تذکره شعرای آذربایجان
| نام کتاب | تذکره شعرای آذربایجان |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | دیهیم، محمد (نويسنده) |
| زبان | فارسی |
| کد کنگره | PIR 8484 /د93 |
| موضوع | شاعران ایرانی - آذربایجان - سرگذشت نامه
شعر فارسی - مجموعهها |
| ناشر | آذرابادگان |
| مکان نشر | تبریز - ایران |
| سال نشر | 1367 هـ.ش |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE11604AUTOMATIONCODE |
معرفى كتاب
تذكره شعراى آذربايجان اثر محمد ديهيم، كتابى است به زبان فارسى كه به معرفى و بيان شرح حال و نمونه‌اى از اشعار شاعران آذرى از قرن سوم هجرى قمرى به بعد مى‌پردازد.
ساختار
كتاب مشتمل بر يك مقدمه به قلم مؤلف و فاقد تبويب و تفصيل بوده و مطالب آن در دو جلد و تنها بر اساس نام شهرهاى آذربايجان تنظيم گرديده است.
گزارش محتوا
در جلد نخست، به تذكره شاعرانى از اردبيل، ارسباران، اروميه، ارونق و ازناب پرداخته شده و جلد دوم نيز به تذكره شاعران تبريز اختصاص يافته است.
نگارنده قبل از پرداختن به تذكره شاعران هر شهر، ابتدا به معرفى شهر مورد نظر پرداخته و به تاريخچه بناى آن و نيز حوادث تاريخى اشاره كرده است. سپس از مختصات جغرافيايى و نيز تقسيمات شهرى و دهستان‌هاى آن و همچنين آثار تاريخى آن شهر ياد كرده و در ادامه به تذكره شاعران آن شهر به روش ذيل پرداخته است:
ابتدا نام يا كنيه يا تخلص شاعر را ذكر كرده، سپس به تاريخ ولادت، وفات و نيز محل تولد وى اشاره كرده و احيانا از مسافرت‌هاى او و نيز تأليفاتش ياد كرده است. وى همچنين به مقام علمى و فضل شاعر مورد نظر اشاره نموده است. در پايان تذكره هر شاعر نيز به ذكر نمونه‌اى از اشعار وى به فارسى يا به تركى پرداخته است.
متاسفانه مؤلف در ترتيب تذكره‌ها معيار و ملاك مشخصى ندارد؛ بدين معنا كه نه اسامى را بر اساس الفبا تنظيم نموده و نه به ترتيب وفيات شاعران مورد نظر.
ويژگى اين كتاب در اين است كه نويسنده در آن، به شرح حال شاعران ممتاز و توانايى كه بر اثر غفلت يا غرض‌ورزى گمنام باقى مانده‌اند، پرداخته است.
وضعيت كتاب
كتاب فاقد پاورقى است اما هر يك از مجلدات آن مشتمل بر فهرستهاى ذيل مى‌باشد:
جلد اول: فهرست اماكن، كسان و خاندان آن‌ها، اسامى كتب، منابع، شعرائى كه به زبان آذرى شعر گفته‌اند، شعراى زن، اسامى شعرا. در اين جلد همچنين جدول تبديل تاريخ قمرى و شمسى و ميلادى به يكديگر درج گرديده و تذكرات نويسنده نسبت به اشتباهات صورت گرفته در مآخذ اسامى و تخلص تعدادى از شعرا آمده است. همچنين از شاعرى با تخلص «طاير» تحت عنوان شاعر بازيافته ياد و در پايان هم به فهرست تأليفات مؤلف اشاره شده است.
جلد دوم: اين جلد نيز مشتمل بر تذكر نويسنده نسبت به اشتباهات صورت گرفته در مآخذ اسامى و تخلص شاعران و فهرستهاى موجود در جلد اول مى‌باشد.
منابع
مقدمه و متن كتاب.