين باب پيرامون «هاء» کنايه (كه معروف به ضمير مفرد مذكر مغايب است) بحث نموده كه در چه مواردى‌قرائت و يا حذف مى‌شود مانند:عقلوه، لِأَخيه، ابيه.
باب نهم:در اين باب پيرامون مدّ و قصر بحث نموده است
باب دهم:اين باب مربوط است به دو همزه كه در يك كلمه در كنار همديگر جمع شوند مانند: «ءَاَنذرتهم» و «ءَاَنتم» که در اين زمينه احكام مربوط به آن را با توجه نظريات مختلف آورده است.
باب يازدهم:در اين باب پيرامون دو همزه از دو كلمه كه در كنار يكديگر جمع شوند بحث نموده مانند:هؤلاءِ ان كنتم...
باب دوازدهم:در اين باب دربارۀ نقل حركت همزه به حرف ما قبل آن در صورتی که ساكن باشد بحث نموده است
باب سيزدهم:اين باب مربوط است به «اظهار» و «ادغام» حروفى كه ساكن مى‌باشند كه احكام مربوطه را ذكر كرده است
باب چهاردهم:در اين باب دربارۀ فتح و اماله سخن گفته است كه در اين باره مذهب حمزه و كسائى را بيان كرده است
باب پانزدهم:در اين باب پيرامون مذهب كسائى در مورد وقف بر هاء تانيث مانند:جنة، ربوة و...سخن گفته است
باب شانزدهم:اين باب مربوط است به احكام «لام» كه در اين باره ديدگاه ورش را دربارۀ برخى از كلمات مانند صلوة-مصلى و...آورده است
باب هفدهم:در اين باب پيرامون وقف بر آخر كلمات بحث نموده است
باب هيجدهم:اين باب اختصاص دارد به اصول قاريان دربارۀ «ياء هايى» که در برخى از كلمات حذف شده‌اند كه در اين زمينه بيان مى‌كند 122 مورد وجود دارد كه مورد اختلاف است، آنگاه موارد اختلافى را در سوره‌هاى مختلف آورده است
باب نوزدهم:اين باب كه تقريبا نيمى از مباحث كتاب را به خود اختصاص داده و با عنوان «فرش الحروف» ذكر شده مربوط است به قرائت‌هاى مختلف قاريان از آيات قرآن كه در اين باره از ابتداى سورۀ بقره تاانتهاى قرآن، موارد اختلافى را ذكر كرده است.
ويژگى‌ها
- مطالب به صورت تجزيه و تحليل بيان شده است
- ديدگاههاى مختلف مورد نقد و بررسى قرار گرفته است
- سعى نموده با ذكر سلسله اسناد راويان، مباحث را به صاحب نظران آن متصل نمايد مخصوصا، دانى كه از اولين كسانى است كه در باب تجويد كتاب تألیف نموده است
- مباحث را به دو قسمت تقسيم نموده، كه در قسمت اول مباحث نظرى را ارائه نموده و در قسمت دوم(كه فرش الحروف است)چگونگى قرائت قاريان دربارۀ كلماتى كه اختلافى است بيان شده است.
ويژگى‌هاى نسخه تحقيق
- اضافه نمودن فهرست‌هاى سه‌گانه به آخر كتاب
- ذكر يك مقدمۀ مفصل و طولانى كه در آن زندگى مؤلف و كتابهاى آن توضيح داده شده است
- شرح واژه‌هاى موجود در متن در پاورقى
- معرفى افرادى كه نام آنها در متن آورده شده، مانند آنچه كه در صفحۀ 160 آورده است(اين قسم از پاورقى تقريبا بيشترين مطالب پاورقى‌ها را تشكيل مى‌دهد)
- ذكر آدرس آيات و روايات موجود در متن، در پاورقى
- آوردن متن كامل آيات مورد بحث كه در متن به قسمتى از آن اشاره شده است.
نسخه شناسى
كتاب يك جلد، متن آن عربى و داراى 648 صفحه مى‌باشد و داراى فهرست:
الف: مصادر و مراجع
ب:اعلام
ج: موضوعات كتاب می‌باشد.