آذریزدی، مهدی
مهدى آذريزدى (1301 - 1388ش)، نویسنده معروف داستانهای کودک و نوجوان، معروف‌ترین اثر او مجموعهٔ «قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب» نام دارد. دریافت جایزه یونسکو در سال 1343ش او جایزهٔ یونسکو به سبب نگارش کتاب «قصه‌هاى خوب براى بچه‌هاى خوب»، همچنین دریافت جایزه سلطنتی کتاب سال در سال 1345ش، نیز سه کتاب او توسط شورای کتاب کودک به‌عنوان کتاب برگزیدهٔ سال انتخاب شده بود.
| نام | آذریزدی، مهدی |
|---|---|
| نام های دیگر | آذریزدی خرمشاهی، مهدی
Mehdi Azar Yazdi |
| نام پدر | حاج علی اکبر رشید |
| متولد | 1301ش |
| محل تولد | یزد |
| رحلت | 1388 هـ.ش |
| اساتید | |
| برخی آثار | متن کامل مثنوی معنوی مولوی از روی طبع نیکلسون
متن کامل و اصیل مثنوی معنوی / نوع اثر: کتاب / نقش: بکوشش |
| کد مؤلف | AUTHORCODE8412AUTHORCODE |
ولادت
آذر یزدی در سال ۱۳۰1ش در روستای خرمشاه در حومه یزد در خانواده‌ای تازه مسلمان با اجداد زرتشتی زاده شد. پدر او «على‌اكبر رشيد خرمشاهى» در زمین رعیتی کار کرد،
تحصیلات
مهدى تحصيلات مقدماتى فارسى، قرآن و عربى را نزد پدر، مادربزرگ و در «مدرسه خان» آموخت و همزمان با تحصيل، به زراعت و بنايى پرداخت. سپس در كارگاه جوراب‌بافی مشغول به كار شد. آن‌گاه در «کتابفروشى يزد» و «گلبهار» اشتغال يافت.
كار در کتابفروشى، نقطه عطفى در زندگى آذر يزدى جوان بود. او از يك سو در ميان دوستان خاموش، صبح را به شب مى‌رساند و با آن‌ها به حشر و نشر مى‌پرداخت و از سوى ديگر، چون کتابفروشى، يگانه مركز و مرجع اهل کتاب و مطالعه شده بود، براى وى فرصتى بود تا با اهل علم، تحقيق و پژوهش آشنا شود. سال‌ها ممارست او با کتاب كه بدان بسيار عشق مى‌ورزيد، از او فردى کتاب‌شناس و صاحب سبك و انديشه ساخته بود.
پس از مدت وى به «تهران» مهاجرت كرد و در «چاپ‌خانه علمى» مشغول به كار شد. او سال‌ها به غلط‌گيرى و تصحيح نمونه‌هاى چاپى اشتغال داشت. بسيارى از انتشاراتى‌ها و کتابفروشى‌هاى مهم تهران چون «ابن سينا»، «امير كبير»، «خاور»، «بنگاه ترجمه و نشر کتاب» و... شاهد زحمات توان‌فرساى او بوده‌اند. وى همواره با خواندن و آموختن، به عطش سيرى‌ناپذير درونى خود پاسخ مى‌گفت.
نكته جالب در خصوص شان علمى و فرهنگى او، پيوند درون سالكى طالب علم با دنياى سرشار از پاكى و پرراز و رمز كودكان است. او كه اوان جوانى را مصروف خواندن و آموختن و غنى ساختن درون‌اش كرده بود، در سن 35 سالگى به فكر احياى متون ادب فارسى براى كودكان به شيوه روايت‌گونه با نثرى ساده و روان افتاد و با نوشتن مجموعه داستان «قصه‌هاى خوب براى بچه‌هاى خوب»، پاى به عرصه بازنويسى قصه‌هاى كهن براى كودكان گذاشت و بدين وسيله چهره‌اى شد آشنا براى چندين نسل و تا آن‌جا پيش رفت كه پايه‌گذار و پيشكسوت ادبيات كودكان ايران نام گرفت.
وى علاوه بر بازنويسى قصه‌هاى كهن و داستان‌نويسى، شعر هم براى كودكان مى‌سرود. زبان منظوم او نيز ساده و روان و سرشار از اندرز به كودكان است. او كودكان را به موانست با کتاب، دورى از ريا و تملق و يافتن معناى واقعى سادگى در زندگى و زندگى درويشانه و سرشار از آرامش و سلامتى دعوت مى‌كند.
جوایز
ايشان در سال 1343 به سبب نگارش کتاب «قصه‌هاى خوب براى بچه‌هاى خوب»، از سوى سازمان جهانى يونسكو به دريافت جايزه نايل آمد. همچنين در سال 1345 براى نگارش کتاب‌هاى «قصه‌هاى خوب براى بچه‌هاى خوب» و «قصه‌هاى تازه از کتاب‌هاى كهن»، از سوى بنياد پهلوى، جايزه سلطنتى کتاب سال را به خود اختصاص داد. کتاب‌هاى وى از طرف «شوراى کتاب كودك» نيز کتاب برگزيده سال شده‌اند. او در سال 1379 به سبب نگاشتن داستان‌هاى قرآنى و دينى، «خادم قرآن» شناخته شد. همچنين چندين دفعه از سوى «انجمن آثار و مفاخر فرهنگى»، «بنياد ريحانة الرسول(س)» و... براى وى مراسم بزرگداشت برگزار شده است.
آثار
شمار آثار استاد وى به نظم و نثر، به بيش از 30 اثر مى‌رسد كه از آن‌ها مى‌توان چنين نام برد:
- دوره هشت جلدى قصه‌هاى خوب براى بچه‌هاى خوب شامل دفترهاى «قصه‌هاى كليله و دمنه
- قصه‌هاى مرزبان نامه
- قصه‌هاى سندباد و قابوس‌نامه
- قصه‌هاى مثنوى مولوى
- قصه‌هاى قرآن
- قصه‌هاى شيخ عطار
- قصه‌هاى گلستان و ملستان
- قصه‌هاى چهارده معصوم
- قصه‌هاى تازه از کتاب‌هاى كهن شامل دفترهاى «خير و شر»، «حق و ناحق»، «ده حكايت»، «بچه آدم»، «پنج افسانه»، «مرد و نامرد»، «قصه‌ها و مثل‌ها»، «هشت بهشت»، «بافنده داننده» و «اصل موضوع»
- گربه ناقلا
- شعر قند و عسل
- مثنوى بچه خوب
- قصه‌هاى ساده براى نوآموزان
- تصحيح مثنوى مولوى
- گربه تنبل
- خودآموز مقدماتى شطرنج
- خودآموز عكاسى براى همه
- قصه‌هاى پيامبران
- ياد عاشورا
- تذكره شعراى معاصر ايران
- لبخند
- چهل كلمه قصار حضرت امير(ع)
- دستور طباخى و تدبير منزل
- خاله گوهر
و...
وفات
سرانجام ایشان درهيجدهم تير 88 در هشتاد و هفت سالگی در بیمارستان آتیه تهران دار فانی را وداع گفت. رهبر انقلاب ضمن تعريف از آثار مهدی آذر يزدی فرمودند كه در دوران قبل از انقلاب، بعضی از مجلدات"قصه‌های خوب..." را برای مطالعه فرزندانشان می‌خريده‌اند.
منابع
- وب سايت اختصاصى بنيانگذار ادبيات نوين كودكان و نوجوانان ايران info@azaryazdi.ir
- غول آباد، دانشنامه يزد؛ زندگى خودنوشت مهدى آذر يزدى www.ghoolabad.com