الفرقة الناجية
| نام کتاب | الفرقة الناجیة |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | قطیفی بحرانی، ابراهیم بن سلیمان (نويسنده)
آل جمیع، حبیب (محقق) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BP 212/5 /ق6ف4 |
| موضوع | ائمه اثناعشر - احادیث
اربعینات - قرن 10ق. شیعه امامیه - دفاعیهها و ردیهها علی بن ابی‌طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - اثبات خلافت |
| ناشر | دار الملاک |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1420 هـ.ق یا 2000 م |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE1132AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى
الفرقة الناجية، تأليف شيخ ابراهيم قطيفى، معروف به فاضل قطيفى از جمله آثارى است كه در خصوص تعيين فرقۀ ناجيه و اثبات نجات شيعۀ اماميه به نگارش درآمده است.
از اين كتاب در منابع مختلف با عناوين ديگرى؛ همچون: اثبات الفرقة الناجية، بيان الفرقة الناجية، تحقيق الفرقة الناجية و الوافية في تعيين الفرقة الناجية ياد شده است. ظاهرا اين كتاب آخرين تأليف قطيفى و از كتاب‌هاى ديگرش معروف‌تر بوده است و نام مؤلف با اين كتاب تداعى مى‌شده است. مؤلف خود اين كتاب را آه سينه‌اش مى‌داند كه پس از استخاره از خداوند، از انديشه دربارۀ اينكه فرقۀ ناجيه نزد خداوند متعال شيعۀ اماميه اثنا عشريه هستند، نشأت گرفته و ظهور پيدا كرده است و آن را چنان بنا نهاده كه صاحبان عقل سليم و انديشه‌هاى صحيح توانايى ايراد و انكار بر آن را نداشته باشند.
ساختار و گزارش محتوا
مؤلف كتاب را بر يك مقدمه و سه فصل و يك خاتمه مرتب نموده است:
مقدمه مشتمل بر دو بحث است: بحث اول در ذكر حديث افتراق و چگونگى جمع ميان نقل قول‌هاى متفاوت شيعه و اهل سنت از حديث افتراق است. بحث دوم در معناى اين حديث به همراه نقل و نقد كلمات محقق دوانى در شرح عقايد عضدى و نيز گفتارى دربارۀ معناى ايمان و شرايط آن مى‌باشد.
فصل اول كه دربارۀ اميرالمؤمنين(ع) است، خود مشتمل بر سه مطلب است: مطلب اول در اين كه حضرت على(ع) وصى و جانشين پيغمبر(ص) است. مطلب دوم در اينست كه آن حضرت باب مدينه علم النبى(ص) است.
مطلب سوم، در اين كه امامت آن حضرت منصوص عليه و متعين است و در آن به ذكر حديث غدير و اشكالات وارد بر آن و پاسخ بدان‌ها پرداخته است و آن را با يك تذنيب و تتمه به پايان برده است.
فصل دوم، دربارۀ عترت پيامبر(ص) است و مشتمل بر دو مطلب: مطلب اول در تطهير آنان از پليدى و گناهان ظاهرى و باطنى. مطلب دوم در اين كه اهل بيت پيامبر(ص) همانند قرآن واجب الاتباع هستند.
فصل سوم، در بيان اين كه امامان دوازده تن هستند كه مشتمل است بر دو مطلب: مطلب اول در بيان اجمالى امامان دوازده‌گانه و مطلب دوم در بيان تفصيلى آنان.
خاتمۀ كتاب نيز مشتمل بر دو تذنيب است: اول در ذكر اخبارى كه در خصوص نجات شيعه وارد شده است. دوم دربارۀ اعتقادات فرقۀ ناجيه. مؤلف سپس كتابش را با ذكر سه فايده خاتمه مى‌دهد و پس از آن مى‌گويد كه به دنبال مباحث قبلى دوست دارم احاديثى را نقل كنم كه علما به ندرت در يك مجموعه به آنها دسترسى مى‌يابند و آن گاه اين احاديث را كه تعدادشان هيجده تا است، نقل كرده و كتابش را به پايان مى‌برد. شيوۀ مؤلف در اين كتاب نقلى - كلامى است.
اهميت كتاب
اهميت اين كتاب در اينست كه از مصادر «بحار الأنوار» علامه مجلسى؛ يعنى كتابى كه أم الكتاب كتاب‌هاى شيعه شمرده مى‌شود، نيز بوده است.
نسخه شناسى
نسخ خطى:
- نسخه شماره 3 از مجموعۀ /2200ع كتابخانۀ ملّى جمهورى اسلامى ايران كه به خط كاتبان مختلف نوشته شده و نام همۀ آنان مشخص نيست. ظاهرا كاتب اين نسخه همزمان با مؤلف و يا نزديك به زمان وى بوده است.
- نسخه شماره 2 از مجموعه 5364 كتابخانۀ مجلس شوراى اسلامى، كه در ملك عبدالعالى بن لطف اللّه ميسى عاملى بوده است. تاريخ كتابت اين نسخه قرن دهم هجرى است.
- نسخه شماره 1 از مجموعۀ 4232 كتابخانه مجلس شوراى اسلامى، تاريخ كتابت قرن 12ق.
- نسخه شماره 2020 كتابخانۀ آستان قدس رضوى، تاريخ كتابت 1091ق.
- نسخه شماره 4 از مجموعه 21143 كتابخانۀ آستان قدس رضوى. تاريخ تحرير سال 1307ق.
- نسخۀ شماره 3 از مجموعه 303 كتابخانه دانشكده الهيات و معارف اسلامى دانشگاه تهران، تاريخ كتابت 1009ق.
- نسخه شماره 2 از مجموعه 3360 كتابخانه وزيرى يزد، تاريخ كتابت 1040ق.
و نسخ خطى ديگر. نسخۀ حاضر در برنامه با تحقيق و مقدمه آقاى حبيب آل جميع در قطع وزيرى با جلد شوميز در 193 صفحه براى بار نخست در سال 1420ق/ 2000م با همكارى «دار الملاك للطباعة و النشر و التوزيع» بيروت و نيز «مؤسسة البقيع لاحياء التراث» بيروت، منتشر شده است.
منابع
- مقدمه محقق آقاى حبيب آل جميع.
- مجله دو ماهانه آئينه پژوهش، شماره 68، نگاهى به تصحيح «الفرقة الناجية».