صوفی تبریزی، ملا عبدالباقی
| نام | صوفی تبریزی، ملا عبدالباقی |
|---|---|
| نام های دیگر | دانشمند |
| نام پدر | |
| متولد | |
| محل تولد | |
| رحلت | 1039 هـ.ق |
| اساتید | |
| برخی آثار | منهاج الولایه فی شرح نهج البلاغه |
| کد مولف | AUTHORCODE5528AUTHORCODE |
ولادت
«ملّا عبدالباقى صوفى تبريزى»(متوفى سال 1039ق)، متخلص به «باقى» و ملقب به «دانشمند»، از بزرگان شعر و ادب و فلسفه و تصوف تبريزى‌الاصل بوده كه در بغداد سكنا داشته است.
در كتب مختلف رجال، به تاريخ ولادت و استادان و مشايخ وى، اشاره‌اى نشده و اين نكته مورد صراحت و اتّفاق است.
مسلک
ايشان متمايل به مسلك صوفيه بوده و به گفته تذكره نصرآبادى، مدّتى از عمر خود را در خانقاه مولوى‌ها گذرانده است. وى با سيّد ميرزا ابراهيم همدانى ارتباط دوستى و صفا و صميميت داشته و بين آن‌ها مراسلات و مكتوبات برقرار بوده است. سيّد ابراهيم همدانى، در گذشته به سال 1026ق. از علماى صاحب نظر در معقولات و فلسفه، و آراء و نظراتش در معقولات نزد علماى معاصرش قابل قبول و معتبر بود تا آن جا كه شيخ بهايى علم ايشان را بر ميرداماد ترجيح مى‌داده است.
عبدالباقى، معروف به حسن خطّ در نسخ و ثلث بود و از مشاهير خوشنويسان نسخ و خصوصا ثلث دوره صفوى است. سپهر و ميرزا سنگلاخ، وى را خوشنويس نستعليق هم دانسته‌اند؛ امّا آثارى به نستعليق از ايشان يافت نشده است.
اساتید
از استادان عبدالباقى در خطّ، علاءالدين تبريزى از استادان معروف خطّ در تبريز بود كه اين استاد شاگردانى؛ همانند عبدالباقى و على‌رضا عبّاسى را تربيت كرد.
وى افزون بر ديوان شعر و مراسلات داراى آثارى؛ مانند تفسير قرآن كريم و شرح صحيفه سجاديه مى‌باشد كه همگى صبغه صوفيانه و عرفانى دارند.
از حكايات قابل توجّه و نقل شده در متون مختلف، دعوت شاه عبّاس بزرگ موقع بناى مسجد جامع عبّاسى از او براى نوشتن كتيبه‌هاى آن مسجد است كه شاه عبّاس، محمّدحسين چلبى را به دنبال عبدالباقى فرستاد تا براى انجام اين امر از بغداد به اصفهان بيايد؛ امّا وى دعوت شاه را نپذيرفت. در برخى از متون آمده كه پس از فتح قندهار توسّط شاه عبّاس، عبدالباقى دعوت شاه را اجابت كرد و به اصفهان آمد و كتيبه مسجد جامع را نگاشت. امّا در رياض‌العارفين چنين آمده كه پس از فتح بغداد، عبدالباقى را براى نوشتن كتيبه مسجد به اصفهان آوردند.
آثار
- تفسير قرآن كريم، به طريقه تصوّف و با مذاق عرفانى
- تفسير نهج‌البلاغه به فارسى و مبسوط به طريقه تصوّف و عرفان
- شرح الصحيفة الكاملة السجّادية، مبسوط و به طريقه تصوّف و عرفان
- منهاج الولاية فى شرح نهج البلاغه
- ديوان شعر
- نامه فلسفى - عرفانى او به ميرزا ابراهيم همدانى