شوق مهدی(عج)
| نام کتاب | شوق مهدی(علیه‌السلام) |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | تضمینی از غزلیات لسان الغیب حافظ شیرازی در مدیح مهدی موعود اسلام و پیشوای غائب جهان حضرت امام زمان ارواحنا فداه |
| پدیدآورندگان | فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی (نويسنده)
دوانی، علی (تصحيح و تنظيم) |
| زبان | فارسی |
| کد کنگره | PIR 6502 /ش9 1387 |
| موضوع | حافظ، شمس‌الدین محمد، - 792ق. - تضمین
شعر فارسی - قرن 11ق. شعر فارسی - قرن 8ق. شعر مذهبی - قرن 11ق. محمد بن حسن(عج)، امام دوازدهم، 255ق. - شعر محمد بن حسن(عج)، امام دوازدهم، 255ق. - مدایح و مناقب |
| ناشر | انصاريان |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1379 هـ.ش |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE1353AUTOMATIONCODE |
معرّفى اجمالى
شوق مهدى، اثر محسن بن مرتضى ملقب به فيض و معروف به ملامحسن فيض كاشانى (1006 - 1091ق) مى‌باشد.
كتاب، اثرى منظوم در مدح و ثناى حضرت ولى عصر(عج) است.
تناسب ابيات فراوان غزليات شيرين حافظ با اعتقاد شيعيان درباره امام زمان(عج)، ملامحسن فيض كاشانى را بر آن داشت، اين اثر را به سبك و شيوه آن، بسرايد.
فيض در مقدمه اثر تصريح مى‌كند، در اوايل جوانى، به طور جدّى سرودن شوق المهدى را آغاز نموده است و شايد بتوان گفت، سرودن آن به تدريج تا زمان پيرى نيز ادامه داشته است.
| دريغ و درد كه بگذشت عمرفيض و نيافت | سعادت شرف خدمتش به هيچ طريق |
ساختار
در بيشتر احاديث شيعه، تصريح شده است كه نجات دهنده دنيا، امام عصر(عج)، يگانه فرزند امام حسن عسکری(ع) است كه به طرزى خاص و به طور پنهانى متولد مى‌شود و غيبتى طولانى خواهد داشت: غيبت او يك امر لازم و ضرورى و ناشى از ناسپاسى خود مردم مى‌باشد. اثر فيض كاشانى، مجموعه سرودهايى است كه او آن را درست براساس ديوان حافظ و سبك و اوزان غزليات او در وصف و مدح مهدى موعود و علل و موجبات غيبت ايشان به نظم كشيده است. ناظم همان طور كه گفتيم، شوق مهدى را عموماً بر اساس غزليّات حافظ و به ترتيب حروف هجايى سروده است، البته نه همه غزليّات او، زيرا غزليات حافظ چند برابر اثر فيض مى‌باشد.
روش فيض در نگارش اثر اين گونه است كه دو، سه يا چند بيت حافظ را عيناً آورده و مصراعى از آن را تضمين (اقتباس) و تلفيق كرده است.
گزارش محتوا
سرآينده از رنج انتظار و فراق يار مى‌گويد. و يك ديوان كوچك نيز در شوق لقاى امام زمان(ع) سروده و ناله سرداده است كه:
| حافظ خوش غزل سرود اين دو سه بيت بهر غير | در حق بندگان تو گشت درست اين غلط | |
| كس از غم فراق تو اشك نريخت همچو فيض | كس به هواى وصل تو شعر نگفت بدين نمط |
سراينده در اثر پيوسته مى‌نالد و مدام چشم به راه است:
| چون فيض در طلبش دائماً به ناله و آه | به جاى و رد سحر با امام خواهم كرد |
او همچنين مجموعه غزليّاتى در وصف و بيان شمايل و فضايل مهدى صاحب الزمان از ديدگاه شيعه به نظم كشيده است.
در پايان، سه قصيده از وى كه به شيوه شاعران متقدم سروده، نيز آمده است.عناوين قصايد: آفرينش ارواح ائمه(ع)، در قائم بودن جهان به وجود امام زمان(ع) و بشارت به ظهور موعود(عج) مى‌باشد.
فيض در اين سه قصيده، به خصوص قصيده نخست كه درباره آغاز آفرينش انسان و تطوّر و تكامل او تا پيدايش نبى اكرم و ائمه طاهرين(ع) بر اساس احاديث معتبر اسلامى است، منتهاى مهارت و استادى خود را به اثبات رسانده است.
گزارش وضعيّت
مصحح اثر مرحوم على دوانى(ره)، از دو نسخه كه نزدشان بوده، يكى از نسخ بدون تاريخ و نام كاتب و پر غلط و مربوط به اوائل قرن 14ه و ديگرى هم نيز بدون تاريخ و نام كاتب و تقريباً فاقد نصف اشعار نسخه بالا، امّا از صحت بيشترى برخوردار و سه قصيده نيز اضافه داشت، سخن مى‌گويد. او يك بار خود اقدام به مقابله و بار ديگر از سيدغلامحسين تهامى مى‌خواهند كه اين مقابله را انجام دهد كه موارد اختلاف نسخ را با رمز «ن» و «ك» در پاورقى‌ها درج نموده‌اند.
مصحح همچنين در يك مقدمه طولانى(128 صفحه) به شرح مختصرى از احوالات امام زمان(ع)، شرح حال، آثار، روحيات و افكار فيض كاشانى، شرح حال حافظ و نگاهى به غزليّات و شخصيت علمى و مذهبى او و معرّفى شوق مهدى پرداخته است.
فهرست مطالب در آغاز اثر آمده است.
منبع
پايگاه اطلاع رسانى سراسرى اسلام(پارسا)، 1388، امام مهدى(عج) در آينه قلم، قم، موسسه اطلاع رسانى مرجع.
كتاب.
پیوندها
مطالعه کتاب شوق مهدی(علیه‌السلام) در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور