المسائل الصاغانية
المسائل الصاغانية تألیف شيخ مفيد، ابوعبدالله محمد بن محمد بن نعمان عكبرى بغدادى (336 - 413 هجرى) میباشد. مؤلف اين كتاب از چهره‌هاى برجسته فقها و روات شيعه در نيمه دوّم قرن چهارم هجرى است. اين كتاب را شيخ مفيد در جواب ايرادات يكى از مخالفان شيعه در برخى از مباحث فقهى نگاشته است.
| المسائل الصاغانیة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | قاضی، محمد (محقق) مفید، محمد بن محمد (نويسنده) |
| ناشر | المؤتمر العالمي لألفية الشيخ المفيد |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1413 ق |
| چاپ | 1 |
| موضوع | کلام شیعه امامیه - قرن 5ق. |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 209/7 /م7م6 48.ش |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
تاريخچۀ نگارش
مؤلف اين كتاب، شيخ مفيد، رئيس مذهب شيعه در دوران خود بوده و مكاتباتى نيز با امام زمان عجل‌الله‌تعالى‌فرجه‌الشريف داشته است.وى در سرتاسر ممالك اسلامى نمايندگانى داشته كه مردم را با معارف اهل بيت آشنا مى‌كرده‌اند.
نماينده ايشان در صاغان، كه يكى از شهرهاى استان خراسان است، نامه‌اى براى او مى‌فرستد و ايرادات فقهى يكى از علماى حنفى و تهمت‌هايى كه بر مذهب شيعه وارد كرده را مطرح ساخته، از شيخ جواب آنها را مى‌طلبد.
شيخ مفيد با نگارش اين كتاب آن ايرادات را پاسخ داده و از كيان مذهب شيعه دفاع كرده است.ايشان تعدادى از ايرادات ابوحنيفه بر شيعه و برخى نظريات وى را كه در تعارض با قرآن و سنت و ضروريات دين اسلام بوده مطرح كرده است.
اعتبار كتاب
اين كتاب از كتب فقهى و استدلالى معتبر و مورد توجه علما و فقهاى شيعه در طول هزار سال عمر آن مى‌باشد.علما و دانشمندان بزرگ شيعه در كتاب‌هاى خود از آن نقل كرده و بر آن استناد نموده‌اند.
انگيزه نگارش
شيخ مفيد در مقدمه كتاب خود انگيزه نگارش آن را چنين بيان مى‌فرمايد: «[خطاب به نماينده خود:] من از نامه شما اطلاع يافتم.شما فرموده بوديد: شيخى در منطقه شما كه از اصحاب رأى است ديگران را تحريك بر دشمنى با اولياء خدا و پيروان اهل بيت مى‌كند و در احكامى كه از ائمه هدى و اهل بيت پيامبر عليهم‌السلام روايت شده به آنها نسبت بدعت مى‌دهد و با مطرح كردن ده مسأله قصد بى‌احترامى و اهانت به آنها كرده و به آنها نسبت گمراهى داده و ادعا كرده كه آنها از ايمان خارج شده و با سخنان خود با قرآن به مخالفت پرداخته‌اند.
من در اين كتاب، پاسخ شبهات وى را خواهم داد و علاوه بر آن، بدعت‌هايى كه امام اين شيخ متعصب در احكام اسلام مرتكب شده را نيز افشا خواهم نمود».
سخن بزرگان
علامه، شيخ آقا بزرگ تهرانى مى‌فرمايد: «كتاب المسائل الصاغانية نوشته شيخ مفيد، شامل ده مسأله است كه در آن ايرادات يكى از شيوخ به ظاهر اهل علم صاغان را بر مذهب شيعه پاسخ داده است.
اولين مسأله آن درباره نكاح متعه و بقيه مربوط به ابواب نكاح و طلاق و ظهار و ميراث است.»
سخن سيد حسن امين
سيد حسن امين، مؤلف كتاب مستدركات أعيان الشيعه درباره اين كتاب مى‌فرمايد: «كتاب المسائل الصاغانية كتابى ارزشمند است كه مؤلف، در آن يك سرى ايرادات فقهى يكى از فقهاى حنفى بر مذهب شيعه را پاسخ گفته است.در اين كتاب، ما از شيوه استدلال و فقاهت شيخ مفيد و قدرت و توانايى ايشان در بحث و جدل و وسعت اطلاعات ايشان بر منابع فقهى مختلف و ثبات فكرى و قدرت و توانايى ايشان بر چينش مقدمات و استدلال‌هاى عقلى آگاه مى‌شويم.
شيخ مفيد در اين كتاب گامى بزرگ در شناسايى هويت مستقل تشيع برداشته و با دقت و هوشيارى فراوان فرق ميان شيعه و ديگر مذاهب را شفاف ساخته است.
شيخ مفيد اسلوبى مستحكم و قوى و منظم در فقه شيعه ارائه داده و براى خواننده قدرت استدلال و توانايى علمى و فقاهت و اجتهاد علماى شيعه را به تصوير كشيده است.
اين كتاب، بهترين شاهد بر پايه‌گذارى مكتبى فقهى است كه مؤسس آن شيخ مفيد است و سيد مرتضى و شيخ طوسى از پيروان آن مكتب مى‌باشند».
نسخه‌هاى كتاب
1 - نسخه‌اى در كتابخانه حضرت آیت‌الله نجفى مرعشى.
اين نسخه، نسخه‌اى قديمى است و بر آن علامت تمليك على بن حسين وليانى در سال 888 هجرى ديده مى‌شود.
2 - نسخه‌اى در كتابخانه حضرت آیت‌الله نجفى مرعشى.
اين نسخه متعلق به قرن سيزدهم هجرى است و نويسنده آن نيز از اهل معرفت مى‌باشد و ظاهرا از روى نسخه اول نگاشته شده است.
3 - نسخه‌اى در كتابخانه مجلس شوراى اسلامى.