آل کاشفالغطاء، محمدحسین
شیخ محمدحسین کاشف‌الغطا (۱۲۹۴ق، نجف - ۱۳۷۳ق، کرند کرمانشاه)، عالم بزرگ شیعه از خاندان کاشف‌الغطا و از مراجع تقلید شیعه، آغازگر فقه تطبیقی در عراق، نویسنده کتاب أصل الشيعة و أصولها در معرفی و دفاع از شیعه
| نام | آل‌کاشف‌الغطاء، محمدحسین |
|---|---|
| نام‌های دیگر | کاشفالغطاء، محمدحسین بن علی بن محمدرضا
کاشفالغطاء ن‍ج‍ف‍ی، محمدحسین محمدحسین کاشفالغطاء |
| نام پدر | آیتالله شیخ على کاشف‌الغطا |
| متولد | 1877 م |
| محل تولد | نجف اشرف |
| رحلت | 1333 هـ.ش یا 1373 هـ.ق یا 1954 م |
| اساتید | |
| برخی آثار | مقتل الحسين علیه‌السلام (کاشفالغطاء) |
| کد مؤلف | AUTHORCODE10853AUTHORCODE |
ولادت
در سال ۱۲۹۴ق، در محله عماره نجف دیده به جهان گشود. پدر او آیتالله شیخ على کاشف‌الغطا (متوفاى 1320ق)، از مراجع بلندپایه تقلید عراق بود. جد او آیتالله شیخ جعفر کاشف‌الغطا (متوفى 1228ق)، سرشناس‌ترین و پرآوازه‌ترین فرد این خاندان است و فرزندان و نوادگان وى از دانشمندان و مجتهدان بزرگ عراق بودند.
تحصیل
محمدحسین، در ده سالگى وارد حوزه علمیه نجف شد. ادبیات عرب، حساب، نجوم، فقه و اصول را با پشتکار و شوق فراوان فراگرفت.
وی از ذوق ادبى برخوردار بود و از ابتداى نوجوانى به سرودن شعر و نویسندگى پرداخت. پانزده ساله بود که کتاب «العبقات العنبرية» را درباره خاندان خود نوشت. در هیجده‌سالگی، دروس سطح حوزه را به پایان برد و به درس خارج فقه و اصول آیتالله سید محمدکاظم یزدى و آیتالله آخوند خراسانى راه یافت. وى شرحى چهار جلدی بر کتاب «العروة الوثقى» نوشته آیتالله سید محمدکاظم یزدى نگاشت که احتمالا نخستین شرحى است که بر این کتاب نوشته شده باشد.
او علاوه بر مطالعات گسترده در تاریخ و ادبیات و شعر، فلسفه و حکمت را نیز عمیقا خواند؛ خود در این‌باره مى‌گوید:
«تمام کتاب‌هاى صدرالمتألهین، ملاصدرا شیرازى از مشاعر، عرشیه و شرح هدایه گرفته تا اسفار و شرح اصول کافى را نزد استادان برجسته آموختم...».
همچنین به یادگیرى علم حدیث، تفسیر و عرفان پرداخت.
آیتالله کاشف‌الغطا پس از سال‌ها تحصیل و رسیدن به مقام اجتهاد، به تدریس آموخته‌هایش براى طلاب جوان پرداخت. ده‌ها طلبه در مسجد هندى و مقبره میرزاى شیرازى در صحن حرم حضرت على(ع) گرد مى‌آمدند و در درس او شرکت مى‌جستند.
سفرهاى پربار
کاشف‌الغطا در سفر حج با دانشمندان اهل سنت حجاز به گفتگو نشست و آنها را به وحدت فراخواند. سپس به سوریه و لبنان رفت و مسلمانان را با ترفندهاى استعمارگران و راه‌هاى مبارزه با آنها آشنا کرد. با علماى شیعه و سنى سخن گفت. پرهیز از اختلاف و همکارى دانشمندان شیعه و سنى از سخنان اوست که با اندیشمندان در میان مى‌گذاشت. کاشف‌الغطا در لبنان ازدواج کرد. پس از ماه‌ها اقامت در لبنان که به گفتگو با دانشمندان برجسته شیعه، سنى و مسیحى، نقد مقاله‌ها و فعالیت‌هاى تبلیغى و علمى گذشت، به مصر رفت و به تدریس در «الأزهر»، بزرگ‌ترین حوزه علمیه جهان اهل سنت پرداخت. او که نفوذ مسیحیت در مصر را احساس مى‌کرد. با کشیشان درباره انجیل و مسیح(ع) سخن گفت و اسلام را به آنها معرفى کرد.
سه سال در مصر و لبنان اقامت کرد و به ارشاد مردم پرداخت. شروع جنگ جهانى اول و اشغال عراق به دست انگلیس او را براى دفاع از وطن، به بازگشت به میهن فراخواند.
فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی
- بازسازی مدرسه علمیه معتمد که حدود یک قرن تولیت آن برعهده خاندان کاشف الغطا بود؛
- اخذ معافیت تحصیلی برای طلاب؛
- حضور در شهر کوت که خط مقدم نبرد با انگلیسی‌ها بود برای دفاع از وطن (در جریان اشغال بسیاری از شهرهای عراق توسط انگلستان در جنگ جهانی اول)؛
- حضور در کنگره جهانى اسلام در سال 1350ق، در جمع یک‌صدوپنجاه نفر از شخصیت‌هاى سیاسى و مذهبى کشورهاى مسلمان از سراسر دنیا، از جمله رشید رضا (نویسنده سنى‌مذهب تفسیر المنار) و علامه اقبال لاهورى و ایراد سخنانی روشنگر، هیجان‌انگیز و وحدت‌آفرین و در پی آن عهده‌دار شدن امامت جماعت کنگره با اصرار فراوان حاضران و اقتدای تمامى علماى اهل سنت، حتى وهابیون، ناصبى‌ها و خوارج به او و نیز برگزاری نماز جمعه به امامت وی؛
- پیام به رزمندگان مسلمان عرب (در نبرد با متجاوزان صهیونیست که در سال 1327ش/1367ق/1948م، فلسطین را اشغال کردند) و تشویق آنان به ادامه نبرد با متجاوزان؛
- حضور در کنفرانس اسلامى پاکستان (دومین گردهمایى جهان اسلام در سال 1371ق/1330ش، در شهر کراچى) و سخنرانی در آنجا و سپس چهل روز درنگ در پاکستان و سفر به شهرهاى لاهور، راولپندى، کشمیر آزاد (مظفرآباد) و پیشاور و مردم را به وحدت، عمل به قرآن و مبارزه با استعمار فراخواندن؛
- پاسخی کوبنده و روشنگر تحت عنوان «المثل العليا في الإسلام، لا في بحمدون» به جمعیت آمریکایى دوستداران خاورمیانه که در پوشش برگزارى سمینارى فرهنگى در صدد فریب دانشمندان مسلمان برآمد و از 25 شخصیت برجسته مسیحى و 25 شخصیت برجسته مسلمان، از سراسر دنیا دعوت نمود تا در سمینارى که درباره ارزش‌هاى اخلاقى اسلام و مسیحیت، در تاریخ 23 آوریل 1945م، در هتل امسادور، واقع در بحمدون لبنان برگزار مى‌گردد، شرکت کنند و بسیارى از اندیشمندان مسلمان و مسیحى دعوت کنگره را پذیرفتند، اما کاشف‌الغطا با تیزبینى توانست متوجه حیله آنها شود؛
- نامه به محمدعلى جناح (اولین نخست‌وزیر پاکستان) و گوشزد کردن هدف‌هاى استعمارى پیمان‌هاى نظامى آمریکا به او؛
- به‌حضور پذیرفتن سرجان تروتبیک، سفیر انگلیس در عراق، در تاریخ 27 محرم 1373ق و گفتگو درباره کمونیسم، اسرائیل و گوشزد کردن جنایت‌هاى انگلیس در جهان به او.
اساتید
- آیتالله سید محمدکاظم یزدى؛
- آیتالله آخوند خراسانى؛
- آیتالله مصطفى تبریزى؛
- آیتالله میرزا محمدباقر اصطهباناتى؛
- آیتالله احمد شیرازى؛
- آیتالله على‌محمد نجف‌آبادى؛
- آیتالله ملا على‌اصغر مازندرانى؛
- آیتالله حاج آقا رضا همدانى؛
- آیتالله محمدتقى شیرازى؛
- آیتالله حسین نورى (محدث نورى).
شاگردان
و...
آثار
- الدين و الإسلام یا «الدعوة الإسلامية»؛
- المراجعات الريحانية یا «النقود و الردود» یا «المطالعات و المراجعات»؛
- الآيات البينات في قمع البدع و الضلالات؛
- التوضيح في بيان ما هو الإنجيل و من هو المسيح؛
- الفردوس الأعلى؛
- أصل الشيعة و أصولها؛
- الأرض و التربة الحسينية؛
- نبذة من السياسية الحسينية؛
- الحكمة و السياسة؛
- محاروة الإمام المصلح كاشف‌الغطاء مع السفيرين البريطاني و الأميريكي؛
- عين الميزان؛
- نقد «ملوك العرب»، نوشته امین ریحانى؛
- مختارات من شعر الأغاني؛
- خطبة الاتحاد و الاقتصاد؛
- الخطب الأربع؛
- خطبة الباكستان؛
- مقتل الحسين(ع)؛
- قضية فلسطين الكبرى في خطب الإمام الراحل محمدحسين كاشف‌الغطا؛
- حاشیه بر تبصره؛
- سؤال و جواب؛
- وجيزة الأحكام؛
- زاد المقلدين؛
- مناسك الحج (عربى)؛
- مناسک حج (فارسى)؛
- حاشیه بر العروة الوثقى؛
- حواشى بر سفينة النجاة، نوشته آیتالله احمد كاشف‌الغطا (4 جلد)؛
- تحرير المجلة؛
- حواشى بر عين الحياة، ترجمه سفينة النجاة؛
- حاشیه بر مجمع الرسایل (فارسى)؛
- تعلیقات و تراجم بر دیوان سید جعفر حلى؛
- تعلیقات بر دیوان سید محمدسعید حبوبى؛
- تعلیقات بر الوساطة بين المتنبي و خصومه؛
- تعلیقات بر معالم الإصابة
- تعلیقات بر الكلم الجامعة و الحكم النافعة؛
- صحائف الأبرار في وظائف الأسحار (دعا)؛
- جنة المأوى؛
- النظر الثاقب و نيل الطالب (حاشیه بر کتاب مکاسب، نوشته شیخ انصارى)؛
- نزهة السمر و نهزة السفر (سفرنامه حج)؛
- المثل العليا في الإسلام، لا في بحمدون؛
و...
وفات
آیتالله شیخ محمدحسین کاشف‌الغطا سرانجام پس از عمرى تلاش خستگى‌ناپذیر، در ذی‌قعده 1373ق، رخت از جهان بربست. تشییع جنازه باشکوه او در نجف تا قبرستان وادى السلام، گویاى علاقه وافر مردم به او بود. مراسم یادبود رحلت او در عراق، ایران، پاکستان، لبنان و بسیارى از کشورهاى مسلمان برگزار شد.
منابع مقاله
- آواى بیدارى (ویژه‌نامه روزنامه جمهورى اسلامى)، فروردین 1372، ص7، 11، 12، 13، 15، 24، 25، 31، 32، 33، 34، 61، 73، 76، 79، 94، 96، 117، 118، 119، 124، 126، 127.
- جنة المأوى، مقدمه.
- شخصیت و اندیشه‌هاى کاشف‌الغطا، ص8، 12، 13.
- ماضي النجف و حاضرها، ج1، ص128، 129، 152، 153، 163، 164.
- موسوعة العتبات المقدسة، جعفر خلیلى، ج6، ص182.
- این است آیین ما، محمدحسین کاشف‌الغطا، ترجمه آیتالله ناصر مکارم شیرازى، ص37، 40، 69، 71، 74، 81، 83، 86.
- نامه‌اى از امام کاشف‌الغطا، ص89، 90، 92، 99.
- کاشف‌الغطا سوره خشم، محمدرضا سماک امانى، ص170، 172.
وابسته‌ها
مقتل الحسين علیه‌السلام (کاشفالغطاء)
نطق تاریخی حضرت آیتالله کاشف الغطاء در کنفرانس اسلامی پاکستان
حواشی و تعلیقات علی العروه الوثقی
پژوهشی درباره: انجیل و مسیح به ضمیمه بررسی اندیشه مسیحیت
النظر الثاقب و نیل الطالب: تعلیقتان علی المکاسب (لمرتضی الانصاری)
الـمسح علي الأرجل أو غسلها في الوضوء