مکاتب تفسیری
| نام کتاب | مکاتب تفسیری |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | بابایی، علی‌اکبر (نويسنده) |
| زبان | فارسی |
| کد کنگره | BP 91/5 /ب2م7 |
| موضوع | تفسیر - فن
مفسران |
| ناشر | سازمان مطالعه و تدوين کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت)، مرکز تحقيق و توسعه علوم انسانی |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1381 هـ.ش |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE10507AUTOMATIONCODE |
معرفی اجمالی
مكاتب تفسيرى نوشته آقاى على اكبر بابايى، كتابى است كه به نقد و بررسى مكاتب مختلف تفسيرى مى‌پردازد.
اين اثر در سه بخش ذيل به بحث و بررسى مى‌پردازد:1-معرفي مفسران 2-معرفى و بررسى مكتب‌هاى تفسيرى 3-معرفى و بررسى برخى از مهمترين تفاسير مكتب‌هاى تفسيرى.
محتواى كتاب:
مفهوم‌شناسى اصطلاحاتى چون:مكاتب تفسيرى، مذاهب تفسيرى، مدارس تفسيرى، مناهج تفسيرى، اتجاهات تفسيرى و الوان تفسير، دسته‌بندى مفسران به دو دسته:
- مفسرانى كه به همۀ معانى و معارف قرآن كريم و ظاهرو باطن آن آگاه بوده و توان تفسير همه معانى و معارف واقعى آيات را داشته باشند.
- مفسرانى كه به همه معانى و معارف قرآن و ظاهرو باطن آن آگاه نبوده‌اند، ولى با بهره‌گيرى از
دانش گروه اول و با كوششى كه براى فهم معانى و معارف قرآن متحمل شده‌اند بيش از ديگران با معارف قرآن آشنا شده و توان تفسير بخشى از آيات را پيدا كرده و در صدد تفسير قرآن برآمده‌اند، دسته‌بندى تفاسير به، تفاسير اجتهادى قرآن به قرآن، تفاسير اجتهادى روايى، تفاسير اجتهادى ادبى، تفاسير فلسفى و غيره، تفاسير منسوب به امامان معصوم عليهم‌السلام، معرفى مكتب تفسيرى مفسران آگاه به همۀ معانى قرآن، مفسران صحابى چون ابن عباس، ابن مسعود، أبىّ بن كعب و نيز مكاتب تفسيرى ايشان، مفسران تابعى مانند مجاهد بن جبر مكّى، سعيد بن جبير، ابوحمزه ثمالى و...، معرفى مكاتب مختلف تفسيرى چون: مكتب روايى محض و ادله طرفداران مكتب روايى محض، معرفى تفاسير روايى محض و تقسيم آنها به:تفاسير روايى اصلى و جوامع تفسيرى، تفاوت تفسيرهاى روايى اهل تسنن و شيعه، كاستى‌هاى مشترك تفاسير روايى، تقسيم تفاسير روايى اصلى به ضمنى و مستقل و...
ويژگى‌ها
- پژوهش حاضر دسته‌بندى جديدى در معرفى مفسران نخستين به دست داده و از جهت محتوا نيز از نوآورى نسبى برخوردار است.در اين كتاب مفسران قرآن كريم به دو دستۀ «آگاه به همه معانى قرآن» و «آگاه به بعضى از معانى قرآن» تقسيم شده‌اند.
- در اين كتاب، مكاتب تفسيرى به سه مكتب روايى محض، باطنى محض و اجتهادى تقسيم شده است.
مكاتب اجتهادى نيز بر حسب گرايشهاى مختلف مفسران در اجتهاد به مكتب‌هاى اجتهادى روايى و...دسته‌بندى شده است.آن‌گاه هرمكتب را تعريف و دلايل مخالفان و موافقان آن بررسى و با توجه به قواعد روش‌شناسى تفسير، نكات قوت و ضعف هريك را مشخص و استوارترين مكتب را معين كرده است.امتياز اين كتاب بر كتابهاى پيشين در دسته‌بندى ابتكارى آن براى مكاتب، نقد و بررسى برخى آراى مطرح شده در منابع ياد شده و جامعيت بيشتر در ذكر و بررسى دلايل موافقان و مخالفان هرمكتب است.
- همچنين، پژوهش حاضر از رعايت نظم منطقى و نقد نسبتا جامع و مبتنى بر معيارهاى تثبيت شده، برخوردار است.در اين كتاب نقد و بررسى‌هايى آمده است كه در هيچ يك از منابع پيشين و كتابهاى ديگر مانند:المفسرون حياتهم و منهجهم، آشنايى با تفاسير قرآن مجيد و...ديده نمى‌شود.
ساختار
كتاب مشتمل بر يك پيشگفتار در معرفى كتاب حاضر و نيز يك مقدمه و دو بخش اصلى مى‌باشد.در مقدمه عناوين زير به چشم مى‌خورد.مفهوم‌شناسى اصطلاحات، دسته‌بندى مفسران، دسته‌بندى تفاسير.بخش اول با عنوان: «مفسران نخستين» شامل سه فصل ذيل مى‌باشد: فصل اول:مفسران آگاه به همه معانى قرآن.فصل دوم:مفسران صحابى.فصل سوم: مفسران تابعى.
بخش دوم با عنوان: «مكاتب تفسيرى و تفاسير» داراى چند فصل مى‌باشد كه در اين جلد تنها به فصل اول آن تحت عنوان: «مكتب روايى محض»پرداخته شده است.ذيل اين فصل عناوين بررسى ادله طرفداران مكتب روايى محض، تفاسير روايى محض و جوامع تفسيرى به چشم مى‌خورد.
در پايان منابع و مآخذ، نمايۀ آيات، روايات، نام معصومين عليهم‌السلام، نام اشخاص و نمايه كتابها يادآورى شده است.
نسخه‌شناسى
اين كتاب جلد اول از مجموعه(؟)جلدى است كه توسط آقاى على اكبر بابايى نگاشته شده و در قطع وزيرى با جلد شوميز در 436 صفحه اولين چاپ آن در سال 1381 شمسى با همكارى پژوهشكدۀ حوزه و دانشگاه و سازمان مطالعه و تدوين كتب علوم انسانى دانشگاهها(سمت) منتشر شده است.