الموسوعة القرآنية

الموسوعة القرآنية، اثر ابراهيم ابيارى است. كتاب، به زبان عربى و مجموعه‌اى از مباحث مختلف علوم قرآنى است.

الموسوعة القرآنیة
پدیدآوران	ابیاری، ابراهیم (نويسنده)
ناشر	موسسة سجل العرب
مکان نشر	[بی جا] - [بی جا]
سال نشر	1405 ق یا 1984 م
چاپ	1
موضوع	قرآن - دایرةالمعارف‏ها
زبان	عربی
تعداد جلد	11
کد کنگره	‏‎‏BP‎‏ ‎‏66‎‏/‎‏9‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏2‎‏م‎‏8
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

ساختار

كتاب، داراى چهارده باب در يازده جلد مى‌باشد. برخى از مطالب اين موسوعه، گرفته‌شده از كتاب‌هاى ديگر است كه مطالب، عين همان كتاب است، ولى مؤلف نامى از منبع اخذشده و مؤلف آن نبرده است؛ مانند جلد هشتم كه عنوان «شرح ألفاظ غريب القرآن» نام دارد؛ درحالى‌كه تمام مطالب آن از «مفردات» راغب اصفهانى گرفته شده است و يا جلد دوم آن كه خلاصه كتاب «الإتقان» جلال‌الدين سيوطى است و يا جلد نهم كه برخى از مطالب آن از جلد دوم «الإتقان» گرفته شده است.

برخى از مباحث كتاب، تكرارى است؛ مانند مباحث جلد سوم و دوم كه در هر دوى آنها مباحثى همچون: نسخ، محكم و متشابه، وقف و ابتدا وجود دارد.

مباحث جلد سوم كه به ترتيب حروف الفبا و با عنوان موضوعات قرآنى نام دارد، خيلى پراكنده، گسسته و نوعا تكرارى است كه در جاهاى ديگر بحث شده است.

گزارش محتوا

اين موسوعه يازده جلدى، داراى مباحث گوناگونى است به شرح زير:

1. جلد اول: در باب اول، به بررسى زندگى پيامبر و بيان مختصرى از تاريخ اسلام پرداخته شده است.

در باب دوم، تاريخ قرآن كريم مطرح شده و از مسائل گوناگونى سخن به ميان آمده است، مانند: امى بودن پيامبر(ص) و بررسى آياتى در اين باره، ترتيب نزول سوره‌ها، حكمت نزول آيات به‌صورت گروهى و...

1. جلد دوم: در اين جلد، در ضمن باب سوم و چهارم و پنجم، مباحث مختلفى زير عناوين كلى علوم قرآن، اعجاز قرآن و ناسخ و منسوخ مطرح شده است.
2. جلد سوم: در اين جلد، در ضمن باب ششم و هفتم به بررسى عدد آيات، ترتيب آنها و اولين و آخرين آيه نازل‌شده و... پرداخته شده است.
3. جلد چهارم: در اين جلد، در ضمن باب هشتم، بحث اعراب قرآن ذكر شده است.
4. جلد پنجم: در اين جلد، در ضمن باب نهم و دهم، مسئله قرائات و قاريان با ذكر اسامى قاريان، كسانى كه از قراء هفت‌گانه و يا ده‌گانه روايت كرده‌اند به‌ترتيب حروف الفبا، توضيح مختصر اصطلاحات مهم مربوط به علم تجويد و... بحث شده است.
5. جلد ششم: در اين جلد، در ضمن تتمه باب دهم، مسئله قرائات همچنان پيگيرى شده است.
6. جلد هفتم: در اين جلد، در ضمن باب يازدهم، رموز سور، الفاظ و اعلام قرآن بررسى شده است.
7. جلد هشتم: در اين جلد، در ضمن باب دوازدهم، به شرح الفاظ و مفردات قرآن پرداخته شده است. اين الفاظ، بر حسب حروف الفبا تنظيم و مرتب گرديده است.
8. جلد نهم: در اين جلد، در ضمن باب سيزدهم و چهاردهم، مبحث تفسير و مفسران و نيز تفسير قرآن كريم مطرح شده است. مؤلف، در ابتدا تفسير را از نظر لغت و اصطلاح ترجمه نموده، آنگاه تفاوت آن را با تأويل بيان كرده و در ادامه، علومى را كه يك مفسر به آن نيازمند است، همچون: لغت نحو، صرف، علم قرائت‌ها، اصول فقه، فقه و... توضيح داده، آنگاه اسامى مفسران مشهور را به ترتيب حروف الفباء ذكر كرده (حدود 136 نفر) و در پايان به شرح مختصرى از آيات قرآن از سوره حمد تا سوره انفال پرداخته است.
9. جلد دهم و يازدهم: در اين دو جلد، در ضمن تتمه باب چهاردهم، بقيه سوره‌هاى قرآن (از سوره توبه تا پايان سوره احزاب، در جلد دهم و از سوره سبأ تا پايان قرآن، در جلد يازدهم) توضيح داده شده است.