ترجمه تاریخ یعقوبی
تاريخ يعقوبى، ترجمه فارسى كتاب «تاريخ اليعقوبي» اثر عربى احمد بن ابويعقوب بن جعفر بن وهب بن واضح يعقوبى (زنده در 292ق) است كه به قلم محمدابراهيم آيتى، نگارش شده است.
| نام کتاب | ترجمه تاریخ یعقوبی |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | تاریخ الیعقوبی. فارسی |
| پدیدآورندگان | یعقوبی، احمد بن اسحاق (نويسنده)
آیتی، محمدابراهیم (مترجم) |
| زبان | فارسی |
| کد کنگره | DS 35/63 /ی7 ت2041 |
| موضوع | اسلام - تاریخ - متون قدیمی تا قرن 14
تاریخ جهان - متون قدیمی تا قرن 14 کشورهای اسلامی - تاریخ - متون قدیمی تا قرن 14 |
| ناشر | شرکت انتشارات علمی و فرهنگی |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1371 هـ.ش |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE2358AUTOMATIONCODE |
كتاب حاضر، ترجمه جلد اول و تقريبا يك‌چهارم جلد دوم (يعنى از ميلاد رسول اكرم(ص) تا آغاز خلافت ابوبكر) است و بخش دوم؛ يعنى ترجمه قسمت باقى‌مانده جلد دوم (از دوران خلافت ابوبكر تا خلافت معتمد و ابتداى حوادث سال 259ق) كه پس از انتشار بخش اول، به چاپ خواهد رسيد، همين مقدار مى‌شود ...[۱]
در متن اصلى كتاب، افتادگى‌هايى وجود داشته است. علاوه بر افتادگى‌هاى نسخه اصل كه از خود نسخه معلوم بوده و ناشر جاى آن را در نسخه چاپى، با نقطه‌گذارى، نشان‌دار ساخته است، افتادگى‌هاى ديگرى در نسخه بوده كه تاكنون بدان توجه نشده و مترجم، در حواشى و مستدرك حواشى، جاى آن‌ها را نشان داده است و بيشتر هر دو قسمت را از روى مآخذ ديگر (بدون تصرف در متن) در پاورقى يا ميان پرانتز، تكميل كرده و چون معتقد است حواشى هوتسما چندان مفيد نيست، براى تكميل نقائص كتاب و توضيح آنچه نيازمند توضيح بود، حواشى ذيل صفحات و مستدرك حواشى را از مآخذ مختلف، جمع‌آورى و اقتباس نموده است و اگر در يكى - دو مورد از حاشيه اصل كه در نسخه خطى بوده است، چيزى نقل شده، بدان تصريح كرده است ...[۲]
وى اختلاف سه چاپ اروپا، نجف و بيروت را در موارد اختلاف نسخه‌ها، نشان داده و مبناى ترجمه خود را نسخه چاپ اروپا از كتاب‌هاى كتابخانه آستان مقدس رضوى قرار داده است و هرگاه در موردى، به غلط بودن نسخه اروپا، اطمينان داشته و يكى از دو نسخه ديگر را صحيح دانسته، در پاورقى، صورت نسخه اروپا را ضبط كرده و آنجا كه همه نسخه‌ها با هم مطابق بوده و درعين‌حال نادرست به نظر مى‌رسيده است، در عبارت كتاب تصرف نكرده و صحيح آن را در حاشيه يا مستدرك حواشى، يادآور شده است و اگر در چنين موردى، ترجمه صحيح را در متن گذاشته باشد، در پاورقى و حاشيه، آن را توضيح داده است ...[۳]
آنجه در ترجمه ميان اين علامت [] قرار گرفته، در اصل عربى چاپ اروپا نيز، به همين صورت است و آنچه ميان اين علامت () قرار داده شده، اضافاتى است كه مترجم براى توضيح مطلب يا تكميل عبارت، افزوده است ...[۴]
از آنجا كه در چاپ اروپا، براى دو جلد، دو فهرست مشترك تاريخى و جغرافيايى تهيه و تنظيم شده است، لذا مترجم فهرست‌هاى بخش اول را ضميمه همين بخش ساخته و علاوه بر دو فهرست تاريخى و جغرافيايى كه از دو فهرست هوتسما جامع‌تر و دقيق‌تر تنظيم شده، «فهرست قبايل و طوايف و سلسله‌ها و خاندان‌ها» و نيز «فهرست كتاب‌هايى كه مؤلف نام برده است» تنظيم و ضميمه شده و براى مزيد فايده در اول هر باب و فصل، شماره صحفه را در چاپ اروپا نشان داده است و فهرست منابع و مآخذ حواشى دو جلد، با تعيين چاپ‌هايى كه در اختيار مترجم بوده است، در پايان جلد دوم، قرار گرفته است ...[۵]
پانويس
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.