شرح الملوكي في التصريف

«شرح الملوكي في التصريف»، اثر ابوالبقاء موفق‌الدين يعيش بن على بن يعيش اسدى، معروف به ابن يعيش (553 - 643ق) كه آن را «شرح التصريف الملوكي» و «شرح الملوكي» نيز مى‌گويند، شرحى است بر «التصريف الملوكي» ابن جنى

شرح الملوکي في التصريف
پدیدآوران	ابن صائغ، یعیش بن علی (نويسنده) قباوه، فخرالدین (محقق)
ناشر	المکتبة العربية
مکان نشر	حلب - سوریه
سال نشر	1393 ق
چاپ	1
موضوع	زبان عربی - اعراب زبان عربی - تصریف زبان عربی - صرف و نحو زبان عربی - فعل
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏PJ‎‏ ‎‏6141‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏2‎‏ش‎‏4‎‏
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

از كتاب ابن جنى، تحت عناوين ديگرى نيز ياد شده است كه عبارتند از: «مختصر التصريف»، «مختصر التصريف الملوكي»، «مقدمات أبواب التصريف» و «جمل أصول التصريف»

ابن يعيش در اين اثر، ضمن نشان دادن اهميت علم تصريف و مكانت و جايگاه كتاب ابن جنى، به توضيح و تفسير آن پرداخته كه بارزترين مشخصه شرح او، موجز و جامع بودن آن است

ترتيب مطالب و عناوين كتاب، همانند كتاب ابن جنى مى‌باشد، با اين تفاوت كه ابن يعيش، براى سهولت يادگيرى و كمك به خواننده، اقدام به افزودن كلمات و عباراتى نموده است

از جمله مباحثى كه در اين كتاب، مطرح گرديده، مى‌توان به امور زير اشاره نمود: معنى تصريف؛ صحيح؛ مضاعف؛ معتل و انواع آن؛ تصريف اسم؛ لفظ و معنى؛ اقسام تصريف؛ ميزان صرفى؛ بدل و...

اين اثر با تحقيق دكتر فخرالدين قباوه عرضه گرديده و براى اولين بار در سال 1393ق، منتشر شده است.

با توجه به آراء ابن يعيش در اين كتاب، برخى وى را از پيروان مكتب نحوى بغداد دانسته‌اند

متأسفانه كتاب، فاقد هرگونه فهرست‌بندى مى‌باشد، اما از پاورقى‌هاى ارزشمندى برخوردار است كه در آن‌ها، علاوه بر ذكر منابع و اشاره به اختلاف نسخ، توضيحات كامل و مفيدى پيرامون برخى از كلمات و عبارات متن، كه نيازى به تشريح و توضيح داشته، داده شده است.

منابع مقاله

1. مقدمه و متن كتاب.

2. بجنوردى، سيد كاظم و همكاران (1377)، دائرةالمعارف بزرگ اسلامى (چاپ دوم)، تهران: مركز دائرةالمعارف بزرگ اسلامى، ج 5، ص 144، نوشته: مريم صادقى.