نواسخ القرآن
| نام کتاب | نواسخ القرآن |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | ابن‌جوزی، عبدالرحمن بن علی (نويسنده)
آل زهوی، دانی بن منیر (مراجعه) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BP 85/2 /الف2ن9 |
| موضوع | قرآن - ناسخ و منسوخ |
| ناشر | شرکة ابناء شريف الانصاري |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1422 هـ.ق یا 2001 م |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE3215AUTOMATIONCODE |
معرفى كتاب
نواسخ القرآن تألیف جمال الدين ابوالفرج عبدالرحمن بن على معروف به ابن جوزى
وى از شخصيت‌هاى بزرگ اهل سنت بوده كه داراى تأليفات زيادى در مباحث مختلف علوم اسلامى است.يكى از كتابهاى معروف ايشان، كتاب نواسخ القرآن است كه پيرامون نسخ در قرآن مى‌باشد.
به طور كلى مى‌توان گفت كه كتابهاى علوم قرآنى كه دربارۀ(نسخ) آيات ناسخ و منسوخ بحث مى‌نمايند به سه دسته تقسيم مى‌شوند:
دستۀ اول كتابهايى است كه از جهت مفهومى بحث نموده كه:ناسخ چيست؟شرائط نسخ كدام است و...
دسته دوم:كتابهايى است كه از نظر مصداقى بحث مى‌نمايند و آياتى كه ادعاى نسخ شده در تمام سوره‌ها را يكى پس از ديگرى بررسى مى‌نمايند.
دستۀ سوم كتابهايى است كه هم از نظر مفهومى و هم از نظر مصداقى دربارۀ نسخ
بحث مى‌نمايند.
كتاب نواسخ القرآن از دستۀ سوم مى‌باشد كه در چند باب اول كتاب (يعنى از باب اول تا هفتم)بحث مفهومى دارد و از باب نهم تا باب 67 بحث مصداقى كرده است.
ساختار كتاب
اين كتاب داراى شصت و هفت باب مى‌باشد كه فهرست ابواب آن به شرح ذيل است
باب اول:در بيان جواز نسخ و تفاوت آن با بداء.
باب دوم:اثبات وجود نسخ در قرآن.
باب سوم:در بيان حقيقت نسخ.
باب چهارم:شروط نسخ.
باب پنجم:در بيان شروطى كه براى نسخ ذكر شده و مورد اختلاف است.
باب ششم:در بيان فضيلت علم ناسخ و منسوخ.
باب هفتم:اقسام آيات منسوخه.
باب هشتم:تقسيم بندى سوره‌ها از جهت داشتن آيات ناسخه و يا منسوخه.
از باب نهم تا باب شصت و هفتم پنجاه و هشت باب دربارۀ سوره‌هايى است كه ادعاى وجود آيات ناسخه در آنها شده يعنى از سورۀ بقره شروع و به سورۀ كافرون ختم مى‌گردد.
ويژگى‌ها
اين كتاب داراى ويژگيهاى زير مى‌باشد
- در باب پنجم دربارۀ فضيلت علم ناسخ و منسوخ بحث نموده است
- در باب چهارم در بيان شروط نسخ بصورت مطلوب بحث شده است
- از آنجا كه موضوع كتاب دربارۀ ناسخ و منسوخ است از باب 9 تا باب 67 را به آن اختصاص داده است.مى‌توان مهمترين ويژگى اين كتاب را تسلط مصنف به مباحث مربوطه جهت پاسخگويى به آياتى كه ادعاى
نسخ آنها شده دانست.بدينگونه كه هر آيه‌اى را كه مطرح مى‌كند ابتدا نظرات مختلف را پيرامون آيه از ديدگاه مفسران ذكر نموده آنگاه بحث نسخ بودن آنرا بيان و در پايان نظر خود را مبنى بر عدم منسوخ بودن اظهار مى‌نمايد.
نسخه شناسى
كتاب يك جلد، متن آن عربى و داراى 247 صفحه است كه مشخصات آن به قرار زير است:
- كاغذ:اعلا
- چاپ:كامپيوترى
- جلد:گالينگور
- نوبت چاپ:اول
- تاريخ انتشار:1422 ه-ق
- ناشر:المكتبة العصريه، بيروت، لبنان
- داراى فهرست‌هاى زير در پايان كتاب
الف)آيات
ب)روايات
ج) مصادر
د) موضوعات
- نام كتاب:نواسخ القرآن
- نام مؤلف:ابوالفرج عبدالرحمن بن على معروف به ابن جوزى
- نام محقق:الدانى بن منير آل زهوى
نسخه حاضر با تحقيقات محقق مذكور به زيور طبع آراسته گرديده و داراى ويژگيهاى زير است:
الف) استخراج احاديث
ب)توضيحات مورد نياز متن
ج)نقل آراء و اقوال مطالب مذكور در متن
د)نقد و بررسى اسناد احاديث