حجری یمانی، محمد بن احمد
«قاضى محمد بن احمد بن على بن على بن مثنى بن احمد بن محسن حَجرى»، اديب، شاعر، مورخ، نسابه و عالم زيدى معاصر در ذى‌حجه 1307ق، در روستاى ذى اشرع در همسايگى هجرة الذارى در ناحيه خُبان استان يريم يمن متولد شد. تحصيلات خود را در ذارى و ذمار و صنعاء و قفله و يريم و در محضر اساتيد آن شهرها به پايان برد. پس از درگذشت پدرش در سال 1342ق، انتظار آن مى‌رفت كه امام يحيى بن محمد حميد‌الدين، از امامان زيديه، توليت اوقاف يريم را به وى واگذار كند، اما وى شخص ديگرى را به اين سمت منصوب كرد و در سال 1343ق، قاضى محمد را به همراه وزير خود سيد عبدالله بن احمد به اطراف فرستاد تا ساكنان آنجا را تحت فرمان امام درآورد. در سال بعد وى به همراه سيد حسين بن على عبدالقادر براى شركت در كنفرانس اسلامى راهى مكه مكرمه شد و پس از مراجعت از اين سفر از سوى امام يحيى به‌عنوان مأمور گمرك حديده منصوب گشت. از سوى امام يحيى به وى مسئوليت‌هاى متفرقه‌اى واگذار گرديد كه از آن ميان مى‌توان به مأموريت براى تهيه فهرستى از كتابخانه متوكليه (كتابخانه اوقاف) در دانشگاه صنعاء، فهرست كتابخانه شخصى امام يحيى، رياست ديوان محاسبات (وزارت دارايى) و...اشاره كرد.
آثار
قاضى حَجرى در اواخر عمر به نگارش آثارى چند پرداخت كه عبارتند از:
فهرست كتابخانه اوقاف دانشگاه صنعاء، فهرست كتابخانه شخصى امام يحيى بن محمد، مساجد صنعاء، خلاصة من تاريخ اليمن قديما و حديثا، مشجّر لانساب و كتاب مجموع بلدان اليمن و قبائلها.
قاضى محمد در 26 صفر 1380ق، درگذشت.