أدب الطف
أدب الطف أو شعراء الحسين(ع) من القرن الأول الهجري حتی القرن الرابع عشر، اثر سید جواد شبر، مشتمل است بر شرح حال و نمونه اشعار بیش از پانصد شاعر که درباره امام حسین(ع) به عربی شعر سروده‌اند[۱].
| نام کتاب | أدب الطف |
|---|---|
| نام‌های دیگر کتاب | شعراء الحسین علیه‌السلام من القرن الأول الهجري حتی القرن الرابع عشر |
| پدیدآورندگان | شبر، جواد (نويسنده) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | PJA 2602 /م43 ح55 |
| موضوع | حسین بن علی(ع)، امام سوم، 4 - 61ق. - شعر - مجموعهها
حسین بن علی(ع)، امام سوم، 4 - 61ق. - مدایح و مناقب - مجموعهها حسین بن علی(ع)، امام سوم، 4 - 61ق. - مراثی - مجموعهها شاعران عرب شعر عربی شعر مذهبی عربی واقعه کربلا، 61ق. |
| ناشر | دار المرتضی |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1409 ق یا 1988 م |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE10765AUTOMATIONCODE |
تاریخ نگارش
تاریخ پایان تألیف کتاب روشن نیست، ولی پیشگفتار مغنیه بر جلد اول کتاب، 1969م/1389ق و تاریخ مقدمه جلد هشتم، جمادی‌الثانی 1397 است[۲].
ساختار
کتاب با دو مقدمه از محمدجواد مغنیه و مؤلف آغاز و مطالب در ده جلد، سامان یافته است.
اشعار گردآوری‌شده، به‌ترتیب تاریخ درگذشت شاعران آمده و پدیدآورنده برای گردآوری اشعار، به منابع فراوانی، مطبوع و مخطوط، رجوع کرده است[۳].
بااینکه پدیدآورنده، نمونه‌هایی از اشعار را ارائه کرده، اما هیچ توضیحی درباره معیار گزینش خود نداده است[۴].
گزارش محتوا
در مقدمه نخست، به مقام و منزلت امام حسین(ع) اشاره شده[۵] و در مقدمه مؤلف، به موضوعات زیر پرداخته شده است: زیارت امام حسین(ع) و فضیلت آن؛ کربلا در روز عاشورا؛ اربعین در کربلا؛ تاریخ شهادت امام حسین(ع) و همسران و اولاد آن حضرت(ع)[۶].
پدیدآور در آغاز کتاب گفته است که بنای او بر استقصا و جمع‌آوری همه اشعار نبوده؛ زیرا در این‌باره اشعار فراوانی سروده شده که اگر جمع‌آوری شود، به صدها جلد کتاب می‌رسد.
دامنه تحقیق نویسنده از قرن اول تا چهاردهم هجری است. نخستین شاعر معرفی‌شده، عقبة بن عمرو سهمی است که در اواخر قرن اول، شعری درباره امام حسین و شهیدان کربلا سروده است. آخرین شاعر هم شیخ مهدی حجار است که در سال 1358ق، درگذشت.
جلد اول، شامل شرح حال و نمونه اشعار شاعران قرن اول، دوم و سوم است. جلد دوم، شامل قرن چهارم و پنجم، جلد سوم، شامل قرن ششم، جلد چهارم، شامل قرن هفتم، هشتم و نهم، جلد پنجم، شامل قرن دهم، یازدهم و دوازدهم، جلد ششم و هفتم، شامل قرن سیزدهم و جلد هشتم، نهم و دهم، شامل قرن چهاردهم است[۷].
اسامی بعضی از شاعران عبارت است از: ابوالرمیح خزاعی، ام‌کلثوم، ابوالاسود دئلی، کمیت اسدی، سید حمیری، صاحب بن عباد، شریف رضی، مهیار دیلمی، ابوالعلاء معری، خطیب خوارزمی، ابن ابی‌الحدید، فخرالدین طریحی، احمد بلادی، سید محمدمهدی بحرالعلوم، شیخ احمد احسائی، سید مهدی قزوینی، سید عبدالمطلب حلی، محمدحسین اصفهانی، سید محسن امین، سید عبدالهادی شیرازی و مصطفی جواد[۸].
ویژگی‌های کتاب
در این کتاب اولا اشعار همه شاعران نیامده و ثانیا همه اشعار شاعران نیامده است، بلکه برخی از اشعار برخی از شاعران، که البته کم نیستند، آمده است. مضافا اینکه همه سرایندگان اشعار به شاعر بودن مشهور نیستند و برخی از آنان به فقیه و محدث و نویسنده بودن مشهورند.
وضعیت کتاب
فهرست مطالب هر جلد، در انتهای همان جلد آمده است.
در پاورقی‌ها علاوه بر ذکر منابع[۹]، به توضیح و تشریح برخی از کلمات و عبارات متن پرداخته شده است[۱۰].
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- اسفندیاری، محمد، «کتاب‌شناسی تاریخی امام حسین(ع)، به ضمیمه امام حسین(ع) در الذريعة»، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1380.