التربية الدينية
| نام کتاب | التربیه الدینیه |
|---|---|
| نام‌های دیگر کتاب | دراسه منهجیه لاصول العقیده الاسلامیه |
| پدیدآورندگان | فضلی، عبدالهادی (نويسنده) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BP 211/5 /ف6ت4 |
| موضوع | شیعه - اصول دین
شیعه - عقاید |
| ناشر | مؤسسة دائرة معارف الفقه الاسلامي |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1428 هـ.ق |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE14736AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى
التربية الدينية، تأليف علامه عبدالهادى فضلى، به زبان عربى و در موضوع عقايد (اصول دين) است.
ساختار
كتاب، مشتمل بر دو مقدمه (مقدمه مؤلف و مقدمه جناب حسين منصور شيخ)، متن و يك ملحقه است.
متن كتاب، بدون هيچ فصل‌بندى و باب‌بندى تنظيم گرديده است و آيات و روايات فراوانى، در آن ذكر شده و شرح و تفسير شده است. مطالب كتاب، بسيار ساده و روان و به شيوه استدلالى بيان گرديده است.
گزارش محتوا
مطالب كتاب، مجموعا در پنج قسمت بيان شده است:
- مصطلحات اساسى در عقايد؛
- توحيد؛
- نبوت؛
- امامت؛
- معاد.
مؤلف، برخلاف مرسوم در بيان اصول عقايد، مبحث عدل را به‌صورت منفرد و جدا ذكر نمى‌كند، چون آن را صفتى از صفات كمال خداوند مى‌داند و توضيح پيرامون آن را در مبحث توحيد ارائه مى‌دهد.
از جمله ويژگى‌هاى كتاب، اين است كه در آغاز هر مبحث، اصطلاحات آن مبحث، بيان مى‌شود.
در بخش اول، اصطلاحات اصلى و اساسى در توحيد ذكر مى‌گردد و توضيح داده مى‌شود؛ اصطلاحاتى از قبيل دين، اسلام، عقيده و نظام. مؤلف، اين اصطلاحات را بدين گونه تعريف مى‌كند و سپس شرح مى‌دهد:
«دين، عبارت است از عقيده‌اى الهى كه از آن، نظام كاملى براى حيات، حاصل مى‌گردد و تعريف ديگر آن چنين است: دين، پيوندى فردى بين انسان و خالق اوست.
اسلام، عبارت است از دينى كه خداوند، با آن، حضرت محمد(ص) را به‌سوى همه مردم فرستاد. اسلام، متشكل از دو ركن اساسى عقيده و نظام است.
عقيده، ايمان به خدا و پيامبران او و آنچه بر آنان نازل كرده و اوصياى ايشان و روز قيامت است. امور مزبور، اصول دين خوانده مى‌شوند.
نظام، تشريع الهى است كه براى تنظيم حيات همه بشر، وضع شده است و فروع دين ناميده مى‌شود».
در بيان مطالب، به ادله اربعه؛ يعنى كتاب، سنت، عقل و اجماع استدلال شده است.
مؤلف، مبحث توحيد را در سه قسمت توضيح مى‌دهد:
- وجود خداوند متعال؛
- وحدانيت و يگانگى خدا؛
- كمال خداوند.
در اين مبحث، از مظاهر كمال خداوند و صفات وى، مانند علم، قدرت، عدل، حيات و... نيز سخن مى‌گويد.
او مبحث معاد را در دو بخش شرح و توضيح مى‌دهد:
- ادله معاد (از ادله اربعه استفاده مى‌نمايد)؛
- مراحل معاد.
در مبحث نبوت و امامت، علاوه بر استدلال به ادله اربعه، به خاطر ارتباط مبحث نبوت و امامت با تاريخ، از مطالب تاريخى نيز بهره گرفته است.
در مبحث امامت، پس از شرح و توضيح اصطلاحات امامت (امامت، امام و مسئوليت امام) و شروط امامت (علم و عصمت)، درباره زندگى هريك از امامان، به‌صورت جداگانه مطالبى را بيان مى‌كند. مباحثى كه پيرامون زندگى ائمه نقل مى‌كند، عبارت است از:
ولادت، تربيت، خلافت، وفات و كلماتى از آنان.
يكى ديگر از ويژگى‌هاى كتاب، اين است كه مؤلف، در پايان برخى از مباحث، يك يا دو سوره يا آياتى از يك سوره را ذكر مى‌كند و سپس به تفسير و تشريح مى‌پردازد.
ملحقه كتاب، پرسش و پاسخى است از نويسنده مقدمه كتاب، جناب حسين منصور شيخ. در اين بخش، درباره زندگى، حيات علمى مؤلف، تأليفات و ساير امور، در دو بخش نظرى و تطبيقى، پرسش‌هايى مطرح مى‌شود و پاسخ داده مى‌شود.
در مقدمه مفصل ابتداى كتاب كه بر چاپ پنجم كتاب نوشته شده است، پيرامون كتاب، شيوه و روش كار مؤلف در كتاب و مطالب كتاب، به‌صورت كامل مباحثى بيان مى‌شود.
وضعيت كتاب
مراجع و فهرست مطالب و موضوعات، در پايان كتاب ذكر شده است و پاورقى‌ها، بيشتر به ذكر آدرس آيات و گاه، به پاره‌اى از توضيحات اختصاص يافته است.
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.