جفری، آرتور
«جفرى، آرتور»، خاورشناس و قرآن‌پژوه، [به احتمال قوى در 1892] به دنيا آمده است. وى كشيش كليساى مِتُديست شد و در دانشگاه مِلبورن به تحصيل پرداخت. خدمت سربازى‌اش را در جنگ جهانى اول (1914 - 1918)، در هند گذراند و هم‌زمان در آنجا به تدريس در كالج مسيحى شهر مدراس مشغول شد. در 1300ش / 1921، مركز مطالعات زبان وابسته به هيئت تبشيرى آمريكايى در قاهره توسعه يافت و با عنوان مدرسه مطالعات شرقى، زير نظر دانشگاه آمريكايى قاهره، به فعاليت پرداخت. چارلز واتسون، رئيس اين دانشگاه، جفرى را به همكارى با اين نهاد تازه‌تأسيس دعوت كرد و اين امر به اقامت جفرى در قاهره انجاميد.
| نام | جفری، آرتور |
|---|---|
| نام های دیگر | جفری، آرثر |
| نام پدر | |
| متولد | |
| محل تولد | |
| رحلت | 1338 هـ.ق یا 1959 م |
| اساتید | |
| برخی آثار | المختصر في شواذ القرآن (کتاب في اختلاف القراءات و المصاحف) |
| کد مؤلف | AUTHORCODE4528AUTHORCODE |
جفرى تحصيلات خود را در دانشگاه ادينبورو ادامه داد و در 1308ش / 1929 موفق به اخذ درجه دكترى شد. او در 1317ش / 1938، قاهره را ترك كرد و بقيه عمر خود را در كلمبيا، در سمت رئيس و استاد دانشكده زبان‌هاى خاورميانه و خاور نزديك در دانشگاه كلمبيا، سپرى نمود. وى در 10 مرداد 1338 / 2 اوت 1959 درگذشت.
پژوهش‌هاى جفرى را، بر اساس موضوع، مى‌توان به چهار دسته كلى تقسيم كرد: «پژوهش‌هاى قرآنى»، «مطالعاتى درباره سيره پيامبر اسلام»، «مقالاتى درباره رابطه اسلام و مسيحيت» و «ترجمه متون اسلامى به انگليسى».
ظاهراً علاقه‌مندى جفرى به مطالعات قرآنى به سبب معاشرت وى با گوتهلف برگشترسر بوده است. در 1306ش / 1927، برگشترسر و جفرى تصميم به چاپ قرآن گرفتند، حاوى تمام قرائات؛ به اين منظور به گردآورى و بررسى نسخه‌هاى كهن قرآن، جستجو در كتاب‌هاى معتبر قرائات و استخراج قرائات گوناگون قرآنى پرداختند. مرگ برگشترسر در 1312ش / 1933، به انجام رسيدن اين طرح را متوقف نمود. مقالاتى كه جفرى در اين دوره و با چنين هدفى تأليف كرده است، عبارتند از: «قرائات ابن مِقْسَم»، «قرائات زيد بن على» و «چند قرائت ديگر زيد بن على». وى در اين مقالات به گردآورى برخى قرائات پرداخته است. جفرى در ادامه اين فعاليت‌ها، كتاب «المَصاحِف» ابوبكر عبداللّه بن سليمان سجستانى (متوفى 316) را تصحيح و با مطالبى درباره مَصاحِف كهن مندرج در متون تفسيرى، در رساله «منابعى براى تاريخ قرآن» چاپ كرد.
از ديگر مقالات وى «متنى متفاوت از سوره فاتحه» است.
تحقيق ديگر جفرى، كتاب «واژگان دخيل در قرآن» است كه حاصل نگرش خاص خاورشناسان به قرآن است.
جفرى در حوزه تحقيق متون كهن اسلامى، علاوه بر كتاب «المصاحف»، مقدمه تفسير «المباني في نظم المعاني» را كه متعلق به مؤلفى ناشناخته در قرن پنجم است، همراه با مقدمه تفسير ابن عَطيه (متوفى 546)، «المحرّر الوجيز»، در مجموعه‌اى با نام «مقدمتان في علوم القرآن» به چاپ رساند.
از ديگر مقالات قرآنى جفرى است: «وضع فعلى مطالعات قرآنى»، «قرآن به مثابه كتاب آسمانى»، «تاريخ متن قرآن» و دو مقاله درباره تفسير «الهداية و العرفان في تفسير القرآن بالقرآن»، نوشته عالم مصرى، محمد ابوزيد.
جفرى در حوزه مطالعات سيره، چند مقاله درباره زندگانى پيامبر با عناوين «آيا محمد(ص) از كودكى پيامبر بود؟»، «تأملى در تاريخى بودن پيامبر اسلام» و «مسيحيان در مكه» و همچنين كتابى با نام «اسلام، محمد و دين او» نوشته است. او درباره رابطه اسلام و مسيحيت سه مقاله نوشت با عناوينِ «كتاب گرگورى تاتئو بر ضد مسلمانان»، «مجموعه‌اى از كتاب‌ها و جزوات نقد مسيحيت مورداستفاده مسلمانان قاهره» و «ادبيات نقد مسيحيت».
در حوزه ترجمه متون، وى ترجمه كتاب «شجرة الكون» ابن عربى را در دو مقاله به چاپ رساند كه بعدها متن كامل اين ترجمه در 1341ش / 1962 در لاهور به‌صورت كتاب منتشر شد. كتاب مهم او در اين حوزه، «گزيده‌اى درباره اسلام» است كه مجموعه‌اى متنوع از فرهنگ و معارف اسلامى شامل قرآن، حديث، فقه، سيره، كلام و تصوف است.
از ميان تأليفات جفرى، كتاب «واژه‌هاى دخيل در قرآن مجيد» (تهران 1372ش) او با ترجمه فريدون بدره‌اى به چاپ رسيده است.
منابع مقاله
برگرفته از دانشنامه جهان اسلام، ج 10، ص 483 به قلم محمدكاظم رحمتى.