لاهیجی، حسن بن عبدالرزاق
ميرزا حسن بن عبدالرزاق بن على بن حسن لاهيجى مشهور به ميرزا حسن لاهيجى، یکی از عالمان و حکیمان متشرع و شاعران عصر صفوی و یکی از مشاهیر لاهیجان است. وی بزرگ‌ترين فرزند فيلسوف و متكلم بزرگ شيعى عبدالرزاق لاهيجى است.
| نام | لاهیجی، حسن بن عبدالرزاق |
|---|---|
| نام های دیگر | |
| نام پدر | عبدالرزاق لاهیجی |
| متولد | 1045 ق |
| محل تولد | قم |
| رحلت | 1121 هـ.ق |
| اساتید | عبدالرزاق پدرش، فیض کاشانی، قاضی سعید قمی |
| برخی آثار | رسائل فارسی |
| کد مؤلف | AUTHORCODE1810AUTHORCODE |
ولادت
تاريخ دقيق تولد وى در دست نيست. شيخ آقا بزرگ تهرانى احتمال داده كه تولد وى در سال 1045 صورت گرفته است. اما درباره محل تولد وى چون پدرش عبدالرزاق ساكن قم بود و در همين شهر با دختر ملاصدرا ازدواج كرده، به گمان قريب به يقين تولد ميرزا حسن در شهر قم اتفاق افتاده است. چنان كه صاحب رياض العلماء به اين مطلب اشاره كرده و تأكيد دارد.
پدر او ملا عبدالرزاق لاهيجى فیلسوف و متکلم بزرگ شیعه و مادرش «بدريه» دختر ملاصدراى شيرازى، زنی فاضل و دانشمند بوده به گونه‌ای نقل شده كه وى با علما جلسات علمى برگزار و بافصاحت و بلاغت با آنها بحث مى كرد.
تحصیلات
او تحصيلات خود را در نزد پدر آغاز و چندين سال از محضرش استفاده كرد.از ديگر اساتيد ميرزا حسن لاهيجى اطلاع دقيقى در دست نيست
ولى بعضى احتمال داده‌اند كه محضر فيض كاشانى و قاضى سعيد قمى را درك نموده است.
او به كربلا و نجف مهاجرت نموده و بعد از تكميل علم و معرفت خويش، به قم مراجعت مى‌نمايد و در آنجا مشغول به تألیف و تدريس مى‌گردد.
تأليفات
از ميرزا حسن لاهيجى بيش از 30 رساله و كتاب در زمينۀ كلام، فلسفه، فقه، حديث و دعا به جاى مانده است.از آن جمله مى‌توان به رسالۀآئينه حكمت، اصول خمسة، در مكنون، حاشيۀ شوارق الالهام، روايع الكلم و بدايع الحكم، سر مخزون، زواهر الحكم و رسائل متعدد ديگر به زبان فارسى وعربى اشاره نمود.
بخشى از عمر مؤلف، هم‌عصر بود با زمانى كه قدرت در دست محدثين تكفيرى بود.زنوزى در رياض الجنة تصريح مى‌كند كه ملا محمد طاهر قمى شيخ الاسلام دربار صفوى حكم تكفير لاهيجى را صادر نموده و دستور به اخراج وى از شهر قم مى‌دهد كه در اين مورد موفق نمى‌شود. ازاين‌رو او در اين ايام با تعطيلى دروس فلسفه به تدريس فقه و حديث و تألیف در اين زمينه مشغول بود.
وفات
ميرزا حسن لاهيجى به قول افندى در رياض العلماء، در سال 1121 ه.ق در قم رحلت كرده و در نزديكى حرم حضرت معصومه(س) در قبرستان شيخان به خاك سپرده شد. قابل ذکر است که در بيست و سوم و بيست و چهارم تير ماه سال 1372ش، كنگره اى در بزرگداشت اين حكيم عالى مقام در زادگاه وى در لاهيجان برگزار شد.