شرفنامه (تعریب روژبياني)

شرفنامه، تعریب (ترجمه به عربی) کتاب شرفنامه یا تاریخ کردها معروف به شرفنامه بدلیسی، تألیف امیر شرف خان بدلیسی (در سال 1005 هجری) است، به دست محمد جمیل ملا احمد روژبیانی. همان‎ گونه که مصحح روس نسخه فارسی در یک‎ونیم قرن پیش دریافته و در مقدمه‎اش بر کتاب، تصریح کرده، این اثر، «معتبرترین، مهم‎ترین و قابل ملاحظه‎ترین بخش تاریخ کرد است»؛ چون «حاوی جزئیاتی است که در هیچ جای دیگر ذکر نشده‎اند، مثل سنت‎ها، آداب و رسوم، روایات تاریخی افواهی یا وصف وقایعی که خود مؤلف شاهد آنها بوده است».

‏شرفنامه
پدیدآوران	بدليسي‌، شرف‌ الدين‌ بن‌ شمس ‌الدين‌ (نويسنده) روژبياني، محمد جميل بندي (مترجم)
ناشر	المدي
مکان نشر	سوريه - دمشق
سال نشر	مجلد1: 2007م ,
موضوع	کردان کردستان - تاريخ
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏‏‎‏DS‎‏ ‎‏59‎‏ ‎‏/‎‏ک‎‏4‎‏ب‎‏4

نسخه فارسی، به تصحیح ولادیمیر ولییامینوف زرنوف رسیده و در 1377ش، توسط انتشارات اساطیر به چاپ رسیده است. در این نسخه، شاهد سخن ناشر به قلم عبدالحسین جربزه‎دار، مقدمه مصحح روس ولییامینوف زرنوف (در‎جمادی‎الاخر 1276/ژانویه 1860م)، پیشگفتاری از همو و محتوای مطالب هستیم. شرفنامه تصحیح زرنوف در سال‎های 1860 تا 1862م، چاپ شد.

مقدمه فرانسوی چاپ سنت‎پترزبورگ، ضمن مقابله با مقدمه عربی چاپ قاهره در این اثر، به فارسی ترجمه شده است.

شرفنامه دو بار به ترکی و یک بار در 1305ش، به دست محمد علی عونی از عرب‎های مصر، به عربی ترجمه شده است.

از تفاوت‎های ترجمه عربی ترجمه روژبیانی و نسخه فارسی در این است که نسخه فارسی در دو جلد ارائه شده و ترجمه عربی روژبیانی در یک جلد. همچنین مقدمه‎های کتاب‎ها متفاوت است؛ در نسخه فارسی سخن ناشر و مقدمه مترجم روس را شاهدیم، اما در ترجمه عربی مقدمه‎های چاپ اول و دوم آن به دست محمد جمیل ملا احمد روژبیانی را می‎بینیم و سپس مقدمه محمد علی عونی و ترجمه عربی از فرانسه مقدمه زرنوف را.

مترجم می‎نویسد: در كشف الظنون نوشته شده: در تاریخ شرف‎ خان بدلیسی، معروف به میر شرف، امرا و حکام اکراد ذکر شده‎اند... گرایش غربیان به ترجمه این اثر و ستایشش توسط آنان، از نشانه‎های اهمیت آن است... آنان این اثر را ترجمه و چاپ کرده و بر آن تعلیقه زده‎اند؛ درحالی‎که شرقیان به این کار اولویت دارند؛ ازاین‎رو، ما به چاپ و نشر آن بعد از تصحیحش از روی سه نسخه معتبر همت گماشتیم و حواشی‎ای را که استاد محمد علی عونی بر اعلام وارده در آن زده، هم ذکر کردیم.

در ترجمه عربی کتاب، مقدمه محقق روس کتاب، که در سال 1860 در اثنای چاپ کتاب در سن‎پطرزبورگ به زبان فرانسه بر آن نوشته نیز به عربی ترجمه شده که البته آنچه در آن مقدمه مربوط به ترجمه مؤلف کتاب بوده، در ترجمه عربی این مقدمه، از آن حذف شده است.

در صفحات 84 و 85 کتاب، تصاویر مترجم عربی و کردی کتاب را مشاهده می‎کنیم و پس از آن تا صفحه 95 تصاویری از صفحات اول و آخر نسخه کردی و فارسی و برخی نقشه‎های کردستان و سکه‎های حاکمان آن دوره و... را.

نسخه فارسی، شامل پاورقی‎هایی در مقدمه مصحح آن است که در پاورقی ذکر شده است. در نسخه عربی، هوامشی در انتهای مقدمه‎های کتاب و همچنین انتهای هر فصل از محتوای مطالب کتاب، ذکر شده است.

منابع مقاله

1. مقدمه‎های کتاب.
2. بدلیسی، شرف‎الدین بن شمس‎الدین، شرفنامه: تاریخ مفصل کردستان، به اهتمام ولادیمیر ولییامینوف زرنوف، تهران، اساطیر، 1377ش.