ارجان و کهگیلویه
ارجان و كهگیلویه از فتح عرب تا پايان دوره صفوى، اثر هاينس گاوبه، استاد اتريشى سمينار شرق‌شناسى دانشگاه توبينگن آلمان، کتابى است كه از متن آلمانى به فارسى برگردانده شده و به بررسى تاريخ و جغرافياى منطقه بهبهان، زيدون، سردشت، دهدشت، كهگلويه، دوگنبدان و فهليان در استان خوزستان مى‌پردازد.
| نام کتاب | ارجان و کهگیلویه |
|---|---|
| نام‌های دیگر کتاب | ارجان و کهگیلویه |
| پدیدآورندگان | گاوبه،هاینس (نويسنده)
فرهودی، سعید (مترجم) اقتداری، احمد (تصحیح و تحشیه) |
| زبان | فارسی |
| کد کنگره | DSR 2075 /ﻫ8گ2 |
| موضوع | ارجان (شهر باستانی) - تاریخ
بهبهان - تاریخ کهگیلویه و بویراحمد - تاریخ |
| ناشر | انجمن آثار و مفاخر فرهنگی |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1377 ش |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE10685AUTOMATIONCODE |
کتاب حاضر در سال1972م. نگارش يافته است.
== ساختار ==کتاب؛ مشتمل بر مقدمه‌اى به قلم دكتر كمال حاج سيد جوادى، مدير انجمن آثار و مفاخر فرهنگى، مقدمه‌اى به قلم مصحح، آقاى احمد اقتدارى، مقدمه‌اى به قلم مترجم، سعيد فرهودى، پيش‌گفتار مؤلف و دو بخش اصلى است. بخش اول فصول اول تا پنجم و بخش دوم فصول ششم تا هشتم را در خود جاى داده است.
اهميت اين کتاب از جهت نحوه مطالعات، تنظيم مطالب، توجه به آثار، سكه‌ها، متون، سفال‌شناسى، مطالعات شخصى مؤلف و توضيحات و نقشه‌هايى است كه بدون شك مكمل آثار انتشار يافته، درباره جغرافياى تاريخى، آثار و بناهاى باستانى منطقه خوزستان است.
== گزارش محتوا ==ارّجان، شهرى در دوره ساسانى و يكى از تقسيمات نخستين سده‌هاى اسلامى در جنوب غرب ايران كه در مرز ميان فارس و خوزستان قرار داشته است. ويرانه‌هاى اين شهر در جلگه بهبهان و در 10 كيلومترى شمال شرقى آن شهرستان قرار دارد.
مؤلف از اين شهر به عنوان استان قرون وسطايى ياد مى‌كند و موقعيت ارتباطى و نيز وضع مناسب طبيعى آن و برخوردارى آن از آب فراوان و زمين‌هاى حاصل‌خيز را عامل شكوفايى آن در زمان‌هاى صلح و آرامش مى‌داند.
در بخش اول اين کتاب مؤلف سعى مى‌كند با شيوه توپوگرافى، تاريخ كامل اين ناحيه را شرح دهد و به معرفى مرزها و محل استقرار مهاجرين و نام نواحى، قلعه‌ها، راه‌ها و رودخانه‌ها بپردازد.
در بخش دوم، شواهد فرهنگى مادى؛ يعنى آثار باستانى موجود تعريف شده و از نظر زمان‌نگارى نيز مرتب گرديده‌اند. نتايج اين بخش با منابع و نوشته‌هاى انتقادى درباره آنها در برابر يكديگر قرار گرفته تا حتى الامكان تصوير روشنى از آن به دست آيد.
فصول موضوعى کتاب به چهار دوره تاريخى تقسيم شده‌اند:
دوره الف: عهد ساسانيان (قرن 3تا 7م.)
دوره ب: عصر كلاسيك اسلامى (قرن 7 تا 14م.)
دوره ج: دوره سلجوقيان و مغول‌ها (قرن 11 تا 14م.)
دوره د: تا پايان حكومت صفويه (قرن 14 تا 18م.)
اين کتاب به عنوان مجلد چهارم از مجموعه آثار و بناهاى باستانى و جغرافياى تاريخى خوزستان عرضه گرديده است.
کتاب بر اساس روشى بسيار دقيق و علمى تنظيم شده و منطقه بهبهان و زيدون و سردشت و كهكیلويه و...را به بهترين وجه (از نظر جغرافياى تاريخى و آثار و بناهاى باستانى، بر اساس متون كهن، كتب، تحقيقات سياحان، باستان‌شناسان، سكه‌هاى مكشوفه، آثار تاريخى، سفالينه‌ها، كتيبه‌ها، الواح و مطالعات عينى كه خود مؤلف به انجام رسانيده است) به نگارش درآمده است.
== ويژگى‌ها ==خصوصيت عمده تحقيقات مؤلف، در اين مطلب است كه علاوه بر استنتاج علمى از همه منابع كتبى، مشاهدات عينى، شخصى و شواهد فرهنگ مادى، دقيق‌ترين مطالعات را در خصوص راه‌ها، رودها، آب‌ها، بندرها، سرچشمه‌ها، منزلگاه‌هاى مسافرتى باستانى، پل‌ها، جاده‌ها ثبت، ضبط و نتيجه‌گيرى كرده است. به علاوه با تنظيم جدول‌هاى علمى و مستند، اختلاف نظرات مؤلفين متون و جغرافيانويسان كهن و سياحان و كتب جديد، در خصوص راه‌ها و مناطق و رودها را نشان داده است و گذشته از اين، سفال‌شناسى علمى تطبيقى را به نحوى بسيار جالب و تنظيم جدول‌هاى زمان‌نگارى سفالينه‌هاى مكشوفه در منطقه، با تذكر مسائل سكه شناسى و حوادث تاريخى به كار گرفته و در مطالعات خود موثر ساخته است.
==وضعیت کتاب==کتاب؛ مشتمل بر پاورقى‌هايى به قلم مصحح و فهرست‌هاى ذيل مى‌باشد:
فهرست اعلام و اشخاص، اعلام جغرافيايى، مآخذ و منابع کتاب، همچنين تصاويرى مربوط به متن کتاب در انتهاى آن درج گرديده است.
منابع مقاله
- مقدمه مصحح.
- نيستانى، جواد، دائرةالمعارف بزرگ اسلامى، ج 7، ص462.
- پيش‌گفتار مؤلف.