كتاب الأموال
كتاب الأموال، اثر حمید بن زنجویه (متوفای 251ق)، به زبان عربی است که توسط شاکر ذیب خوالده مورد تحقیق قرار گرفته است.
| نام کتاب | كتاب الأموال |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | کتاب الأموال |
| پدیدآورندگان | ابن زنجویه، حمید بن مخلد(نويسنده)
خوالده، شاکر ذيب (محقق) |
| زبان | عربي |
| کد کنگره | HJ 233 /الف2الف8 1386* |
| موضوع | اسلام و اقتصاد
خراج غنايم ماليه عمومي - کشورهاي اسلامي ماليه عمومي (فقه) |
| ناشر | مرکز الملک فيصل للبحوث و الدراسات الإسلامية |
| مکان نشر | لبنان - بيروت |
| سال نشر | مجلد1: 2007م , 1428ق ,
مجلد2: 2007م , 1428ق , |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE10797AUTOMATIONCODE |
موضوع کتاب اموالی است که در دست حاکم به‌عنوان بیت‌المال قرار می‌گیرد؛ علاوه بر آن چگونگی مصرف این اموال در این کتاب با استفاده از روایات متعدد و فراوان بیان شده است. اموال مذکور شامل غنائم جنگی، خراج، منابع طبیعی چون معادن، زکات و وقف می‌باشد[۱].
محقق کتاب، جناب شاکر ذیب خوالده، در تحقیق این کتاب زحمت درخوری کشیده است که شامل موارد ذیل می‌شود:
- زندگی‌نامه ابن زنجویه، مؤلف کتاب را در ابتدای کتاب آورده است.
- نسخه مورد استفاده خود برای تحقیق را توصیف نموده است و درباره انتساب آن به ابن زنجویه مطالبی را بیان کرده است.
- كتاب الأموال ابی‌عبید را با کتاب حاضر مقایسه کرده است.
- در مقابله بین دو نسخه، وجوه اختلاف را در پاورقی‌ها گزارش داده است.
- در رسم‌الخط کلمات نیز تصرف کرده و آنها را به شکل رسم‌الخط و کتابت کتب جدید درآورده است؛ مثلا الفاظی چون «معاویه» و «عثمان» را که در نسخه مخطوط به‌صورت «معویه» و «عثمن» نوشته شده، به‌صورت رسم‌الخط جدید نگارش کرده است.
- در مواردی که در نسخه مخطوط، تصحیف یا تحریف یا افتادگی رخ داده، درصورتی‌که خود ناسخ متوجه شده و آن را در حاشیه استدراک نموده، محقق آن را در جای درست خود ثبت کرده و در غیر این صورت، آن را بین دو کمانک قرار داده و در مکان درست خود ثبت کرده و مصدر مورد اعتماد خود در این استراک یا تصحیح را بیان نموده است.
در مواردی که بر اثر عدم نگهداری صحیح نسخه، کلمات یا جملاتی از بین رفته، محقق با رجوع به منابع دیگر نقص کتاب را جبران نموده است.
- احادیث، روایات و آثار موجود در متن مخطوط را استخراج و اسانید آنها را بررسی و رجال آنها را ترجمه نموده و درجه هر اسناد را از جهت صحت و ضعف بر طبق قواعد محدثین بیان کرده است.
- الفاظ غریب در متن را توضیح داده و به ضبط اسماء اماکن، رجال و قبائل (آنها که نیاز به ضبط داشته) پرداخته است.
- در پایان کتاب فهارس فنی را آورده است[۲].
محقق در این کتاب، رموز بسیاری را نسبت به کتب مورد استفاده خویش به کار گرفته و در مقدمه، طی دو صفحه آنها را تبیین کرده است[۳].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.