أدب الطبيب
| نام کتاب | أدب الطبیب |
|---|---|
| نام‌های دیگر کتاب | کتاب ادب الطبیب |
| پدیدآورندگان | سامرائی، کمال (مصحح)
علی، داود سلمان (مصحح) رهاوی، اسحق بن علی (نويسنده) اصفهانی، محمدمهدی (مقدمه نويس) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | R 135 /ر9ک2 |
| موضوع | پزشک و بیمار
پزشکی - نسخهها و دستور العملها پزشکی سنتی تشخیص |
| ناشر | دانشگاه علوم پزشکی ايران، موسسه مطالعات تاريخ پزشکی، طب اسلامی و مکمل |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1387 ش |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE12545AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى
ادب الطبيب، به زبان عربى، نوشته اسحاق بن على رهاوى و درباره اخلاق پزشکى است.
مؤلف در مقدمه، ضرورت تدوين اين کتاب و انگيزه خويش را چنين تبيين مى‌كند: «ان اناساً من الاطباء... حين جهلوا اصول صناعة الطب و فاتهم درك فروعها و قصروا من تأمل الصواب في طرقها خرجوا الى الحيل و التلبيس حتى افسدوا محاسنها و اساؤوا سمعة اهلها... و قد تكلفت جمع ما قدرت عليه من الآداب التى ينبغى للطبيب ان يؤدب بها نفسه و الاخلاق المحمودة التى ينبغى ان يقوم بها طبعه (ادب الطبيب، ص16).
ساختار
اين کتاب در دو مقاله تدوين شده است كه اين دو، روى‌هم‌رفته داراى 20 باب مى‌باشند (مقاله اول، داراى 7 و مقاله دوم، مشتمل بر 13 باب است).
گزارش محتوا
در مقاله اول، توصيه‌هايى است به پزشکان. رهاوى در اين مقاله آدابى را ذكر مى‌كند كه پزشک بايد آنها را در طبابت و مواجهه با بيماران و مريضان رعايت كند.
در مقاله دوم، وى توصيه‌هايى به بيماران مى‌كند. توصيه‌هاى او به بيماران اولاً درباره اين است كه دستورات پزشکان را خوب عمل كنند، ثانياً درباره نحوه برخورد او با پزشکان و پرستاران است.
توجه به اخلاق در حوزه علوم پزشکى از اهميت دوچندان برخوردار است؛ چرا كه در كنار تيمار بيماران و تجويز دارو براى آنان، اخلاق نيكو و تعهد، نقش مؤثرى در بهبودى بيمار ايفاء مى‌كند.
علاوه بر اين، طبيب خود بايد به صفاتى آراسته باشد تا سنجيده و درست عمل كند، از جمله اعتقاد به عالم ماوراءالطبيعه داشتن و اينكه در ماوراى اين دارو و درمان‌ها، خداوندى است كه اين تدبيرها به اذن او ثمربخش خواهد بود.
از سوى سوم، بيماران هنگام مراجعه به پزشکان و در هنگام بيمارى مى‌بايست آدابى را رعايت كند، آدابى در برخورد با بيمارى، آدابى در برخورد با پزشک و پرستار و آدابى در برخورد با اطرافيان.
رهاوى در کتاب «ادب الطبيب» به همه اين مسائل به‌خوبى پرداخته و اثرى سودمند و ماندگار در اين زمينه از خود به جاى گذاشته است.
وضعيت کتاب
کتاب «ادب الطبيب» به اهتمام دكتر كمال سامرائى و دكتر داوود سلمان على بر اساس تنها نسخه خطى موجود از اين کتاب، تصحيح و تحقيق شده است.
محققين اين کتاب در ابتدا مقدمه‌اى پيرامون زندگى مؤلف و کتاب «ادب الطبيب» و شيوه تصحيح اين اثر نگاشته‌اند و پس از تصحيح و تحقيق متن کتاب، فهرست اعلام و فهرست مصطلحات پزشکى‌اى را كه در متن کتاب آمده، تدوين و تنظيم نموده‌اند.
پاورقى‌هاى اين اثر، گاه به تحريفات نسخه خطى اشاره دارد و گاه به نكاتى افزون بر متن - همانند شرح حال پزشکانى كه نام آنها در متن آمده، شرح لغات و مصطلحات - اختصاص دارد.
اين اثر، در سال 1992م، در 218 صفحه، چاپ و منتشر شده است.