تفسیر و مفسران
| نام کتاب | تفسیر و مفسران |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | گروه مترجمان (محقق)
معرفت، محمدهادی (نويسنده) |
| زبان | فارسی |
| کد کنگره | BP 91 /م6ت7 1379 |
| موضوع | تفاسیر - کتاب شناسی
تفسیر - تاریخ مفسران - تاریخ مفسران - سرگذشت نامه |
| ناشر | موسسه فرهنگی انتشاراتی التمهيد |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1379 هـ.ش |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE3005AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى
تفسير و مفسّران توسط مترجمان آقايان على خياط و على نصيرى صورت گرفته كه اين اثر برگردان
التفسير و المفسّرون فى ثوبه القشيب استاد عاليقدر محمد هادى معرفت مى‌باشد.
استاد ارجمند،يك دوره كامل مباحث علوم قرآنى تحت عنوان التمهيد فى علوم القرآن تدوين نموده كه
كتاب فوق(التفسير و المفسرون)در دو جلد و در همين راستا تألیف شده است.
هدف و انگيزه استاد از نگارش اثر، نشان دادن راه و روش شيوه سلف صالح يعنى اصحاب
برگزيده پيامبر اسلام و بزرگان تابعان و امامان معصوم(ع)در فهم كلام خدا بوده تا كليد فهم و استنباط
معانى و مفاهيم قرآن را، برمبناى اصول و قواعد ترسيم شده توسط علماى بزرگ و صاحب‌نظران را به خواننده
به‌دست دهد.و كتاب با تحرير اين مطالب در پيشگفتار آغاز مى‌شود.
ساختار و عناوين
گفتارهاى اين اثر شامل چهارده فصل است.
فصل اوّل: تفسير
مؤلف در اين فصل، خواننده را با تعريف تفسير،فرق آن با تاويل شرايط مفسر و انواع تفسير آشنا مى‌كند
فصل دوم:شيوه بيان قرآن
در اين فصل، ويژگيهاى خاص زبان قرآن از جمله مسائل جمع بين معانى متعدد، رعايت فهم عموم مردم در كنار اقناع خاصه
مطرح مى‌شود.
فصل سوم: ترجمه قرآن
خواننده در اين فصل با مفهوم ترجمه،شيوه ترجمه،دلايل مخالفان ترجمه قرآن، سابقه ترجمه در اسلام و آمار اجمالى
ترجمه‌هاى قرآن پى‌مى‌برد.
فصل چهارم:پيدايش تفسير
مباحث اين فصل، تفسير در عهد پيامبر (ص)را مطرح كه عبارت از: تفاسير برجاى مانده از پيامبر (ص)،
شيوه پيامبر (ص)در بيان مفاهيم قرآن و نمونه‌هايى از آنها است.
فصل پنجم: تفسير در دوران صحابه
بى‌ترديد، پس از پيامبر اكرم(ص)صحابه بزرگ مسئوليت پخش و گسترش علوم و معارف اسلامى را بر عهده داشتند كه
در اين فصل مسائل مربوط به آن از جمله صحابه مفسّر، روش آنها، ارزش تفسيرى و ويژگى تفاسير آنها مطرح مى‌شود.
فصل ششم: تفسير در عصر تابعان
در اين فصل تفسير در عهد تابعين در مباحث مدارس تفسير در اين عهد،چهره‌هاى بارز آنها، ارزش و ويژگى‌تفسير تابعين آورده مى‌شود.در فصل هشتم به معرفى 37 مفسّر نامى پس از عهد تابعين پرداخته مى‌شود.
فصل هشتم:نقش اهل بيت(ع)در تفسير
در اين فصل كه پايان جلد اوّل است درباره اهل بيت(ع)و نقش آنان در تفسير قرآن و نمونه‌هايى
از تفاسير منقول ايشان آورده شده است كه مى‌تواند به عنوان آموزش كيفيّت صحيح پرداختن به تفسير قرآن كريم و روش
استنباط معانى استفاده مى‌شود.
جلد دوّم به مرحله نهايى تفسير،يعنى تدوين مى‌پردازد و با تقسيم آن به دو روش كلى تفسير
به مأثور و اجتهادى مباحث آن در 6 فصل مطرح مى‌شود.
فصل نهم: تفسير نقلى
در اين فصل، روشهاى تفسير نقلى، آفات اين تفسير كه جعل حديث و اسرائيليات از جمله آنهاست بطور مفصل
بيان مى‌شود.
فصل دهم
به معرفى كامل مهمترين كتب تفسير نقلى كه 32 مورد است مى‌پردازد.
فصل يازدهم: تفسير اجتهادى
در اين فصل به تبيين روش اجتهادى و اقسام آن، مفسّران مشهور در هرگرايش و روش بحث
هركدام از آنها در كتاب تفسيرى آنها مى‌پردازد و نمونه‌هايى از تفاسير آنها را نقل مى‌كند و در برخى موارد به بررسى آنها مى‌پردازد.
فصل دوازدهم تفسير عرفانى
مؤلف در اين فصل به تبيين عناصر بنيادين اين مكتب، معروفترين كتب تفسير عرفانى و روش آنهادر تفسير مى‌پردازد و نمونه‌هايى را ذكر مى‌كند و در اين فصل بخش اعظمى از تفاسير را مورد نقد و بررسى قرار ميدهد.
فصل سيزدهم: تفسير در عصر جديد
در اين فصل مؤلف به روشن نمودن مفهوم تفسير، عصرى(روزآمد)،شيوه‌هاى مختلف تفسير عصرى كه عبارت از
شيوه علمى،شيوه ادبى-اجتماعى،شيوه سياسى انحرافى و شيوه عقلى افراطى مى‌پردازد و معروفترين كتب
هرگرايش را مطرح و روش او را بازگو مى‌كند و بخش اعظمى از اين تفاسير را مورد بررسى و نقد قرار ميدهد.
فصل چهاردهم: تفسير موضوعى
اين فصل با بحث ويژگيهاى تفسير موضوعى آغاز مى‌شود و سپس انواع تفسير موضوعى و كتب تألیف شده در هر
گرايش را معرّفى و بررسى مى‌كند.
در پايان مجلد دوّم،فهرست آيات فهرست اعلام و فهرست منابع و مأخذ آمده است.
فهرست مطالب در هر دو مجلد در آغاز مجلد گنجانده شده است.
نگاهى به ترجمه
از ويژگيهاى اين ترجمه مى‌توان گفت:ابتدا متن عربى توسط مترجمان برگردانده شده سپس متن ترجمه توسط خود مؤلف مورد بازبينى و اصلاح قرار گرفته است.ديگر آنكه اين ترجمه نسبت به آن ويراستارى انجام گرفته و سپس چاپ شده است.از مزاياى ديگران ترجمه، پاورقيهاى مفيد آن مى‌باشد كه خواننده را در فضاى تفسيرى و فهم بيشتر قرار ميدهد.از مزاياى ديگر اين ترجمه،صحيح، سليس و شيوا بودن آن مى‌باشد.
مؤلف در ترجمه بعد از بازبينى مواردى را حذف نموده از جمله.
در جلد دوم از صفحه 606(الراى الحاسم)تا صفحه 608(اقطاب الروايات الاسرائيلية ترجمه نشده است.
در بحث بيان نمونه‌هايى از اسرائيليات در تفاسير كه از صفحه 645 جلد دوم متن عربى شروع و تا 730 ادامه دارد و 26 مورد آمده فقط در ترجمه،5 مورد و از 26 مورد آمده و اينها در مجلد دوم از صفحه 128 شروع و تا صفحه 138 گنجانده شده است.
در فصل يازدهم در بخش تفسير فقهى(آيات الاحكام) متن اصلى از صفحه 805 تا 824 مى‌باشد.
كه قسمت اعظم آن در ترجمه پياده نشده است.
در كتب معرفى شده در بخش تفسير فقهى، كتب احكام القرآن لابى يعلى الحنبلى معروف به ابن قرّاء و ديگر الثمرات اليانعة و الاحكام الواضحة القاطعه لاحمد بن محمد بن يمانى ثلاثى در ترجمه موجود نيست.
البته مواردى از جابه‌جايى در برخى از مباحث در مجلد دوم ديده مى‌شود.و موردى اندكى هم مى‌توان يافت كه در ترجمه گنجانده شده كه در متن اصلى موجود نيست من‌جمله از كتب تفسيرى، تفسير ماوردى،
تفسير قرطبى و تفسير شيبانى در بخش تفسير جامع.