ابن طقطقی، محمد بن علی
«جلال الدين صفى الدين ابوجعفر محمد بن تاج الدين على بن محمد بن رمضان معروف به ابن طقطقى» (660-709ق1262/-1309م)، عالم، اديب، مورخ، نويسنده و نقيب سادات علوى عراق بوده است.
| نام | ابن طقطقی، محمد بن علی |
|---|---|
| نام های دیگر | ابن ال‍طق‍طق‍ی، ابوجعفر محمد
ابن ال‍طق‍طق‍ی، محمد بن علی ابن طباطبا، محمد بن علی |
| نام پدر | |
| متولد | |
| محل تولد | |
| رحلت | 709 هـ.ق |
| اساتید | |
| برخی آثار | |
| کد مؤلف | AUTHORCODE2430AUTHORCODE |
نسب او به قاسم رسى مى‌رسد. پدرش تاج الدين على از عالمان بنام و از ثروتمندان بزرگ بود و نقابت علويان را به عهده داشت. وى داراى زمين‌هاى بسيار در سواحل فرات و دجله بود.
صفى الدين محمد، ابتدا در حله مى‌زيست و پس از قتل پدر در 680ق1281/م (يا 672ق1273/م) مقام نقابت علويان كوفه، بغداد، كربلا و نجف را به دست آورد. او نسبت به پدر از نفوذ اجتماعى و سياسى و اقتصادى كمترى برخوردار بود و غالبا به سفر مى‌پرداخت. از اربل، بصره، كوفه و اصفهان ديدار كرد و در 696ق1297/م به ايران آمد و به مراغه رفت و در 700ق1301/م وارد تبريز شد.
در 701ق1302/م، به موصل رفت و در اين شهر کتاب مشهورش «الفخري» يا «الآداب السلطانية» را نوشت و آن را به فخرالدين بن عيسى حاكم مغولى موصل تقديم كرد.
ابن طقطقى با ايران و فرهنگ و ادب پارسى آشنايى و بدانها دلبستگى داشت. وى را کتاب ديگرى به نام «الغايات» است.
او علاوه بر تاريخ‌نگارى از شاعران و اديبان برجسته و ماهر بوده و در مورد اشعار برخى از اديبان نقدهايى دارد و اشعارى طولانى در رثاى عز الدين عبدالعزيز موصلى و چندين شعر در مورد ابوالمعالى غطاوى حلى سروده است.
استادان
1. جمال الدين ابوالحسن على بن محمد دستجردانى، وزير سلطان غازان در ديوان ممالك در سال 695؛
2. ابن فوطى شيبانى؛
3. ظهير الدين على بن محمد كازرونى؛
4.علامه فقيه يحيى بن سعيد حلّى؛
5. فخرالدين على بن يوسف بوقى؛
6. سيد اسماعيل كيا؛
7. علاّمه على بن عيسى اربلى؛
8. سيد عبدالكريم بن طاووس حلّى؛
9. سيد شرف الدين ابوجعفر عبيدلى؛
10. سيد على بن احمد عبيدلى؛
11. شمس‌الدين بن عبدالحميد؛
12. نجم الدين محمد بن محمد كتبى (كبير)؛
13. تاج الدين على بن عبدالحميد حسينى؛
14. صفى الدين عبدالمؤمن ارموى؛
15. امير فخرالدين بغدى بن قشتمر؛
16. فلك الدين محمد بن ايدمر؛
17. نصر مليسى حبشى؛
18. شرف الدين ابوالقاسم على علقمى؛
19. كمال الدين احمد بن ضحاك؛
20. نجم الدين حمزة بن ثويه علوى عبيدلى؛
21. عز الدين زيد بن ابى‌نمّى؛
22. ابراهيم زركشى؛
23. محمد بن حسن رازى.
شاگردان
1. شرف الدين محمد بن عبيداللّه عبيدلى؛
2. عزيز الدين حسن بن احمد جسراوى اديب؛
3. عز الدين حسين بن محمد حلّى مقرى؛
4. عز الدين عبدالعزيز بن جمعة موصلى؛
5. عز الدين يونس بن يحيى خالدى نيلى.
آثار
1. الأصيلي في أنساب الطالبيين؛
2. الفخري في الآداب السلطانية و الدول الإسلامية؛
3. منية الفضلاء في تاريخ الخلفاء و الوزراء؛
4. کتاب التاريخ؛
5. کتاب الغايات؛
و...
منابع مقاله
1. يوسفى اشكورى، حسن، دائرةالمعارف بزرگ اسلامى، ج2، مدخل آل طباطبا، ص65، زير نظر كاظم موسوى بجنوردى، تهران، 1374.
2. سيد مهدى رجائى، مقدمه کتاب الأصيلي، مكتبة آيةالله‌العظمى المرعشي النجفي، قم، 1418ق.