الغارات (الاستنفار و الغارات)
الغارات نوشته ابواسحاق ابراهيم بن محمد بن سعيد بن هلال ثقفى كوفى (م283) است.
چون هدف مؤلف در اين تأليف آن بوده كه غارت‌هايى را كه بعد از جنگ نهروان به قلمرو اميرالمؤمنين على عليه‌السلام و سرزمين‌هاى تحت تصرف او از طرف معاويه شده ياد كند آن را الغارات ناميده است. اين نوع تأليف در آن زمان ميان مورخان متداول بوده و ابومخنف، هشام كلبى، مدائنى و نصر بن مزاحم در اين موضوع تأليف داشته‌اند.
| نام کتاب | الغارات (الاستنفار و الغارات، طبع قدیم) |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | الغارات (بزبان عربی) |
| پدیدآورندگان | ثقفی، ابراهیم بن محمد (نويسنده)
محدث، جلال‌الدین (محقق) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BP 37/9 /ث7غ2 1354 |
| موضوع | علی بن ابی‌طالب (ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - اصحاب
علی بن ابی‌طالب (ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - جنگها معاویه بن ابی‌سفیان، خلیفه اموی، 20 قبل از هجرت - 60ق. معاویه بن ابی‌سفیان، خلیفه اموی، ۲۰ قبل از هجرت - 60ق. - سرگذشت نامه |
| ناشر | انجمن آثار ملی |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1395 هـ.ق |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE2887AUTOMATIONCODE |
مطالب فرعى در كتاب
با اين حال به دليل آگاهى‌هاى فراوان مؤلف، مطالب ارزشمندى خارج از عنوان اصلى غارات بر اين كتاب افزوده شده است. چنانكه مؤلف مختصرى از زندگانى اميرالمؤمنين على عليه‌السلام و روش ادارى - مالى، سياسى، اخلاقى و خطبه‌هاى آن حضرت، كارگزارانى چون قيس بن سعد، محمد بن ابى‌بكر، مالك اشتر، رويدادهاى آنان در مصر را گزارش كرده است.
اهميت كتاب
اين كتاب از قديم مورد استفاده عالمان و مورخان شيعه و سنى بوده است. علامه مجلسى مطالب اين كتاب را در بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار(ع) آورده و ابن أبى الحديد بسيارى از گزارش‌هاى اين كتاب را در شرح نهج البلاغه خود آورده است.
كتاب حاضر از نظر تألیف و نگارش و عناوين و اسلوب بسيار خوب تنظيم شده و از نظر محتوا هم بسيار متقن مى‌باشد. در اين كتاب از ائمه شيعه و راويان اماميه بسيار كم استفاده شده اما از راويان مشهور اهل سنت مانند رجال صحاح سته و مسانيد معروف نقل مى‌شود.
نسخه شناسى
با وجود شهرت و اهميت اين كتاب، نسخه‌هاى چندانى از آن موجود نيست و همانگونه كه محقق كتاب مرحوم محدث ارموى گفته است نسخ اين كتاب از قديم بسيار كمياب بوده است. قديم‌ترين نسخه شناخته شده در اختيار علامه مجلسى بوده كه بر اساس نسخه‌اى ديگر در دوره صفويه استنساخ شده است. همين نسخه منحصر به فرد اساس تصحيح و چاپ محدث ارموى قرار گرفته و در سال 1354 منتشر شده است. محدث ارموى ضمن مقدمه مفصلى بر اين كتاب، از راويان متعدد ثقفى ياد كرده و درباره نسخ كتاب سخن گفته است. چاپ ديگر آن در بيروت انجام شده است. تا كنون دو ترجمه از اين اثر نيز عرضه شده است كه ترجمه عطاردى مقدمه‌اى ارزشمند درباره كتاب و نسخ آن در بر دارد.