قیسی دمشقی، محمد بن عبدالله
ابن ناصرالدّين، ابوعبداللّه محمد بن ابى‌بكر بن عبداللّه بن محمد قيسى، ملقب به «شمس‌الدين» (777-842ق1375/-1438م)، مؤلف و عالم شافعى دمشقى بود. وى در دمشق تولد و نشأت يافت.
| نام | قیسی دمشقی، محمد بن عبدالله |
|---|---|
| نام های دیگر | اب‍ن‌‌ن‍اص‍رال‍دی‍ن
دمشقی، اب‍ن‌‌ن‍اص‍رال‍دی‍ن قیسی ال‍دم‍ش‍ق‍ی، محمد بن عبدالله قیسی دمشقی، ش‍م‍س‌ال‍دی‍ن محمد |
| نام پدر | عبدالله |
| متولد | 777ق |
| محل تولد | دمشق |
| رحلت | 842ق |
| اساتید | |
| برخی آثار | جامع الآثار فی السیر و مولد المختار، سلوة الکئيب بوفاة الحبيب صلی‌الله‌علیه‌و‌سلم، توضیح المشتبه (في ضبط أسماء الرواة و أنسابهم و ألقابهم و کناهم) |
| کد مؤلف | AUTHORCODE5072AUTHORCODE |
کسب علم و دانش
وی حديث، فقه و قرآن را نزد جمعى از مشايخ شام و مكه از جمله داوودبن احمد بقاعى، سراجالدين بلقينى، صلاح‌الدين اقفهسى و جمال‌الدين لبن ظهيره فراگرفت. نام نزديك به 60 تن از مشايخ او در «لحظ الالحاظِ» ابن فهد مكى و مقدم توضيح المشتبه ذكر شده است. از مهم‌ترين راويان ابن ناصرالدين مى‌توان به ابن حجر عسقلانى، علاءالدين مرداوى و ابن فهد مكى اشاره كرد. وى چندان در مراتب علمى ارتقا يافت كه در 837ق به رياست مشايخ دارالحديث اشرفى دمشق تعيين شد. بزرگانى چون ابن حجر عسقلانى و برهان‌الدين حلبى مقام علمى او را ستوده‌اند. وى به مكه، مدينه، بعلبك و حلب مسافرت نمود و در برخى از اين سفرها شاگردش ابن فهد وى را همراهى مى‌كرد. او در تاريخ نيز دست داشته است. از ويژگى‌هاى او، طرفدارى از ابن تيميه است، چنانكه در پاسخ كسانى كه ابن تيميه را كافر و اهل بدعت مى‌دانستند، رديّه‌اى نوشت كه موجب شد برخى چون علاءالدين بخارى بر ضدّ او برخاسته، نزد سلطان شكايت برند. شايد به همين دليل بود كه افكار عمومى بر ضدّ او برانگيخته شد و در يكى از روستاهاى دمشق به قتل رسيد و در گورستان باب الفراديس به خاك سپرده شد.
آثار
الف - چاپى
- الاعلام بما وقع فى مشتبه الذهبى من الاوهام
- برد الاكباد عن (عند) فقد الاولاد
- الترجيح لحديث صلاه التسبيح
- توضيح المشتبه، ذيل و شرحى است بر المشتبه ذهبى
- الرد الوافر على من زعم ان من سمّى ابن تيميه شيخ الاسلام كافر.
ب- خطى
- اتحاف السالك برواة الموطأ عن مالك
- احاديث ستة فى معان ستة من طرق رواة ستة عن حفاظ ستة من مشايخ الائمه الستة بين مخرجى‌ها و بين رواتها ستة
- الاخبار بوفاة المختار
- اسانيدالكتب الستة و غيرها
- بديعة البيان عن موت الاعيان على الزمان. اين اثر ارجوزه‌اى است كه ابن ناصرالدين در آن شرح حال حفاظ را تا عصر خود به ترتيب زمانى به نظم درآورده است.
- التبيان، شرح بديعه البيان
- جامع الآثار فى مولد
- السراج الوهاج فى ازدواج المعراج
- سلوة الكئيب بوفاة الحبيب
در منابع، به‌جز آن‌چه ذكر شد، آثار ديگرى نيز به او نسبت داده‌اند.
منابع مقاله
دائرةالمعارف بزرگ اسلامى، ج5، ص17.