بهاءالدین نیلی، علی بن عبدالکریم
| نام | بهاءالدین نیلی، علی بن عبدالکریم |
|---|---|
| نام های دیگر | نیلی ن‍ج‍ف‍ی، بهاءالدین علی
نیلی، بهاءالدین علی نیلی، علی بن عبدالکریم |
| نام پدر | عبدالكريم |
| متولد | قرن هشتم هجر |
| محل تولد | نیل شهرى است بين بغداد و كوفه |
| رحلت | 803 هـ.ق |
| اساتید | فخر المحققين؛ سيد عبدالكريم بن عبدالحميد نيلى پدر او؛ |
| برخی آثار | السلطان المفرج عن اهل الإيمان (فيمن رأی صاحب الزمان(عج))
منتخب الأنوار المضيئة في ذكر القائم الحجة علیه السلام (تحقیق موسسه امام هادی) |
| کد مؤلف | AUTHORCODE1386AUTHORCODE |
ولادت
سيد بهاء‌الدين، على بن عبدالكريم نيلى از علماى بزرگ قرن هشتم هجرى است.
تاريخ دقيق ولادت و وفات او مشخص نيست اما او استاد احمد بن فهد حلى متوفاى 841 هجرى است و اواخر عمر فخر المحققين فرزند علامه حلى متوفاى 771 هجرى را درك كرده و از شاگردان او محسوب مى‌شود.
نسبت
نيلى منسوب به نيل، شهرى است بين بغداد و كوفه كه به وسيلۀ حجاج بنا نهاده شده. اين شهر هنوز هم از شهرهاى آباد و پابرجاى عراق محسوب مى‌گردد.
نجفى هم بدين اعتبار به او مى‌گويند كه براى تحصيل عازم نجف شده و ساكن نجف گرديده است.
شخصيت
سيد على بن عبدالكريم از جمله بزرگانى است كه تنها فقيه و اصولى نبوده بلكه در علوم مختلفى تخصص داشته، از جمله صفات ذكر شده براى او: علامه، فقيه، متكلم، مفسر، رجالى و نسّابه است.
او ارادتى خالص به ولايت و امام عصر حجة بن الحسن عجل‌الله‌تعالى‌فرجه‌الشريف داشته كه از آثار و تأليفاتش نمايان است.
منصب نقابت
از جمله افتخارات سيد على بن عبدالكريم منصب نقابت است. او از جمله علمايى بوده كه در زمان خود مسئوليت تمامى سادات منطقه خود را به عهده داشته و مرجع حل اختلافات و پناهگاه مستمندان از آنان بوده است.
اين منصب ارزش معنوى بالايى داشته و به بزرگترين فرد از خاندان سادات از حيث علم و تقوا و ديانت تعلق مى‌گرفته است.
اساتيد
سيد على بن عبدالكريم در محضر بزرگانى تحصيل نموده كه هر يك براى ساختن يك شخصيت كامل از يك شاگرد كافى هستند. از جمله اساتيد او:
- فخر المحققين فرزند بزرگوار علامه حلى‌م 771 هجرى
- سيد عبدالكريم بن عبدالحميد نيلى پدر او
- سيد عبدالحميد بن عبدالله نيلى جد بزرگوارش
- سيد عميد‌الدين بن محمد‌م 754 هجرى
- سيد ضياء‌الدين برادر سيد عميد‌الدين
- شهيد محمد بن مكى، شهيد اول و مؤلف كتاب شريف اللمعة الدمشقية را مى‌توان نام برد.
شاگردان
نتيجه و حاصل زحمات يك عالم در طول عمرش را مى‌توان با ديدن فرزندان و شاگردان و تأليفات او فهميد.
سيد على بن عبدالكريم شاگردان بزرگى را در مكتب اهل بيت عليهم‌السلام تربيت نموده كه از آن جمله‌اند:
- احمد بن فهد حلى‌م 841 هجرى و مؤلف كتب ارزشمندى مانند عدة الداعى.
- عالم بزرگوار، شيخ حسن بن على معروف به ابن عشرة
- فقيه بزرگوار، شيخ حسن بن سليمان، مؤلف كتاب مختصر البصائر
- سيد جمال‌الدين بن اعرج عميدى، كه كتاب رجال سيد على بن عبدالكريم را كامل كرده و شرح حال معاصرينش را هم به آن افزوده است.
تأليفات
از يادگارهاى گرانبهاى سيد على بن عبدالكريم نيلى آنچه به دست ما رسيده عبارتند از:
- منتخب الأنوار المضيئة كه شيخ آقا بزرگ از آن به «الغيبة» تعبير كرده است.
- الإنصاف في الرد على صاحب الكشاف
- بيان الجزاف في تبيان انحراف صاحب الكشاف
- إيضاح المصباح لأهل الفلاح، كه شرح مصباح صغير شيخ طوسى است
- سرور أهل الإيمان في علامات ظهور صاحب الزمان، اين كتاب احتمالا خلاصه كتاب السلطان المفرج عن أهل الإيمان باشد كه از نويسنده‌اى غير از سيد على بن عبدالكريم است.
- كتابى در علم رجال كه شاگردش جمال‌الدين ابن اعرج آن را به امر استاد خويش كامل كرد.
- الأنوار الإلهية في الحكمة الشرعية.
وابسته‌ها
سرور اهل الإيمان في علامات ظهور صاحب الزمان عجل الله تعالی فرجه الشریف السلطان المفرج عن اهل الإيمان (فيمن رأی صاحب الزمان(عج))
منتخب الأنوار المضيئة في ذكر القائم الحجة علیه السلام (تحقیق موسسه امام هادی)
منتخب الأنوار المضية في ذكر القائم الحجة(علیه السلام)
المنتقی من السلطان المفرج عن أهل الإیمان (من مصادر کتاب بحار الانوار)