أربع رسائل كلامية
أربع رسائل كلامية؛ شامل چهار رسالۀ كلامى شيعه مى‌باشد كه دو مقاله با عناوين «المقالة التكليفية» و «الباقيات الصالحات»، نوشته محمد بن مكّى الجزينى العاملى معروف به شهيد اول، متوفاى 786ه.ق، و مقاله سوم و چهارم «الرسالة اليونسية» و نيز «الكلمات النافعات»، به قلم على بن محمد بن يونس العاملى النباطى العنفجورى البقاعى، معروف به علاّمه بياضى، متوفاى 877ه.ق. است و دو رسالۀ اخير شرح و توضيح دو رسالۀ اول مى‌باشد.
| أربع رسائل كلامیة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مرکز الأبحاث و الدراسات الاسلامیة، قسم إحیاء التراث الاسلامي (محقق)
شهید اول، محمد بن مکی (نويسنده) نباطی عاملی، علی بن محمد (شارح) نباطی عاملی، علی بن محمد (نويسنده) |
| عنوان‌های دیگر | الباقیات الصالحات. شرح
الرساله الیونسیه فی شرح المقاله التکلیفیه المقاله التکلیفیه. شرح الکلمات النافعات فی شرح الباقیات الصالحات الباقیات الصالحات الرساله الیونسیه المقالـه التکلیفیه الکلمات النافعات |
| ناشر | بوستان کتاب قم (مرکز النشر التابع لم‍ک‍ت‍ب الإع‍لام الإس‍لامي) |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1380 هـ.ش یا 1422 هـ.ق |
| چاپ | 1 |
| شابک | 964-424-964-x |
| موضوع | شهید اول، محمد بن مکی، 734 - 786ق. الباقیات الصالحات - نقد و تفسیر
شهید اول، محمد بن مکی، 734 - 786ق. المقاله التکلیفیه - نقد و تفسیر کلام شیعه امامیه - قرن 8ق. |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 210/5 /ش9الف4 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ساختار و گزارش محتوا
در «المقالة التكليفية» شهيد اول طى پنج فصل از چيستى تكليف و مفهوم اصطلاحى آن، متعلّق تكليف، نتيجۀ حاصله از امتثال تكليف و نيز ترغيب و تشويق به امتثال تكاليف و تحذير و ترساندن از عصيان آنها، با استناد به آيات و روايات سخن مى‌گويد.
در رساله «الباقيات الصالحات»، شهيد اول به شرح و توضيح مختصرى دربارۀ تسبيحات أربعة: سبحان اللّه و الحمد للّه و لا اله الاّ اللّه و اللّه اكبر مى‌پردازد. به گفتۀ شهيد اول اين تسبيحات چهارگانه تمام اصول پنج‌گانۀ اعتقادى شيعه؛ يعنى توحيد، عدل، نبوت، امامت و معاد را در بر مى‌گيرد.
«الرسالة اليونسية» و رسالۀ «الكلمات النافعات»، شرح مزجى رساله‌هاى دوگانۀ شهيد اول مى‌باشد كه به صورت «قوله - أقول» ترتيب يافته‌اند و شارح به نحو تفصيلى و فراگير، به شرح مفردات رساله و توضيح و تبيين ديدگاه‌هاى مختلف پرداخته و معناى مورد نظر شهيد اول در رساله را استيفا نموده است. وى همچنين دريافت‌هاى خود از ساير كتب و آثار را دربارۀ موضوع مورد بحث به رسالۀ خويش افزوده است.
نسخه شناسى
نسخ خطى «المقالة التكليفية»: 1- نسخۀ کتابخانۀ آيت‌اللّه مرعشى نجفى، قم به شمارۀ 1176/2، نوشته به سال 1036ق.
2-نسخۀ کتابخانۀ آستان قدس رضوى، مشهد به شماره 8289 نوشته به سال 986ه.ق.
3-نسخۀ کتابخانه علامه سيد محمدعلى روضاتى، اصفهان، كه در ضمن «الرسالة اليونسية» موجود است.
«الباقيات الصالحات»: 1- نسخه کتابخانه شخصى فخرالدين نصيرى، كه در ضمن مجموعه‌اى از رسائل شيخ مفيد و سيد مرتضى موجود است.
2-نسخۀ کتابخانۀ آيت‌اللّه مرعشى نجفى، قم، به شماره 3694/7، نوشته به سال 1056ق.
3-نسخه‌هاى کتابخانه مركزى دانشگاه تهران به شمارۀ 881/4 نوشته به سال 1003 - 1004ق و شماره 2144/19.4- نسخۀ کتابخانه علامه سيد محمدعلى روضاتى، اصفهان، نوشته به سال 902ق.
«الرسالة اليونسية» و «الكلمات النافعات» هر كدام داراى تنها يك نسخۀ خطى هستند كه در کتابخانه علامه سيد محمدعلى روضاتى در اصفهان، نگهدارى مى‌شود.نسخۀ «الرسالة اليونسية» به سال 902ق به خط سيد تاج الدين بن زهرة الحسينى الحلبى و نسخۀ «الكلمات النافعات» به سال 893ق به خط همان كاتب تهيه شده است.
نسخۀ حاضر در برنامه توسط «قسم احياء التراث الاسلامى» دفتر تبليغات اسلامى حوزه علميه قم مورد تحقيق و پژوهش قرار گرفته و در قطع وزيرى با جلد گالينگور در 328 صفحه براى بار نخست در سال 1422 ه1380/ش توسط انتشارات «بوستان کتاب قم» منتشر شده است.
منبع
1-مقدمۀ محقق 2- متن کتاب.