المؤتلف و المختلف (ازدى)

(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)

المؤتلف و المختلف، اثر عبدالغنى بن سعید ازدى (متوفای 409ق)، به زبان عربی و در دو جلد تنظیم شده است.

المؤتلف و المختلف
نام کتاب المؤتلف و المختلف
نام های دیگر کتاب المؤتلف و المختلف في أسماء نقلة الحديث و اسماء آبائهم و اجدادهم


پدیدآورندگان ازدي، عبد الغني بن سعيد (نويسنده)

تميمي، قيس عبد اسماعيل (محقق و معلق )

شمري، مثني محمد حميد (محقق و معلق )

زبان عربي
کد کنگره ‏BP‎‏ ‎‏114‎‏/‎‏8‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏4‎‏م‎‏8‎‏
موضوع حديث - علم الرجال

محدثان اهل سنت - تلفظ

نامهاي عربي - تلفظ

ناشر دار الغرب الإسلامي
مکان نشر لبنان - بيروت
سال نشر مجلد1: 1428ق ,

مجلد2: 1428ق ,

کد اتوماسیون AUTOMATIONCODE11488AUTOMATIONCODE

این اثر را قیس عبداسماعیل تمیمى و مثنى محمد حمید شمرى، تصحیح کرده و تعلیقاتی را بر آن افزوده‌اند و دکتر بشار عواد معروف بر آن نظارت کرده است.

نام کامل کتاب عبارت است از: «المؤتلف و المختلف في أسماء نقلة الحديث و أسماء آبائهم و أجدادهم»؛ همان طور که از نام این کتاب پیداست تأکید نویسنده بر شناسایی اسامی راویان است و هدفش تفکیک بین اسامی شبیه به هم و پیشگیری از اشتباه در نسبت روایی و سلسله روایتگران.

ساختار

این کتاب از مقدمه مصحح و متن اصلی (شامل: جلد اول: الف - سین و جلد دوم: شین - یاء) تشکیل شده است. در این کتاب، تعداد 2210 شخصیت شناسانده شده است.

مصححان برای تصحیح و تحقیق اثر حاضر از تعداد قابل‌توجهی (154 کتاب) از منابع معتبر به زبان عربی بهره برده‌اند.

گزارش محتوا

مصححان بعد از توضیحی درباره شرح ‌حال و منزلت علمی نویسنده، روش او را در کتاب حاضر معرفی کرده و همچنین روش خودشان را در تصحیح، شرح داده‌اند[۱].

نویسنده، متأسفانه مقدمه ننوشته و با ذکر این روایت کوتاه از ابوعمران موسى بن عیسى حنیفی که گفته: «سمعت أباإسحاق النّجيرمي إبراهيم بن عبداللّه يقول: أولى الأشياء بالضّبط أسماء النّاس لأنّه شي‏ء لا يدخله القياس و لا قبله شي‏ء يدلّ عليه و لا بعده شي‏ء يدلّ عليه» [۲]؛ «شنیدم ابواسحاق نجیرمی ابراهیم بن عبدالله می‌گفت: سزاوارترین چیزها برای ثبت و ضبط کردن عبارت است از اسامی مردم؛ چون چیزی است که قیاس‌بردار نیست و نه قبلش چیزی هست که بر آن دلالت کند و نه بعدش»، وارد بحث اصلی شده است.

برای آشنایی با روش و محتوای این اثر، توجه به چند مطلب مفید و جالب ذیل کافی است:

  1. باب بلبل و بلیل:‏ پس بلبل، جماعتی هستند مشهور و بُلَیل عبارت است از: یکی، عبدالرحمن بن بلیل که حدیثش در نزد کوفیان است و دیگری، عمرو بن بُلَیل که او نیز کوفی است [۳].
  2. باب دینار و ذبیان: دینار، فراوان است و ذبیان – با ذال نقطه‌دار، اندک. از آن عده اندک اینها هستند: خلیفة بن کعب، ابوذبیان که شعبه از او روایت کرده است و ذبیان بن حکیم برادر عثمان بن حکیم و علی بن حکیم[۴].
  3. باب عریف و غریف‏: عریف - با عین بی‌‌نقطه ضمه‌دار - عبارت است از دو نفر: یکی، عریف بن درهم و دومی، عریف بن ابراهیم که حدیثش را از یعقوب بن محمد زهری روایت میکند و اما غریف - با غین نقطه و فتحه‌دار - عبارت است از سه نفر: یکی، عبیداللّه بن خلیفه ابوالغریف و دیگری غریف بن دیلمی که ابراهیم بن ابی‌عبله از او روایت کرده و سومی، هذیل بن عمیر بن ابی‌الغریف[۵].
  4. باب یاسر و باشر و ناشر: پس یاسر، فراوان است و باشر – با باء و شین - یکی است و آن باشر ابوخازم است که حدیثش در بصریین است و معلّى بن اسد از او روایت کرده، ولی محمد بن ابیبکر مقدّمی اسمش را به شکل دیگری نقل میکند و در روایت یوسف قاضی و غیر آن یافته‌‌‌‌‌ایم که میگوید: بشر بن خازم.

امّا ناشر - با نون در اولش و راء بی‌نقطه در آخرش - پس او ناشر پدر ابوثعلبه خشنی جرثوم است و گفته شده: ناشب[۶].

وضعیت کتاب

برای اثر حاضر، در پایان کتاب، فهرست موادّ (یعنی اسم‌هایی که در عناوین بابها آمده) و فهرست کسانی که شرح ‌حالشان ذکر شده، به ترتیب الفبایی و نیز فهرست منابع فراهم شده است[۷].

مصححان، تصاویری از صفحات اول و آخر نسخه‌های خطی اثر حاضر را آورده‌اند[۸].

پانویس

  1. ر.ک: مقدمه کتاب، ج1، ص5-36
  2. ر.ک: متن کتاب، ج1، ص49
  3. ر.ک: همان، ص134-135
  4. ر.ک: همان، ص345
  5. ر.ک: همان، ج2، ص551-552
  6. ر.ک: همان، ص750
  7. ر.ک: همان، ص752-862
  8. ر.ک: همان، ج1، ص37-48

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.


وابسته‌ها

پیوندها