ابن جوزی، یوسف بن قزاوغلی
شمس الدين ابوالمظفر يوسف بن قز اوغلى بن عبدالله بغدادى مشهور به سبط ابن الجوزى است. چون مادرش رابعه دختر ابوالفرج ابن الجوزى بود.
| نام | ابن‌جوزی، یوسف بن قزاوغلی |
|---|---|
| نام های دیگر | ابنالجوزی، ابوالمظفر ش‍م‍س‌ال‍دی‍ن یوسف بن عبدالله
ابنالجوزی، یوسف بن قزاوغلی سبط ابنالجوزی |
| نام پدر | |
| متولد | |
| محل تولد | |
| رحلت | 654 هـ.ق |
| اساتید | |
| برخی آثار | تذكرة الخواص |
| کد مؤلف | AUTHORCODE689AUTHORCODE |
ولادت
وى به سال 581 در بغداد متولد شد.
کسب علم و دانش
وی پس از تعليم علوم و فنون نزد جدش ابوالفرج، در زمينه وعظ و خطابه نيز در مسير او گام نهاد و واعظى توانا و مشهور گشت. در بيست سالگى براى فراگيرى علوم و وعظ مردم به شام رفت و ساكن دمشق گرديد. مدتى را هم به مصر رفت و در آنجا ماند.
مذهب
سبط ابتدا بر مذهب حنبلى بود و سپس به مذهب ابوحنيفه گرائيد. ذهبى تغيير مذهب او را از سر دنياخواهى مى داند و برخى اين كار سبط را رفتارى صورى و ظاهرى دانسته و مى گويند كه تغيير مذهبى وى براى نزديك شدن به درگاه پادشاه ايوبى شام بود كه حنفى متعصبى بود. شايد هم شخصيت وى به گونه‌اى بوده كه اختلافات مذهبى را اصيل نمى دانسته و در مسائل عبادى پيروى از امام خاصى را لازم نمى‌دانشته و اختلافات فقهى را اهميت نمى‌داده است.
برخى هم او شيعه و رافضى دانسته‌اند. ذهبى مى گويد از سبط نوشته‌اى ديده كه دلالت بر تشيعش مى كرده است، چنان كه ابن رافع سلامى (م.774) گويد کتاب «رياض الافهام» را از سبط بن جوزى در فضائل اهل بيت ديده كه تشيع در آن ظاهر بوده است.
علت انتساب وى به تشيع، نقل فضائل ائمه و ذكر اختلافات ميان صحابه از سوى اوست. بخصوص كه در اين دوره، فضائل ائمه توسط فاطميان و حمدانيان در غرب جهان اسلام گسترش داشت همچنين گرايش وى به تشيع مى‌توانست تحت تأثير هم‌نشينى با ابوالمظفر والى ايوبى دمشق بوده باشد كه اهل بيت را بسيار دوست داشت. ارادت سبط به خاندان پيامبر به گونه‌اى بود كه در يك روز عاشورا مردم حلب از وى خواستند به منبر رود و درباره شهادت امام حسين عليه‌السلام سخن بگويد ولى او بر منبر نتوانست صحبت كند و به شدت گريست و فقط شعرى در مرثيه امام خواند و پائين آمد (البدايه و النهايه، ج 13، ص 194). در عين حال او سنى مذهب است و به ايمان ابوطالب اعتقاد ندارد و به خلفاى نخست ارادت مى ورزد و با تمجيد از ايشان ياد مى‌كند.
آثار
بيش از سى کتاب براى سبط ياد شده است كه برخى از آنها چنين است: مرآه الزمان، الانتصار لامام ائمه الامصار (درباره ابوحنيفه)، الجامع في مناقب ابى حنيفه، تذكره الخواص.
وفات
مرگ وى به سال 654 در منزل خويش در دمشق روى داد و در كنار كوه قاسيون دفن شد.