الهداية إلی أسرار الكفاية
الهداية الى اسرار الكفايه يكى از شروح مختصر و مفيد كفاية الاصول است كه توسط آیت‌الله شيخ مصطفى اعتمادى به رشته تحرير درآمده و در دو جلد تدوين شده است. اين شرح حاصل تتبّع و تدقيقات نويسنده در مسائل اصولى به‌شمار مى‌رود.
| الهدایة إلی أسرار الکفایة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | آخوند خراسانی، محمدکاظم بن حسین (نويسنده) اعتمادی، مصطفی (حاشيه نويس) |
| عنوان‌های دیگر | کفایه الاصول. حاشیه |
| ناشر | [بی نا] ج: 1 |
| مکان نشر | ایران - ج: 1 |
| سال نشر | 1418 ق |
| چاپ | 1 |
| موضوع | آخوند خراسانی، محمدکاظم بن حسین، 1255 - 1329ق. کفایه الاصول - نقد و تفسیر اصول فقه شیعه - قرن 14 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | BP 159/8 /آ3 ک7032 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ساختار
كتاب مشتمل بر مباحث مقدماتى و هفت مقصد است كه پنج مقصد آن در مجلد اول و دو مقصد در جلد دوم شرح شده است.
گزارش محتوا
جلد اوّل:
در بخش مقدماتى كتاب موضوع علم اصول، مبحث وضع علائم حقيقت و مجاز، صحيح و اعم، و مشتق بيان شده است. موضوعات مقاصد پنج‌گانه كتاب عبارتند از: 1- بحث اوامر 2- نواهى 3- مفاهيم 4- عام و خاص 5- مطلق و مقيد.
مقصد اوّل: متبادر و ظاهر عرفى از لفظ امر عندالاطلاق همان معناى طلب است. موضوع له صيغه امر انشاء طلب و صيغه امر حقيقت در طلب وجوبى است.
مقصد دوّم: مولّف در اين مقصد درباره ماده نهى، اجتماع امر و نهى، و اقتضاى نهى از شى براى فساد آن بحث مى‌كند. به نظر آخوند نهى مولوى تحريمى به عبادت بما هى عبادة است و مقتضى فساد آنست ولى در معاملات چنين نيست.
مقصد سوّم: در اين مقصد مفهوم شرط، وصف، غايت، استثناء، و لقب مورد بررسى قرار مى‌گيرد. مولّف بيان مى‌كند كه مراد از مفهوم همان معناى مقابل منطوق است و بحث مفاهيم صرفاً يك بحث صغروى است و نه كبروى يعنى بحث در اين است كه آيا فلان قضيه و يا فلان كلمه، مفهوم دارد يا نه؟
مقصد چهارم: يكى از مباحث مهمّ اين مقصد تعارض عام و خاص است. از نظر مصنف در جايى كه ابتدائاً خاص صادر مى‌شود و سپس بعد از فرارسيدن وقت عمل به آن، عام صادر مى‌شود تخصيص ترجيح دارد.
مقصد پنجم: ابتداء مطلق تعريف مى‌شود سپس الفاظ مطلق، مقدّمات حكمت، حمل مطلق بر مقيد، و مجمل و مبين مورد تحقيق قرار مى‌گيرد و بدين ترتيب جلد اوّل كتاب پايان مى‌پذيرد.
جلد دوم:
مقصد ششم، در امارات معتبر شرعى يا عقلى است: اين مقصد شامل مباحث قطع، حجيّت ظواهر، قول لغوى، اجماع منقول، شهرت فتوائيه، و حجيّت خبر واحد است. از نظر مصنف، چون در مباحث قطع از استحقاق ثواب و عقاب در موافقت و مخالفت با قطع و اينكه آيا متجرّى استحقاق عقاب اخروى دارد يا نه بحث مى‌شود لذا به علم كلام شبيه‌تر است. شارح بيان مى‌كند كه از نظر آخوند ظواهر مطلقاً حجت هستند در مقابل شهرت فتوايى حجّت نيست زيرا دليل قطعى بر آن وجود ندارد. مصنف به اصولى بودن مسأله حجيّت خبر واحد معتقد است زيرا ملاك اصولى بودن در اينجا وجود دارد.
مقصد هفتم، در اصول علميه است: در اين مقصد چهار اصل برائت، تخيير، احتياط، و استصحاب بررسى مى‌شود. به اتفاق همه اصوليين، امارات بر اصول تقدم رتبى دارند يعنى با وجود دليل اجتهادى يعنى امارات و ظنون معتبره، نوبت به اصل عملى نمى‌رسد.
منابع مقاله
مقدّمه و متن كتاب