واحدالعین اصفهانی، اسماعیل
«اسماعيل بن محمدسميع اصفهانى»، مشهور به واحدالعين، از شاگردان آخوند ملا على نورى و از بزرگان حكمت و فلسفه در عصر خود بوده است. از زندگى‌نامه ايشان مطلب زيادى در دست نيست؛ حتى در مورد سال تولد و وفات ايشان اختلاف نظر وجود دارد؛ به‌عنوان مثال مؤلفان «ريحانة الأدب»، «الذريعة» و «أعلام الشيعة» تاريخ وفات وى را 1277ق نگاشته‌اند.
| نام | واحدالعین اصفهانی، اسماعیل بن محمد سمیع |
|---|---|
| نام های دیگر | اصفهانی، اسماعیل بن سمیع |
| نام پدر | |
| متولد | |
| محل تولد | |
| رحلت | 1277 هـ.ق |
| اساتید | |
| برخی آثار | |
| کد مولف | AUTHORCODE22036AUTHORCODE |
استاد آشتيانى، وفات او را 1281ق و در جايى ديگر 1271ق و استاد همايى، تاريخ وفات او را حدود 1243ق، مى‌داند.
ظاهرا در سده 13، دو حكيم در اصفهان زندگى مى‌كرده‌اند كه از نظر اسمى با هم تشابه داشته‌اند و همين سبب شده است كه برخى اين دو تن را يك نفر بدانند. آقاى صدوقى سها در اين زمينه مى‌نويسد: «در سده سيزدهم به اصفهان دو حكيم هم‌نام مى‌زيسته‌اند و اين هم‌نامى و هم‌روزگارى و هم‌ولايتى سبب شده است كه برخى از متأخرين آن دو تن را يك تن بينگارند و على‌اى‌حال عبارت مى‌بوده‌اند از: نخست، آخوند ملا اسماعيل واحدالعين كه به‌خلاف قول مشهور در باب سال رحلت او كه مضبوط است به 1277، ساليانى چند پيش از آن؛ يعنى قبل از 1246 كه سال وفات آخوند ملا على نورى بوده باشد، وفات يافته بوده است و دومين، حاج ملا اسماعيل حكيم درب كوشكى (متوفاى 1304)».
ظاهرا حاج ملا اسماعيل درب كوشكى، شاگرد ملا اسماعيل واحدالعين و ميرزا حسن نورى بوده است. در «تذكرة القبور» آمده است كه: «حاج ملا اسماعيل درب كوشكى فرزند محمدجعفر حكيم فيلسوف از علماى معقول و از اجله حكما و مدرسين و استاد مرحوم آقا سيد ابوالقاسم دهكردى و در روز جمعه 15 شوال سال 1304 وفات يافته و در تخت فولاد روبه‌روى سكوى اژه‌اى‌ها مدفون گرديد؛ خود از شاگردان ملا اسماعيل واحدالعين و ميرزا حسن نورى و ديگران بوده است» (كردى اردكانى، احسان، ص96 و 97).
از جمله تأليفات ملا اسماعيل اصفهانى رساله «شرح الحكمة العرشية» است كه شرحى مزجى بر عرشيه ملا صدرا و در پاسخ به اشكالات احسائى بر عرشيه نوشته شده است (همان، ص96).
منابع مقاله
كردى اردكانى، احسان، گزارش مصحح: معرفى رساله شرح الحكمة العرشية حكيم ملا اسماعيل اصفهانى، پايگاه مجلات تخصصى نور، مجله كتاب ماه فلسفه، شهريور 1391، شماره 60، به آدرس:
http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/912753 .
وابسته‌ها
الحکمة المتعالیة في الأسفار العقلیة الأربعة / نوع اثر: کتاب / نقش: حاشيه نويس
الحکمة المتعالیة في الأسفار العقلیة الأربعة / نوع اثر: کتاب / نقش: حاشيه نويس