كتاب سليم بن قيس الهلالي
| نام کتاب | كتاب سليم بن قيس الهلالي |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | التابعی الکبیر من اصحاب امیر المومنین و الامامین الحسنین و الامام زین‌العابدین و الامام الباقر علیهم‌السلام |
| پدیدآورندگان | سلیم بن قیس هلالی (نويسنده)
انصاری، محمدباقر (محقق) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BP 339 /س8ک2 |
| موضوع | اسلام - تاریخ - احادیث
شیعه - تاریخ - احادیث علی بن ابی‌طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - اثبات خلافت |
| ناشر | دليل ما |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1381 هـ.ش یا 1423 ق |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE1527AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى
كتاب سليم بن قيس، به زبان عربى، از شيخ ابوصادق، سليم بن قيس هلالى عامرى كوفى، اولين كتاب شيعه در زمان اميرالمؤمنين، على(ع) مى‌باشد و مؤلف آن، از شخصيت‌هاى برجسته و از خواص اصحاب اميرالمؤمنين و امام حسن و امام حسين و امام زين‌العابدين(ع) است و امام باقر(ع) را نيز درك نموده است.
تاريخ ولادت سليم، دو سال قبل از هجرت و وفات او در سال 76ق، مى‌باشد.
امام صادق(ع)، درباره اين كتاب، مى‌فرمايد: «هر كس از شيعيان و دوستان ما كتاب سليم بن قيس هلالى را نداشته باشد، چيزى از مسائل ولايت ما نزد او نيست و از اسباب ما آگاهى ندارد. آن كتاب، الفباى شيعه و سرّى از اسرار آل محمد(ع) است».
امام زين‌العابدين(ع)، مى‌فرمايد: «سليم راست گفته است، خدا او را رحمت كند. همه اينها احاديث ما است كه از آنها خبر داريم».
امام حسن و امام حسين(ع) درباره اين كتاب به سليم فرموده‌اند: «راست گفتى، پدرمان، على(ع)، اين حديث را براى تو گفت و ما نشسته بوديم و ما اين حديث را از رسول‌الله(ص) حفظ كرده بوديم، همان‌گونه كه پدرمان براى تو نقل كرد بدون آنكه چيزى كم يا زياد شود.»
اميرالمؤمنين، على(ع)، در اين باره مى‌فرمايد: «خدايا! سليم را از اولياى من قرار بده. اى سليم! اين امر ولايت ما كه خداوند معرفت آن را به تو داده است و به اين وسيله بر تو منت گذارده، شناختن و خبره شدن در آن، از شناخت طلا و نقره مشكل‌تر است و عده كمى از امت، به آن، معرفت دارند، پس خدا را شكر كن و آنچه به تو عطا كرده و تو را به آن اختصاص داده با سپاس‌گزارى نگه دار.»
سليم، در ابتداى ورود به شهر مدينه، با حوادث عجيبى روبه‌رو شد كه هر مسلمانى از شنيدن آن رنج مى‌برد و چه بسا همين حوادث انگيزه‌اى براى تأليف اين كتاب گرديد.
او، مشاهده كرد كه اهل بيت وحى(ع) كه حافظان حقيقى دين و منصوب‌شدگان از طرف خداوند هستند، در جامعه اسلامى كنار زده شده‌اند و سفارش«إني تارك فيكم الثقلين»، ناديده گرفته شده و بين قرآن و عترت جدايى افتاده است. سليم، با مشاهده اين وضعيت، با احساس وظيفه‌اى كه در درونش بود، در اوان جوانى تمام وجود خود را وقف در راه حفظ سيره رسول‌الله(ص) و تاريخ صحيح اسلام نمود.
سليم، مخفيانه با اصحاب راستين پيامبر(ص) آشنايى پيدا كرد. در اولين مرحله، ملازمت اميرالمؤمنين، على(ع) را بر خود لازم دانست و خود را به منبع وحى متصل نمود، سپس با اصحاب آن حضرت، به‌خصوص، سلمان و ابوذر و مقداد و... ارتباط خصوصى برقرار كرد. او، از آنها در مورد سيره پيامبر اكرم(ص) و وقايع بعد از رحلت آن حضرت، به دقت مى‌پرسيد و جزئيات قضايا را جويا مى‌شد، آنان نيز بدون تقيه جواب مى‌دادند و سليم، همه مطالب آنها را مى‌نوشت و ثبت مى‌كرد.
وى، در طول شصت سال از عمرش اين كتاب را جمع‌آورى و تأليف كرد.
ساختار
مجموع احاديثى كه در دو نسخه مختلف از كتاب، جمع شده‌اند، هفتادتا مى‌باشند. بيست و يك حديث هم تحت عنوان «المستدرك من احاديث سليم»، توسط محقق كتاب، از موسوعات حديثى، گردآورى شده و به آخر كتاب مزبور، ملحق شده است.
گزارش محتوا
پاره‌اى از موضوعات مطرح شده در اين كتاب، عبارتند از: فضايل اهل بيت از زبان پيامبر اكرم(ص)، حوادث بعد از وفات آن حضرت به نقل از شاهدان عينى، ماجراى سقيفه از زبان سلمان، افتخارات و امتيازات حضرت على(ع)، حوادثى كه در زمان خلافت آن حضرت اتفاق افتاد و...