فقه قراءة القرآن الكريم
فقه قراءة القرآن الكريم تأليف ابى خالد سعيد عبدالجليل يوسف صخر، استاد قرآن در دانشگاه الأزهر مصر در راستاى ترويج فرهنگ تلاوت، فهم و عمل به قرآن به رشته تحرير در آمده است.
| نام کتاب | فقه قراءه القرآن الکریم |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | صخر، عبدالجلیل یوسف (نويسنده) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BP 80/8 /ص3ف7 |
| موضوع | قرآن - تجوید
قرآن - سوره‌ها و آیهها، خواص قرآن - قرائت - آداب و رسوم قرآن - قرائت - ثواب |
| ناشر | مکتبة القدسي |
| مکان نشر | قاهره - مصر |
| سال نشر | 1418 هـ.ق |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE3096AUTOMATIONCODE |
ساختار
پس از مقدمه‌اى در فضيلت استاد محمد الفقهى و برخى خصوصيات اجمالى قرآن، مطالب كتاب در سه باب تدوين شده كه تفصيل آن در فهرست محتويات آمده است. مؤلف سعى در اشاره به امور مهمى كه هر مسلمان احتياج به فراگيرى آن از قرآن جهت فهم قرآن به هنگام قرائت و استماع، فضائل قرآن و عاملين به آن، با التزام با ادلّه‌اى از كتاب و سنّت داشته و ادعا دارد كه بررسى مسائل فقهى مستفاد ادلّه بدون تقيد به مذهب خاصى - گرچه در عمل مؤلف ملتزم به اين مسئله نشده‌اند- و رعايت اختصار است.
گزارش محتوا
نگارنده با توجه به اين حقيقت مهم كه قرآن روش مرضى و قانون كامل خداوند در جميع شئونات زندگى مى‌باشد، غفلت مسلمين از آن را خروج از منهج الهى دانسته و معتقدند احاديث رسول خدا(ص) ترجمه‌اى از فهم ايشان از قرآن و تربيت خداوند مى‌باشد.
در باب اول مسائلى مانند معناى لغوى و اصطلاحى فقه، باب، فصل و قرآن، نامها و اقسام سوره‌ها، تقسيم قرآن و تعداد آيات و سوره‌ها را بررسى می‌شود.
در بيان خصوصيات قرآن پس از اعتقاد به تحريف و تبديل كتب سابقه، قرآن منزه از هر تحريف بوده و سائر خصوصيات قرآن با عناوين كلام خالص، آسمانى، آسانى تلاوت، فهم و عمل، اعجاز، نهايت پذيرى و مضامين والا بيان مى‌شوند.
ايشان در بحث نزول معتقدند كه نزول دفعى از لوح محفوظ و تدريجى در23 سال و جمع‌آورى آن توسط صحابه در مصحفهاى متعدد در سه مرحله بوده و منشأ قراءات را ملتزم نبودن مصحفهاى عثمانى به قرائت خاص از جهت نقطه و شكل و قرائت اصحاب براى اقوامشان طبق آنچه كه به تلقى خود از پيامبر شنيده‌اند مى‌داند.
در باب دوم، سير نبوى در قرائت قرآن كه شامل گفتن استعاذه، بسمله و وصل كردن آن به استعاذه، بيان و توصيه می‌شود هر مسلمانى با پيروى از سيره نبى اكرم بايد در حد امكان بر قرائت قرآن همت گمارد.
در مسأله فقهى قرائت قرآن توسط حائض، نفساء و جنب در ضمن اقوال سه‌گانه، قول به جواز را برگزيده و جواز حمل و مسّ در حال حيض و جنابت را مستفاد ادله مى‌داند.
به اعتقاد ايشان روش پيامبر در قرائت، ترتيل بوده كه فائده‌اش طمأنينه و تجويد حروف و مراعات وقوف مى‌باشد چرا كه آيات و رواياتى در اين زمينه دارد و نتيجه مبالغه‌ى در تجويد را تكلف در نطق مى‌دانند.
ايشان در وقف معتقد به توقف نبى اكرم(ص) در ابتداى آيات و جواز بقيه موارد - مادامى كه توهم خلاف معناى مراد نشود- هستند. در ادامه سيره رسول خدا در تدبّر و استماع را ذكر و جمع بين اقوال در اين موضوع را، دائر مدار بودن آن به حسب مقامى كه در قرآن خوانده مى‌شود ميدانند و معتقدند كه پيامبر بعد از خواندن حمد و ساير سوره‌ها در نماز گاهى آن را طول مى‌داد و گاهى به خاطر عارضى مثل سفر، مرض و... كوتاه مى‌خواند.
پس از آوردن رواياتى در فضيلت قرائت قرآن و بررسى متن مفاد آنها، فوائد مراعات ادب با قرآن، اختلاف جهر و اخفات در قرائت، اوقاتى كه فضيلت بيشترى جهت قرائت قرآن دارند را متذكر مى‌شوند.
نگارنده معتقد به عدم مشروعيت قرائت قرآن نزد اهل قبور بوده و حديثى را ذكر مى‌كند كه به نظر او مشعر به عدم مشروعيت است و وصول ثواب قرائت بر اموات را به استناد قول ابن تيميه (اساس تفكر وهّابى) منتفى و برترى بعضى از قرآن به بعض ديگر را جايز و مطابق قول جمهور و مستفاد ادلّه تلقّى كرده‌اند و سپس به بيان فضيلت بعضى از سوره‌ها مى‌پردازند.
وضعيت كتاب
در آخر فهرست آيات قرآنى (به حسب سوره)، احاديث و آثار (طبق حروف الفبا با نام نويسنده و ذكر صفحه‌اى كه در آن ذكر شده)، مصادر تفسيرى، حديثى، اصول فقه، قراءات و علوم قرآن، كتب لغت و ساير كتب كه شامل40 مورد مى‌باشد و فهرست محتويات آمده است.
در پاورقى به آدرس آيات، روايات، مطالب نقل شده از ساير كتب و برخى نكات علمى اشاره شده است.
پیوندها
مطالعه کتاب فقه قراءه القرآن الکریم در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور