شاه‌ارزانی، محمداکبر
«محمداكبر ارزانى بن مير مقيم دهلوى»، معروف به شاه ارزانى، از مشاهير حكما و اطباى قرن يازدهم و دوازدهم هجرى مى‌باشد كه با غور عميق در متون علوم فلسفى و طبيعى قدماء و تفحص دقيق در كتب طبى ايشان و تجربه سال‌هاى متمادى طبابت تجربى و تجربه علمى، صاحب پشتوانه‌اى كامل و به‌يادماندنى در آموزه‌هاى حكيمان و طبيبان گذشته است كه در دوره‌اى كتب خواندنى اين تعاليم ارزشمند را براى آيندگان به يادگار گذاشته است.
| نام | شاه ارزانی، محمد اکبر بن محمد |
|---|---|
| نام های دیگر | ارزانی، محمد اکبر
اکبر شاه ارزانی قادری شیرازی، محمد اکبر بن میر مقیم |
| نام پدر | |
| متولد | |
| محل تولد | |
| رحلت | |
| اساتید | |
| برخی آثار | |
| کد مولف | AUTHORCODE3084AUTHORCODE |
بنا بر آنچه پرفسور حكيم نير واسطى در كتاب «تاريخ روابط پزشكى ايران و پاكستان» نوشته وى از جمله پزشكانى است كه در زمان پادشاهى اورنگ زيب، شيراز را به قصد هند و همكارى با دربار پادشاه فرهنگ‌پرور ذكرشده ترك نمود [۱].
بااين‌حال، از زواياى پنهان و ناپيداى زندگى اين مرد بزرگ و عالم و طبيب زبردست چيزى در دست نمى‌باشد، اما آنچه مهم است آثار گران‌قدرى است كه در طب سنتى از خود به يادگار گذاشته است و جايگاه رفيعى را به خود اختصاص داده است؛ به‌گونه‌اى كه تحقيقات علمى و تجربيات عملى او توانسته است بزرگانى چون حكيم مير محمدحسين عقيلى خراسانى صاحب «خلاصة الحكمة» و «مخزن الادوية» را تحت تأثير قرار دهد تا آنجا كه اين عالم جليل القدر در تأليفات خود مكرر از حكيم ارزانى و نظرات طبى او نام برده و خواننده را مشتاق مطالعه آثار او مى‌كند.
آثار
1. تلخيص طب النبى(ع) (طب النبى نگاشته سيوطى است كه حكيم ارزانى آن را خلاصه نموده است)؛
2. طب اكبرى يا طب الاكبر؛
3. تعاريف الامراض (حدود الامراض)؛
4. ميزان الطب (تأليف در سال 1113ق)؛
5. مفرح القلوب؛
6. مجربات اكبرى؛
7. مجربات هنديه؛
8. قرابادين قادرى (آن را در سال 1126ق، تأليف كرده و به نام مرادش، عبدالقادر گيلانى ناميده است و ظاهراً آخرين تأليف طبى او بوده است).
پانويس
- ↑ تاريخ روابط پزشكى ايران و پاكستان، ص 643