عصر الشيعة

عصر الشيعة

نام کتاب	عصر الشيعة
نام های دیگر کتاب
پدیدآورندگان	کورانی، علی (نويسنده)
زبان	عربي
کد کنگره
موضوع
ناشر	مؤلف
مکان نشر	ايران - قم
سال نشر	مجلد1: 2009م , 1430ق
کد اتوماسیون	AUTOMATIONCODE15934AUTOMATIONCODE

معرفی اجمالی

عصر الشيعه، اثر علی کورانی، بررسی مختصری از تاریخ شیعه و تبیین برخی از اعتقادات آن می‌باشد که به زبان عربی و مقدمه آن در سال 1430ق، نوشته شده است. درخواست بعضی از دوستان نویسنده در کشورهای غربی مبنی بر تألیف کتابی آسان در تعریف شیعه، انگیزه تدوین اثر حاضر بوده است.

ساختار

کتاب با مقدمه نویسنده آغاز و مطالب در دوازده فصل، تنظیم شده است. نویسنده ابتدا به مباحث کلی پیرامون معنی تشیع و تأسیس آن در زمان پیامبر(ص) پرداخته و سپس به غصب دولت پیامبر(ص) توسط قریش و آزار و اذیت‌های آن‌ها نسبت به اهل‌بیت(ع) اشاره نموده است. در ادامه، به عصر غیبت و دوران سفرای اربعه پرداخته شده و سپس جایگاه مرجعیت دینی نزد شیعه در عصر غیبت تبیین شده است. از دیگر مباحثی که نویسنده بدان پرداخته، عبارتند از: بررسی مصادر مهم شیعه و ارزش علمی آن‌ها؛ اهمیت مشاهد مشرفه نزد شیعه و اعتقادات شیعه پیرامون توحید، عدل الهی، انبیاء، امامت، معاد و آخرت.

گزارش محتوا

در مقدمه، ضمن اشاره به موضوع کتاب و انگیزه نویسنده از نگارش آن، توضیحات مختصری پیرامون فصول کتاب داده شده است .

در فصل اول، ابتدا به مباحث کلی پیرامون معنی تشیع و اینکه پیامبر(ص) آن را در زمان حیات خود تأسیس نموده اشاره شده و سپس به وجود ریشه‌های تشیع در ادیان گذشته و اینکه حضرت ابراهیم(ع) شیعه حضرت نوح(ع) بود، پرداخته شده است .

معنی دین و ضرورت آن برای انسان، معنای تشیع در قرآن و سنت، تجدید بنای کعبه توسط حضرت ابراهیم(ع) برای پیامبر(ص) و اهل‌بیت ایشان(ع)، از جمله مطالب مطرح‌شده در این فصل می‌باشد.

در فصل دوم، به سیطره قریش بر دولت پیامبر(ص) به مجرد وفات ایشان و آزار و اذیت‌هایی که ایشان برای اهل‌بیت(ع) ایجاد نمودند و موروثی شدن این سیاست فشار و آزار و اصرار بر آن در حکومت‌های بعدی، پرداخته شده است. همچنین در این فصل، به جهاد ائمه(ع) و استمرار مقاومت ایشان در برابر سلطه حکام جور و تبیین تحریفات به‌وسیله آن‌ها، اشاره شده است.

از جمله عناوین مطرح‌شده در این فصل، عبارتند از: کوتاهی انصار از نصرت و یاری حضرت علی(ع)؛ برنامه عمر برای عزل بنی هاشم از حکومت پس از وفاتش؛ زحمات و کمک‌های حضرت علی(ع) برای فتح ایران، شام، فلسطین و مصر؛ دوران خلافت حضرت علی(ع) و جنگ‌هایی که در این مدت بر ایشان تحمیل شد؛ شهادت امام حسن(ع) و امام حسین(ع)؛ هلاکت یزید و تشیع فرزندش معاویه ثانی؛ برنامه امویان و بنی‌عباس برای نابودی عترت پیامبر(ص)؛ تقدیس امام سجاد(ع) توسط خلفای بنی‌امیه؛ احترام خلفای بنی‌امیه و بنی‌عباس به امام باقر(ع)؛ ابوالمذاهب بودن امام صادق(ع) (همه مذاهب فقهی اهل سنت مرهون تعلیمات امام صادق(ع) و پیشوایان آن مذاهب شاگردان آن حضرتند)؛ مواجه شدن امام کاظم(ع) با طغیان بنی‌عباس؛ اجبار امام رضا(ع) به پذیرش ولایتعهدی توسط مأمون؛ به شهادت رسیدن امام جواد(ع) به‌وسیله معتصم؛ اجبار امام هادی(ع) به اقامت در سامراء توسط متوکل عباسی؛ مواجه شدن امام حسن عسکری(ع) با نظام عباسی و اقدامات خلفای عباسی برای دستگیری حضرت مهدی(عج).

فصل سوم، به عصر غیبت امام مهدی(ع) و دوران سفرای اربعه و خدمتی که ایشان به تشیع در ایجاد ارتباط بین مردم و امام زمان(عج) نمودند، اختصاص یافته است.

نویسنده همچنین در این فصل، ضمن معرفی نواب اربعه، به توسعه تشیع و انتشار آن در عصر ایشان علی‌رغم خفقان و شرایط بد سیاسی موجود و نیز گسترش و انتشار آن در عصر حاضر در میان کشورهای اسلامی دنیا و مهم‌ترین اسباب آن، اشاره کرده است.

در فصل چهارم، به تبیین جایگاه مرجعیت دینی نزد شیعه در عصر غیبت امام زمان(عج) و احترام این منصب نزد مردم به سبب استقلال آن از تأثرات سیاسی و نیز امتیاز آن نسبت به سایر مناصب، به دلیل اینکه با یک انتخاب طبیعی آزاد از طرف مردم صورت می‌گیرد نه با نصب حاکم و یا با هر جهت سیاسی، پرداخته شده است.

نویسنده در این فصل، همچنین به بررسی اقوال مختلف پیرامون ولایت فقیه پرداخته است.

در فصل پنجم، زندگی‌نامه مختصری از بزرگ‌ترین مراجع مؤثر در حیات فرهنگی شیعه بعد از سفرای اربعه، ارائه شده است. این مراجع به ترتیب عبارتند از: شیخ کلینی، صدوق، مفید، طوسی و سید مرتضی(ره).

در فصل ششم، به مصادر مهم شیعه و ثروت علمی آن‌ها و نیز تاراج، غارت، اتلاف و به آتش کشیده شدن آن‌ها توسط حاکمان جور، پرداخته شده است.

در این فصل، همچنین به مسئله فتح باب اجتهاد در مذهب تشیع و روش علمی این مذهب در بحث و استنباط فقهی و تصحیح و تضعیف احادیث اشاره شده است.

در فصل هفتم، درباره مناسبت‌های دینی و مشاهد مقدس و مشرف نزد شیعه و استنادات فقهی آن‌ها در بنای قبر پیامبر(ص)، اهل‌بیت(ع) و اولیاء الله و زیارت، دعا و توسل به آنها برای رسیدن به خدا، بحث شده است.

در فصول بعدی کتاب، خلاصه‌ای از عقاید شیعه پیرامون مسائل مختلف، ارائه گردیده است؛ بدین ترتیب که در فصل هشتم، به مسئله توحید و اعتقادات شیعه درباره آن، پرداخته شده است. از جمله مباحث مطرح‌شده در این فصل، عبارتند از: ضد منطق بودن شخصیت ملحد؛ غیر محسوس بودن نظریه حسی؛ روش‌های علمی برای شناخت خداوند؛ برخی از استدلال‌هایی که ائمه(ع) برای وجود خداوند به کار برده‌اند؛ اسماء و صفات خداوند؛ مسئله رؤیت خداوند و....

فصل نهم، به بررسی اعتقادات شیعه در مورد عدل الهی اختصاص یافته است. نویسنده در این فصل، به این نکته اشاره دارد که سبب قرار گرفتن عدل، با اینکه یکی از صفات الهی می‌باشد، در ردیف اصول دین در مذهب تشیع، اختلافاتی است که بین فرق مسلمین پیرامون عدل الهی و تقسیم آن‌ها به عدلیه و مجبره وجود دارد؛ در این میان، اشعریون مجبره و شیعه و معتزله، عدلیه نامیده شده‌اند.

البته توجه به این نکته ضروری است که تمامی فرق مسلمین، معتقد به نفی ظلم از خداوند هستند؛ زیرا همگی به این امر اذعان دارند که ظلم، برخاسته از ضعف بوده و ساحت خداوند متعال از ضعف، مبراست؛ لکن اختلاف آنان بر سر مفهوم ظلم است و اینکه چه چیزی نسبت به خداوند ظلم محسوب می‌شود و چه چیزی ظلم بشمار نمی‌آید؛ چنان‌که در قوانین فعل الهی با هم اختلاف دارند؛ بدین معنی که مثلا آیا امکان دارد خداوند انسان را به کاری که از عهده او خارج است مکلف نماید؛ یا اینکه امکان دارد خداوند خلف وعده نماید و شخص عاصی را وارد بهشت و نیکوکار را وارد جهنم کند.

در فصل دهم، اعتقاد شیعه پیرامون انبیا، رسل و حجج الهی، تشریح شده است. نویسنده در این فصل، ابتدا به ضرورت وجود انبیا و اوصیا(ع) اشاره و سپس، ادله نبوت پیامبر(ص) را بیان کرده است. از جمله اعتقاداتی که نویسنده به توضیح و تشریح آنها پرداخته، عبارتند از: ایمان به تمام انبیا، رسل و اوصیای آن‌ها؛ اعتقاد به افضلیت معصومین(ع) نسبت به ملائکه و اعتقاد به عصمت کامل و همه‌جانبه انبیاء و ائمه(ع).

در پایان این فصل، برخی از ادله عصمت پیامبر(ص) و ائمه(ع)، بیان شده است.

در فصل یازدهم، به اعتقاد شیعه پیرامون امامت پس از نبی(ص) پرداخته شده است. نویسنده معتقد است امامت در باور شیعیان، منصبی ربانی مانند نبوت بوده، بلکه به دلالت آیات قرآن، منصبی فوق نبوت می‌باشد؛ هرچند که وحی نبی در مورد آن وجود نداشته باشد.

از جمله مطالب مطرح‌شده در این فصل، عبارتند از: تعریف امامت و تعدد مذاهب در آن؛ اعتقاد شیعه به امامت امامان دوازده‌گانه(ع)؛ ادله امامت امامان دوازده‌گانه(ع) و تأکیدات فراوان پیامبر(ص) در طول بعثت خویش بر امامت عترتش(ع).

در فصل آخر، اعتقادات شیعه در مورد معاد و آخرت، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. دلالت عقل و ادیان بر وجود سرایی دیگر، حجت و دلیل نداشتن منکران معاد غیر از استبعاد و بعید دانستن آن، اعتقاد به مرگ، احوال و حالات مؤمن در حال احتضار، دخول غیر شیعیان و غیر مسلمانان به بهشت، سؤال و جواب در قبر و حیات برزخی، برانگیخته شدن و حشر پس از مرگ، اعتقاد به حساب و میزان، حوض کوثر و شفاعت پیامبر(ص) در محشر، نصب پل صراط بر روی جهنم و عبور از آن برای رسیدن به بهشت، مراسم دخول مؤمنین به بهشت و خلود در بهشت و جهنم، از جمله مطالب مطرح‌شده در این فصل می‌باشد.

وضعیت کتاب

فهرست مطالب، در انتهای کتاب آمده است. کتاب، فاقد پاورقی می‌باشد.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.

پیوندها

مطالعه کتاب عصر الشيعة در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور