دارقطنی، علی بن عمر
«ابوالحسن على بن عمر بن أحمد بغدادى دارقطنى» (306- 385ق) از علما و ادباى شافعى مذهب است. وى در «دارقطن» محله‌اى در بغداد متولد گرديد. پدر او كه از علما و محدثين شافعى مذهب بود، در كودكى به آموزش فرزندش اقدام نمود. او در كودكى قرآن را از حفظ نمود.
| نام | دارقطنی، علی بن عمر |
|---|---|
| نام های دیگر | الدارقطنی البغدادی، ابی‌الحسن علی بن عمر
بغدادی، ابوالحسن علی بن عمر |
| نام پدر | |
| متولد | |
| محل تولد | |
| رحلت | 385 هـ.ق |
| اساتید | |
| برخی آثار | |
| کد مؤلف | AUTHORCODE2399AUTHORCODE |
وى از هوش سرشارى برخوردار بود. آنچه بر تيزهوشى وى دلالت مى‌كند، داستانى است كه يك بار براى وى اتفاق افتاد. يك روز در مجلس «اسماعيل الصفار» كه براى مردم حديث املا مى‌كرد، نشسته بود و حديث وى را مى‌نوشت. برخى از محدثان حاضر در جلسه به وى گفتند: سماع (شنيدن) وى صحيح نيست زيرا او به نوشتن مشغول است. دارقطنى در پاسخ آنان گفت: فهم من در مورد املاى شيخ از فهم تو بهتر است. آن مرد به او گفت: آيا مى‌دانى شيخ چند حديث املا كرده است؟ وى گفت: او هجده حديث گفته است و حديث اول آن از فلان از فلان است. سپس همه آن احاديث را با سند و لفظ بيان كرد و هيچ اشتباهى در آن مرتكب نشد تا جايى كه همه را به تعجب واداشت.
دارقطنى پس از اين‌كه از علماى سرزمينش استفاده نمود، به بصره و كوفه و ديگر مناطق عراق و نيز شام، مصر و حجاز سفر نمود و از علماى اين بلاد نيز استفاده نمود. او از «ابوالقاسم البغوى» و «ابوبكر بن دعامه انبارى» و ديگران روايت شنيد. همچنين «محمد بن حسن شيبانى» و «صعصعة بن سلام» و «معاوية الضرير» و بسيارى ديگر از وى علم آموخته‌اند.
وى يگانه‌ى زمانه و امام دوران خويش در اسماء رجال و علل حديث و جرح و تعديل بوده و داراى تصنيفات و تأليفاتى ارزشمند، روايتى وسيع و اطلاع كامل در درايت بود.
ابن جوزى درباره وى مى‌گويد: «در وى شناخت حديث، علم قرائات، نحو، فقه و شعر به همراه امامت، عدالت و عقيده صحيح، يكجا جمع گرديده بود».
ابن خلكان درباره وى مى‌گويد: «وى به سرزمين مصر سفر كرد و مورد گرامى داشت وزير، ابوالفضل جعفر بن خنزابه، قرار گرفت و او به همراه حافظ عبدالغنى وى را در كامل كردن مسندش يارى دادند».
وى پس از عمرى تلاش در راه علم و نشر آن، در روز سه شنبه هفتم ذى القعدة سال 385ق، در سن 77 سالگى، در بغداد دار فانى را وداع گفت و ابوحامد اسفرايينى بر او نماز گزارد. او در مقبره باب الدير نزديك به قبر معروف كرخى مدفون گرديد.
تأليفات
1- كتاب السنن؛
2- كتاب الصفات؛
3- احاديث النزول؛
4- المختلف و المؤتلف فى اسماء الرجال؛
5- المعرفة بمذاهب الفقهاء؛
6- ذكر اسماء التابعين و من بعدهم ممن صحت روايته من الثفات عند البخارى و مسلم؛
7- كتاب الاسخياء؛
8- جزء الجهر بالبسملة فى الصلاة؛
9- رؤية البارى عزوجل؛
10- غرائب مالك.