معجزات رسول‌الله صلی‌الله‌علیه‌و‌سلم
معجزات رسول‌الله(ص)، تألیف ابوالفرج عبدالرحمن بن علی بن جوزی، معروف به ابن جوزی (508 یا 510-592ق) است که توسط محمد عبدالرحیم مورد تحقیق قرار گرفته و منتشر شده است.
| نام کتاب | معجزات رسول‌الله(ص) |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی (نويسنده)
عبدالرحيم، محمد (محقق) |
| زبان | عربي |
| کد کنگره | BP 22/5 /الف2ه4 3.ش |
| موضوع | محمد (ص)، پيامبر اسلام، 53 قبل از هجرت - 11ق. - احاديث
محمد (ص)، پيامبر اسلام، 53 قبل از هجرت - 11ق. - سرگذشت نامه محمد (ص)، پيامبر اسلام، 53 قبل از هجرت - 11ق. - معجزات |
| ناشر | دار سعدالدين |
| مکان نشر | سوريه - دمشق |
| سال نشر | مجلد1: 2004م , 1425ق , |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE14331AUTOMATIONCODE |
نویسنده در این اثر در صدد گردآوری معجزات و کرامات پیامبر اکرم(ص) بوده است.
ساختار
این کتاب یک جلدی، متشکل است از: مقدمه محقق، شرح زندگانی ابن جوزی، شرح زندگانی پیامبر(ص) و متن اصلی مشتمل بر ذکر سی‌ودو معجزه و کرامت از پیامبر اکرم(ص).
گزارش محتوا
محقق، معجزه را چنین تعریف کرده است: معجزه، امری است خارق‌العاده که خداوند آن را به دست انبیا آشکار می‌کند تا آنان را در ادعایشان تصدیق نماید[۱]. وی در ادامه، معجزات برخی از پیامبران را نام برده و کار تحقیقی خود در مورد این کتاب را توضیح داده است[۲].
نویسنده، قرآن کریم را تحت عنوان «المعجزة الكبری القرآن الكريم»، مقدم بر سایر معجزات حضرت رسول ذکر کرده و درباره آن نوشته است: قرآن از چند جهت معجزه است: الف)- اشتمال آن بر فصاحت و بلاغت در ایجاز و اطاله: یک بار داستانی را با بسط و شرح آورده و بار دیگر همان داستان را به‌صورت مختصر ذکر کرده است، بی‌آنکه اخلالی به مقصود پیشین وارد آید. ب)- تفاوت آن با شیوه‌های گوناگون سخنوری و اوزان اشعار[۳].
به‌خاطر همین زیبایی کلام بسیاری از مردم به‌راحتی جذب کلام الهی می‌شدند؛ لذا قریش برای جلوگیری از نفوذ کلام قرآن در دل‌ها از روش‌های متعددی استفاده بردند که نویسنده به برخی از آنها اشاره می‌کند: قریش در موسم حج و گردهمایی آنان در مکه برای جلوگیری از نفوذ کلام قرآن در بین حجاج و سایر مردم به نزد ولید بن مغیره (او به درایت معروف بود) رفتند و به رایزنی با یکدیگر پرداختند. ولید بن مغیره گفت: در این خصوص، همگی اجماع کنید و یک‌سخن شوید و هریک به راهی نروید تا درنتیجه ناخواسته یکدیگر را تکذیب کنید و در برابر آراء و نظرات یکدیگر بایستید.
گفتند: تو خود بگو که چه باید گفت و چه باید کرد و برای ما یک نقطه‌نظر پدیدآور که همه همان را بگوییم. گفت: شما بگویید تا من بشنوم.
گفتند: می‌گوییم: کاهن است. گفت: نه، او کاهن نیست؛ من بسیار کاهنان را دیده‌ام؛ این با وردها و سجع‌های کاهنان بسیار متفاوت است. گفتند: می‌گوییم: مجنون است. گفت: او مجنون نیست؛ ما جنون را فراوان مشاهده کرده‌ایم و نیک می‌شناسیم که جنون چیست؛ هیچ‌یک از علائم جنون از قبیل عوارض جسمانی، درگیری‌های عاطفی و روانی و حالات وسواس و نابسامانی را در وجود او نمی‌یابیم.
گفتند: می‌گوییم: شاعر است. گفت: او شاعر نیست؛ ما انواع مختلف شعر: رجز و هزج و قریض و مقبوض و مبسوط را خوب می‌شناسیم؛ این شعر نیست.
گفتند: می‌گوییم: ساحر است. گفت: وی ساحر هم نیست. ما جادوگران و جادوهایشان را فراوان دیده‌ایم؛ نه دمیدنی در کار او هست و نه گره‌زدنی. گفتند: پس چه بگوییم؟ گفت: به خدا! سخنان وی شیرینی خاصی دارد و از آب و رنگی کم‌نظیر برخوردار است، ریشه‌ای سترگ دارد و شاخه‌هایی پربار. هریک از این سخنان را که شما بخواهید مطرح کنید بر همگان معلوم می‌شود که باطل است؛ باز هم از همه بهتر همین است که بگویید: ساحر است. گفتاری آورده است که سحر است؛ میانه شخص را با پدرش، با برادرش، با همسرش و با خاندانش برهم می‌زند. قریشیان همین رأی و نظر را از او گرفتند و پراکنده شدند[۴].
ج)- اخبار از آینده: مانند خبر از پیروزی پیامبر و مسلمانان بر مشرکان و فتح مکه در آیه شریفه 27 سوره فتح: لَقَدْ صَدَقَ اَللّٰهُ رَسُولَهُ اَلرُّؤْيٰا بِالْحَقِّ لَتَدْخُلُنَّ اَلْمَسْجِدَ اَلْحَرٰامَ إِنْ شٰاءَ اَللّٰهُ آمِنِينَ مُحَلِّقِينَ رُؤُسَكمْ وَ مُقَصِّرِينَ لاٰ تَخٰافُونَ فَعَلِمَ مٰا لَمْ تَعْلَمُوا فَجَعَلَ مِنْ دُونِ ذٰلِك فَتْحاً قَرِيباً (حقّاً خدا رؤیاى پیامبر خود را تحقّق بخشید [كه دیده بود:] شما بدون شک، به خواست خدا درحالى‌كه سر تراشیده و موى [و ناخن] كوتاه كردهاید، با خاطرى آسوده در مسجد الحرام درخواهید آمد. خدا آنچه را كه نمىدانستید دانست و غیر از این، پیروزى نزدیكى [براى شما] قرار داد)[۵].
د)- مصونیت از اختلاف و تناقض: این، در حالی است که اگر قرآن، محصول فکر بشری بود، اختلاف فراوان در آن یافت می‌شد[۶].
دومین معجزه‌ای که در این اثر به آن اشاره شده است، «شق القمر» است. داستان شق القمر ازاین‌قرار است که مشرکان نزد رسول خدا آمدند و گفتند: اگر راست می‌گویی و تو پیامبر خدایی، ماه را برای ما دو پاره کن! فرمود: اگر این کار را کنم ایمان می‌آورید؟ عرض کردند: آری. پیامبر از پیشگاه پروردگار تقاضا کرد، آنچه را خواسته‌اند به او بدهد؛ ناگهان ماه به دو پاره شد و رسول خدا آنها را یک‌یک صدا می‌زد و می‌فرمود: ببینید[۷].
در این هنگام آنها گفتند: این سحری است که ابن ابی‌کبشه شما را بدان مسحور کرده است. سپس گفتند: آن‌هایی که اینجا بودند بروند از دیگرانی که نبودند بپرسند؛ اگر آنها ماه را دو نیم دیده‌اند که سحر نیست و اگر چنین نبوده پس بدانید که سحر بوده است[۸].
غیر از این دو معجزه، سی معجزه و کرامت دیگر از پیامبر توسط ابن جوزی نقل شده است.
وضعیت کتاب
پاورقی‌های کتاب شامل ترجمه لغات، ترجمه اعلام و روات، ذکر مستند مطالب و توضیح و شرح برخی از غرایب الفاظ کتاب است که توسط محقق تنظیم شده است[۹].
محقق، اشعاری را به کتاب اضافه نموده و خود در مقدمه‌اش به آنها اشاره کرده است[۱۰].
فهرست محتویات در انتهای کتاب آمده است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.